اگر پروستات دچار مشکل شده باشد، دفع ادرار یا خارج شدن اسپرم از مجاری ادراری و دستگاه تناسلی با سختی انجام خواهد شد. ممکن است پزشک از شما بخواهد که سونوگرافی و بافت‌برداری از پروستات انجام دهید تا احتمال وجود سرطان پروستات بررسی شود.
سونوگرافی و بافت برداری پروستات چیست و چرا به آن نیاز داریم؟
سونوگرافی پروستات، از امواج صوتی جهت ایجاد تصاویری از غده پروستات مردان استفاده میکند. در تشخیص علائمی مانند مشکلات ادرار یا بالا بودن نتایج تست خون کمک میکند. همچنین جهت بررسی غددی که در طول معاینات مقعدی تشخیص داده شده، شناسایی ناهنجاری‌ها و تشخیص بزرگ شدن غده پروستات، به کار می‌رود. سونوگرافی یک روش بی‌خطر غیرتهاجمی است که از پرتوهای یون ساز استفاده نمی‌کند.
بافت برداری پروستات از تصویربرداری سونوگرافی ترنس‌رکتال(به این معنی که از طریق بافت مقعد وارد می‌شود) استفاده میکند تا چند سوزن کوچک را از طریق دیواره مقعد به ناحیه پروستات وارد کند، که در آنجا پزشک موارد غیرمعمول را بررسی میکند. این سوزن‌ها تکه کوچکی از بافت را برمی‌دارند. به اینکار بافت‌برداری یا بایوپسی گفته می‌شود. اکثر پزشکان حدود شش بافت یا بیشتر را برمی‌دارند تا نواحی مختلف پروستات را آزمایش کنند. نمونه‌های بافت در آزمایشگاه بررسی می‌شود تا احتمال سرطانی بودن آنها مشخص شود. نتایج آزمایش به پزشک کمک میکند تا اختلالات و بیماریهای پروستات را تشخیص دهد. اگر پزشک بافت سرطانی را بررسی کند، می‌تواند درجه آن را مشخص کرده و شدت وخامت آن و احتمال گسترش را تعیین کنند. اینکار به آنها در انتخاب روش درمان سرطان کمک میکند.
باید این نکته را یادآوری کنیم که تصویربرداری سونوگرافی شکمی پروستات یک روش جایگزین کاربردی دیگر، برای تصویربرداری سونوگرافی ترانس‌رکتال دقیق اما پردردسر برای تشخیص و درمان سرطان پروستات است. با این حال، شناسایی ناحیه پروستات به تنهایی با استفاده از تصویربرداری سونوگرافی شکمی پروستات کار دشواری است.
چگونه برای انجام سونوگرافی پروستات آماده شویم؟
جهت آمادگی برای سونوگرافی پروستات نیاز به انجام کار زیادی نیست. این یک روش سرپایی است که معمولاً کمتر از یک ساعت طول میکشد. پزشک ممکن است شما را به بیمارستان یا کلینیک ارجاع دهد که تجهیزات مناسب این تست را دارند. همچنین ممکن است نیاز به امضا فرم رضایت نامه قبل از انجام تست باشد.
برخی از دستورالعمل‌های احتمالی که ممکن است پزشک قبل از انجام تست به شما یادآور شود، شامل موارد زیر است:
- چند ساعت قبل از انجام تست غذا نخورید.
- چند ساعت قبل از تست، از یک مسهل یا داروی مقعدی جهت پاکسازی روده استفاده کنید.
- داروهای رقیق‌کننده خون مانند داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی(NSAIDs) یا آسپرین را از یک هفته قبل از تست مصرف نکنید. اگر پزشک تصمیم به بافت‌برداری از پروستات داشته باشد، این موضوع به شما پیشنهاد می‌شود.
- در روز مراجعه به کلینیک جهت درمان، از جواهرات یا لباس تنگ استفاده نکنید.
- داروهایی که جهت آرام بخشیدن به شما در طول درمان توصیه شده، مصرف کنید. پزشک ممکن است داروهای آرامبخش مانند لورازپام ( آتیوان) تجویز کند.
- در مواردی که پزشک از داروی آرامبخش در طول درمان استفاده میکند، حتماً فردی را برای بازگرداندن شما به خانه، همراه داشته باشید.
در طول سونوگرافی پروستات چه کاری انجام می‌شود؟
سونوگرافی پروستات / رکتال را ممکن است به طور سرپایی یا در طول بستری در بیمارستان انجام شود. براساس شرایط بیمار و تصمیم پزشک معالج، روش انجام تست ممکن است متفاوت باشد.
