[sbu_post_image]
علايم عفونت مجراي ادراري
علايم مجراي ادراري تحتاني (LUTS) در مردان، ناشي از مشکلات مربوط به ذخيره سازي و دفع ادرار بوده و مي‌تواند پس از ادرار کردن رخ دهد. علل بي شمار LUTS عبارتند از ناهنجاري‌ها يا عملکرد غيرطبيعي مثانه، پروستات، پيشابراه يا اسفنکترها. شيوع LUTS با بالا رفتن سن مردان بيشتر مي‌شود، به طوري که حدود 30 از مردان در سنين 65 سالگي و بيشتر به علايم مشکل آفريني دچارند که ممکن است نياز به درمان را ضروري سازد…
اين مقاله، تازه‌ترين رهنمودهاي موسسه ملي سلامت و تعالي باليني (NICE) را درباره LUTS بيان مي‌‌دارد.
رهنمودها
رهنمودهاي NICE بر اساس مقالات مروري جامعي که بهترين شواهد در دسترس را بررسي کرده و بهينه بودن هزينه‌ها را در نظر گرفته‌اند بيان شده است. در مواردي که کمترين شواهد وجود دارد، رهنمودها بر پايه راهکارهاي مبتني بر تجربه گروهي و نظرات مبني بر بهترين روش طبابت شکل گرفته‌اند.
علايم مجراي ادراري تحتاني بر اساس 3 مرحله از چرخه کارکردي مثانه دسته‌بندي مي‌شوند: ذخيره‌سازي (هنگامي‌که پر شدن مثانه رخ مي‌دهد)، ادرار کردن (هنگامي‌که مثانه به طور فعال محتويات خود را تخليه مي‌کند)، و پس از ادرار کردن (بلافاصله پس از تخليه ادرار، هنگامي‌که مثانه به مرحله ذخيره سازي باز مي‌گردد) (کادر1).
تشخیص عفونت مجراي ادراري
ارزيابي اوليه (در هر مکان و به وسيله هر پرسنل ارايه‌کننده خدمت بدون آموزش تخصصي براي درمان LUTS در مردان) بايد به صورت زير انجام شود:
ارزيابي سابقه کلي پزشکي بيمار براي شناسايي علل احتمالي LUTS و بيماري‌هاي همراه؛ مرور داروهاي کنوني، شامل داروهاي گياهي و داروهاي بدون نسخه به منظور شناسايي داروهايي که ممکن است در اين مساله دخالت داشته باشند.
انجام معاينه باليني بر اساس علايم اورولوژيک و ديگر وضعيت‌هاي پزشکي؛ معاينه شکم و دستگاه تناسلي خارجي؛ و معاينه انگشتي رکتوم.
از مرداني که داراي علايم کاهنده کيفيت زندگي هستند بخواهيد تا جدول دفعات/حجم ادرار را پر کرده و دفعات و حجم مايعات مصرفي و دفع شده را ثبت کنند.
با استفاده از نوار آزمايش ادرار، وجود خون، گلوکز، پروتئين، گلبول‌هاي سفيد و نيتريت را در ادرار شناسايي کنيد.
اطلاعات و مشاوره‌هاي لازم را به بيماران ارائه کنيد و به وي زمان دهيد تا درباره انجام آزمايش آنتي‌ژن ويژه پروستات در موارد زير تصميم گيري کند:
علايم بيمار مطرح‌کننده انسداد خروجي مثانه ثانويه به بزرگي خوش خيم پروستات است، يا در معاينه انگشتي پروستات از راه رکتوم، پروستات غيرطبيعي به نظر مي‌رسد، يا بيمار نگران سرطان پروستات است.
در صورت شک به نارسايي کليه (مانند مواردي که بيمار، مثانه قابل لمس، شب ادراي، عفونت مکرر دستگاه ادراري، يا سابقه سنگ کليه دارد)، آزمايش سنجش سطح کراتينين سرم (به همراه محاسبه برآورد ميزان پالايش گلومرولي) را درخواست کنيد.
در صورتي که علايم به دليل عفونت پايدار يا عود کننده مجاري ادراري، احتباس، نارسايي کليه که دليل محتمل آن اختلال عملکرد مجاري ادراري تحتاني، يا سرطان ارولوژيک احتمالي عارضه دار شده است، بيمار را از نظر ارزيابي تخصصي ارجاع کنيد (در هر شرايط مي‌توان بيمار را به متخصص آموزش ديده در زمينه درمان LUTS در مردان ارجاع کرد.
در مرداني که به دنبال هر گونه درمان براي LUTS هستند، بايد ارزيابي علايم پايه با استفاده از نمره‌دهي معتبر علايم (مانند نمره‌دهي بين‌المللي علايم پروستات) صورت گيرد تا امکان مقايسه تغييرات بعدي در علايم بيمار فراهم شود.
