[sbu_post_image]
شيستوزوميازيس ادراري
شیستوزومیازیس
عامل این بیماری شیستوزوماها هستند.
علایم شیستوزومیازیس :
1. لاروها این ها از راه پوست انسان را آلوده می کنند.
2. اینها کرم هایی هستند که وارد جریان خون شده و در گردش خون زندگی می کنند. معمولا داخل سیاهرگ ها هستند ولی گاها در سرخرگ ها هم دیده می شوند.
3. شیستوزوماها جز بیماری های منتقله از راه آب هستند.
4. برخی از آنها زئونوس هستند یعنی هم انسان هم حیوان را آلوده می کنند.
5. برخی هم اختصاصا انسان را آلوده می کنند.
6. در جاهایی که گرمسیر هستند و در مکان های پر آب و جاهایی که سدهای توسعه یافته و آب های راکد دارند دیده می شود ( در مصر در یک دوره وقتی سد آسفان احداث شد در بسیاری از مناطق مصر این بیماری شیوع پیدا کرد و به جای اینکه باعث آبادانی گردد باعث شد که روستانشینان روستا ها را تخلیه کنند)
انواع شیستوزومیازیس:
1. شیستوزوما هماتوبیوم
مختص انسان است. یعنی میزبان اصلی و نهایی آن انسان است اما میزبان واسط آن حلزون آبزی بالینوس است. این کرم در ایران در خوزستان اندمیک بود.
در داخل رگ های خونی کبد بالغ می شود و کرم های ماده از راه جریان خون وارد رگ های خونی مجاری ادراری می شود و کیسه ادرار (مثانه)و حتی در رگ ها و مویرگ های انتهایی مجاری ادرار مستقر می شود.
پس این کرم ها در انسان شیستوزومیازیس ادراری را ایجاد می کنند. و از راه ادرار دفع می شوند.
2. شیستوزوما مانسونی
3. شیستوزوما ژاپونیکوم
4. شیستوزوما مکونوگی و اینتر کالاتوم
چرخه زندگی شيستوزوميازيس ادراري :
تخم ها که میراسیدیوم دار (جنین دار) هستند وارد آب می شوند و در شرایط مناسب دمایی بویژه نور مناسب، میراسیدیوم از تخم خارج می شود. میراسیدیوم از تخم خارج می شود. میراسیدیوم وارد بدن میزبان واسط مناسب خود می شود. این میراسیدیوم ها از راه تکثیر غیر جنسی به سرکر تبدیل می شوند. در شرایط مناسب سرکرها حلزون را ترک می کنند. این دفعه وارد میزبان اصلی پا برهنه یا بدون لباس وارد آب می شود سرکرها از راه پوست بویژه در مناطقی که پوست مرطوب است از راه فولیکول های مو وارد بدن می شود.
سرکر ها بدون دم وارد می شود. در زیر پوست لاروها وارد ونول ها و جریان خون سیاهرگی می شود. به قلب و دهلیز راست می رود از بطن راست وارد ریه ها می شود بعد 11 تا 12 روز که در ریه می ماند و رشد می کند. ورید ها را سوراخ می کنند و وارد ورید ریوی شده و به دهلیز چپ و سپس بطن چپ می رود. از راه خون سیستمیک از راه آئورت به تمام بدن می رود تنها آنهایی که وارد سیاهرگ های کبدی و یا ورید باب می روند بالغ می شوند.
بعد از بلوغ و جفت گیری کرم های ماده در مورد هماتوبیوم وارد مویرگ های مجاری ادرار یا در مورد مانسونی و ژاپونیکوم وارد مویرگ های مزانتریک می شود و شروع به تخم گذاری می کنند.
علائم شيستوزوميازيس ادراري:
سرکرها وقتی وارد پوست می شوند باعث:
1. تحریک و خارش (به آن خارش شناگران می گویند)
2. پاپول در محل ورود
3. پاپول ها در اثر خارش به ابسه یا زخم تبدیل می شوند
بعد که وارد قلب شد در قلب معمولا مشکل زیادی ایجاد نمی کنند
در ریه ها علائم آلرژیک ، سرفه ، تنگی نفس، درد قفسه سینه ایجاد می کند.
کرم بالغ:
1. کم خونی ( چون هم باعث خونریزی می شود و هم اینکه خود کرم خونخواری می کند)
2. ترومبوز و لخته شدن خون داخل رگ های خونی بویژه کرم های روده ای باعث ترومبوز می شوند
3. پیگمانتاسیون . باعث رسوب رنگدانه خون روی کبد، طحال، ریه ها می شود.
اصل پاتولوژی مربوط به تخم ها است.
تخم های هماتوبیوم
اولین علامت رها شدن تخم از کرم ماده در داخل رگ ها :
1. هماچوری
2. تخم ها باعث ایجاد گرانولوم در داخل رگ های خونی می شود و همچنین عفونت مجاری ادرار و عفونت مثانه می شود
3. فیبروزه شدن و ضخیم شدن آندوتلیال مجاری ادرار و آندوتلیال مثانه
4. چون کرم ها بویژه در مثانه رگ ها را پاره می کنند و باعث ضخیم شدن مخاط مثانه می گردد. در کنار به تله افتادن تخم در مثانه و همچنین ایجاد نقاط فیبروزه و رسوب املاح ادرار در مخاط ادرار باعث کاهش خاصیت الاستسیته مثانه می شود و تکرر ادرار ایجاد می گردد
5. سوزش ادرار: بدلیل ایجاد زخم در مثانه
6. التهاب مثانه
7. بدلیل تنگی مجاری ادرار ادرار به عقب پس می زند( ریفلاکس یا برگشت ادرار) و باعث هیدرونفروز می گردد
8. التهاب لگنچه ادرار
9. بزرگ شدن کلیه
10. در نهایت نارسایی کلیه ایجاد می گردد
11. ممکن است تخم ها به کبد برگردند و باعث فیبروز و سیروز کبد گردد. در این مرحله نارسایی کبد ایجاد می گردد.
کنترل و پیشگیری:
1. آموزش انسان ها در مناطق اندمیک که با پاهای برهنه وارد آب ها نشوند.
2. جلوگیری از ورود فاضلاب ها و فضولات انسانی به آب ها
3. شناسایی افراد آلوده و درمان آن ها
4. مبارزه با میزبان های واسط. از راه سولفات مس یا برومید که مبارزه شیمیایی است و یا مبارزه بیولوژیک به کمک پرندگان حلزون خوار یا حلزون های بزرگتر یا ماهی های حلزون خوار.
منبع : میکرو بیولوژی