به طور کلی، سونوگرافی پروستات/ رکتال روند زیر را دنبال میکند:
- لازم است که تمامی لباس‌ها، جواهرات یا دیگر وسایلی که در روند تست اختلال ایجاد میکند، بیرون آورید.
- اگر از شما بخواهند که لباس‌های خود را بیرون آورید، یک لباس مخصوص بلند به شما داده می‌شود.
- روی میز مخصوص آزمایش به پهلوی چپ دراز می‌کشید و زانوهای خود را به سمت سینه خم می‌کنید.
- ممکن است پزشک قبل از انجام سونوگرافی، تست رکتال دیجیتال انجام دهد.
- پزشک یک ژل شفاف را روی مبدل ریخته و پروب یا مبدل را درون مقعد قرار می‌دهد. در این هنگام ممکن است در مقعد کمی فشار را احساس کنید.
- پزشک مبدل را چندین بار می‌چرخاند تا بخش‌های مختلف غده پروستات و اندام‌های دیگر را ببیند.
- اگر جریان خونی مشاهده شود، هنگامی که پروب در مقعد قرار دارد، ممکن است صدایی شبیه فش فش بشنوید.
- هنگامی که تست انجام شد، پزشک ژل را پاک میکند.
سونوگرافی پروستات ممکن است کمی ناراحت‌کننده باشد و در طول تست باید آرام و بی‌حرکت بمانید. این ژل به شما حس سردی و خنکی می‌دهد. پزشک تمام وسایل راحتی ممکن را به کار می‌گیرد و اسکن را هرچه سریع‌تر انجام می‌دهد تا احساس ناراحتی به حداقل برسد.
پس از تست چه کاری انجام می‌دهند؟
پزشک بافت برداشته شده را جهت آنالیز به آزمایشگاه ارسال میکند. آنها نتیجه را پس از آماده شدن با شما در میان می‌گذارند، که معمولاً در طول یک هفته آماده می‌شود. در این زمان:
- میتوانید وعده غذایی و فعالیتهای عادی خود را دنبال کنید.
- آسپرین، محصولات حاوی آسپرین، داروهای ضدالتهاب مانند ادویل، موترین یا ناپروسین یا ایندومتاسین (ایندوسین) را به مدت حداقل سه روز پس از درمان مصرف نکنید.
- شش تا هشت لیوان آب را روزانه تا سه روز پس از تست بنوشید تا سیستم ادراری را تخلیه و پاکسازی کند.
- ممکن است تا 7 روز پس از تست، مقدار کمی خون را در ادرار، منی یا مدفوع مشاهده کنید که طبیعی است.
- اگر انتهای مقعد دردناک است، میتوانید آن را به مدت 20 دقیقه در آب گرم قرار دهید.
- قرص‌های آنتی‌بیوتیک خود را بطور کامل مصرف کنید. اگر یک دوز آن را مصرف نکردید، هنگامی که به یاد آوردید، آن را مصرف کنید و سپس به برنامه منظم قبل خود بازگردید.
تست سونوگرافی پروستات تا چه حد صحت دارد؟
سونوگرافی پروستات یک روش دقیق‌تر نسبت به تصویربرداری اشعه ایکس است. زیرا پزشک می‌تواند با حرکت پروب در مقعد تصاویری از آن مشاهده کند به جای اینکه تصاویر لحظه‌ای را ثبت کند. تست سونوگرافی همچنین مطمئن‌تر از تصاویر اشعه ایکس است زیرا آنها تشعشعات خطرناک تولید نمی‌کنند.
سونوگرافی پروستات سریع‌تر از تست سی‌تی اسکن توموگرافی کامپیوتری انجام می‌شود، که تصاویر سه بعدی از پروستات و نواحی اطراف آن تهیه میکند. سی تی اسکن نیاز به آمادگی و زمان بیشتر برای انجام تست دارد و قادر به تولید تصاویر بی وقفه نیستند.
خطرات سونوگرافی پروستات چیست؟
سونوگرافی خطر تشعشع ندارد. اکثر افراد در هنگام قرار گرفتن پروب درون مقعد احساس ناراحتی خفیفی را تجربه میکنند. اگر نسبت به لاتکس حساسیت دارید، به پزشک اطلاع دهید. قبل از قرار دادن پروب در مقعد، آن را در یک روکش لاتکس قرار می‌دهند.
براساس مشکلات سلامتی خاصی که بیمار دارد، ممکن است خطراتی برای او وجود داشته باشد. درباره تمامی مشکلات سلامتی خود قبل از درمان با پزشک صحبت کنید. وجود مدفوع بیش از حد در مقعد، صحت نتیجه تست را کاهش می‌دهد.
محدودیت‌های تست سونوگرافی پروستات چیست؟
مردانی که انتهای روده(مقعد) را در طول یک جراحی قبلی برداشته‌اند، کاندیدای مناسبی برای انجام سونوگرافی غده پروستات نیستند، زیرا در این نوع سونوگرافی، عمدتاً نیاز به قرار دادن پروب در مقعد دارد. با این حال، رادیولوژیست می‌تواند غده پروستات را با قرار دادن منظم پروب تصویربرداری سونوگرافی روی پوست قسمت شرمگاهی بیمار، بین پاها و پشت کیسه بیضه آزمایش کند. گاهی اوقات غده پروستات را می‌توان اینگونه با سونوگرافی بررسی کرد، اما این تصاویر به اندازه پروب ترانس‌رکتال دقیق نیست. انجام ام‌آرآی لگن به عنوان یک تست تصویربرداری جایگزین نیز ممکن است انجام شود، زیرا توسط یک حلقه دریافت کننده خارجی بدست می‌آید.
چه زمانی لازم است که به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر علائم زیر را مشاهده کردید، به نزدیکترین مرکز اورژانس مراجعه کنید:
- تب بالای 4/100 فارنهایت یا 38 درجه سانتیگراد دارید.
- برای ادرار کردن با مشکل مواجه هستید.
- در ادرار خون وجود دارد و پس از نوشیدن مقدار اضافی مایعات، برطرف نمی‌شود.
- در ادرار لخته خون وجود دارد.
هزینه سونوگرافی پروستات
هزینه سونوگرافی پروستات بسته به نوع آن و مرکز ارائهدهندهی خدمات سونوگرافی (خصوصی یا دولتی‌بودن آن) متفاوت است.
سوالات متداول
آیا پس از انجام سونوگرافی پروستات، مراقبتهای خاصی لازم است؟
پس از انجام سونوگرافی پروستات به مراقبتهای خاصی نیاز نیست. میتوانید رژیم عادی و فعالیتهای معمول خود را دوباره شروع کنید، مگر اینکه پزشک غیر از این را توصیه کند.
چه کسی جواب سونوگرافی پروستات را تفسیر میکند و نتایج چگونه به دست من میرسد؟
رادیولوژیست یا پزشکی که آموزش دیدهاند تا آزمایشات رادیولوژی را نظارت کرده و نتایج را تفسیر کنند، تصاویر را بررسی میکنند. رادیولوژیست یک گزارش امضا شده به پزشکی که تست را درخواست داده، ارسال میکند. پزشک سپس نتیجه را با شما در میان میگذارد. در برخی موارد، ممکن است رادیولوژیست نتایج را پس از انجام تست به شما ارائه دهد.
آیا سونوگرافی شکمی پروستات به اندازه تصویربرداری سونوگرافی ترانس‌رکتال دقیق است؟
تصویربرداری شکمی پروستات یک روش جایگزین بسیار کاربردی نسبت به روش تصویربرداری سونوگرافی ترنس‌رکتال دقیق اما ناراحت‌کننده است که جهت تشخیص و درمان سرطان پروستات بکار می‌رود. با این وجود، شناسایی ناحیه پروستات به تنهایی، توسط تصویربرداری سونوگرافی شکمی پروستات بسیار سخت است.
پس از انجام سونوگرافی پروستات، چه مدت طول میکشد که به فعالیتهای روزمره بازگردیم؟
پس از تست سونوگرافی، میتوانید بلافاصله فعالیتهای معمول خود را از سر بگیرید.
انجام سونوگرافی پروستات چه مدت طول میکشد؟
این روند کوتاه است و معمولاً حدود 10 دقیقه طول میکشد.
آیا لازم است که قبل از انجام تست سونوگرافی / بافت‌برداری پروستات رژیم غذایی خاصی را دنبال کنیم؟
اکثر پزشکان توصیه‌ای برای رژیم غذایی خاص قبل از انجام بافت‌برداری ندارند. با این حال، آنها پیشنهاد میکنند، قبل از انجام تست، غذای سبک بخورید و مایعات خالص بنوشید.
بافت‌برداری پروستات تا چه حد دردناک است؟
هنگامی که پروب وارد می‌شود، کمی فشار را احساس خواهید کرد، اما بطور معمول دردناک نیست. معمولاً بین 6- 12 ( گاهی بیشتر) نمونه بافت پروستات برداشته می‌شود و کل روند حدود 10 دقیقه طول میکشد. می‌توان از یک بی‌حسی موضعی جهت بی‌حسی ناحیه و کاهش درد استفاده کرد.