درمان مشکلات ادراري
مردان مبتلا به علايم ذخيره‌اي (به ويژه بي‌اختياري ادراري) را با محصولات کمک‌کننده به نگهداري ادرار (مانند پدها يا وسيله‌هاي جمع کننده) درمان کنيد، تا بتوانند به فعاليت‌هاي روزانه خود تا زمان رسيدن به تشخيص و تعيين برنامه درماني ادامه دهند.
در صورتي که علايم، آزاردهنده يا عارضه‌دار نيستند، با بيان علت احتمالي بروز اين علايم و مشاوره لازم درباره مداخلات ضروري در سبک زندگي (مانند تنظيم مصرف مايعات) و اطلاعات درباره وضعيت بيمار به بيمار اطمينان خاطر دهيد. در صورت تغيير علايم، بيمار را مورد بازبيني قرار دهيد.
در مرداني که علايم مطرح‌کننده مثانه بيش‌فعال هستند، تمرين‌هاي مثانه را تحت نظر خود به بيمار آموزش داده (با هدف کاهش فوريت و تکرر ادرار به وسيله افزايش تدريجي فاصله بين دوره‌هاي دفع ادرار) و توضيحات لازم درباره ميزان مصرف مايعات و سبک زندگي (مانند کاهش مصرف الکل و کافيين) و در صورت نياز درباره مصرف محصولات کمک‌کننده به نگهداري ادرار داده شود.
درمان دارويي مشکلات ادراري
در مرداني که داراي علايم متوسط تا شديد هستند، داروي مسدود‌کننده گيرنده آلفا (آلفوزوسين، دوکسازوسين، تامسولوسين يا ترازوسين) تجويز کنيد.
در مرداني که داراي علايم بيش‌فعالي مثانه هستند، آنتي‌کولينرژيک تجويز کنيد.
تشخیص مشکلات ادراري
ارزيابي تخصصي به ارزيابي گفته مي‌شود که در هر شرايط به وسيله ارايه‌کننده خدمات با آموزش ويژه در زمينه درمان LUTS در مردان انجام مي‌شود.
در مرداني که داراي علايم آزاردهنده هستند يا عارضه‌دار شده‌اند و به درمان نگهدارنده يا دارويي پاسخ نداده‌اند، ارجاع براي ارزيابي تخصصي انجام گيرد.
سيستوسکوپي بايد تنها در کساني انجام شود که ارزيابي تخصصي در آنها انجام شده و از نظر باليني به اين فرآيند نياز دارند؛ براي نمونه، در صورتي که بيمار داراي سابقه عفونت مکرر، پيوري استريل، هماچوري، علايم شديد يا درد است.
تصوير برداري از مجاري ادراري فوقاني بايد تنها در کساني انجام شود که ارزيابي تخصصي در آنها انجام شده و از نظر باليني به اين فرآيند نياز دارند؛ براي نمونه، در صورتي که بيمار داراي سابقه احتباس مزمن، هماچوري، عفونت مکرر، پيوري استريل، علايم شديد يا درد است.
جراحي براي مشکلات هنگام ادرار کردن
در صورتي که براي درمان علايم هنگام ادرار کردن که ثانويه به بزرگي پروستات به نظر مي‌رسند از جراحي استفاده شود، بهتر است روش برش يک‌قطبي يا دوقطبي پروستات از راه پيشابراه (TURP)، تبخير يک‌قطبي پروستات از راه پيشابراه (TUVP) يا هسته‌برداري پروستات با ليزر هولميوم (HoLEP) به کار گرفته شود.
در صورتي که براي درمان علايم هنگام ادرار کردن که ثانويه به بزرگي پروستات به نظر مي‌رسند از جراحي استفاده شود، از درمان‌هاي کم تهاجمي(مانند سوزاندن با سوزن از راه پيشابراه، گرمادرماني با امواج کوتاه از راه پيشابراه، امواج اولتراسوند کانوني با شدت بالا، سوزاندن پروستات از راه پيشابراه با اتانول، و انعقاد ليزري) به عنوان جايگزيني براي TURP، TUVP يا HoLEP استفاده نکنيد، زيرا شواهد موجود درباره برتري اين روش‌ها به TURP ناکافي است.
اطلاع رساني علايم مجراي ادراري
مطمئن شويد که مردان مبتلا به LUTS به مراقبت‌هاي لازم که قادر به رسيدگي به وضعيت عاطفي يا فيزيکي آنها و مسايل مربوطه فيزيکي، عاطفي، رواني، جنسي و اجتماعي آنها باشد، دسترسي دارند.
به مرداني که داراي علايم ذخيره‌اي (به ويژه بي‌اختياري) هستند درباره گروه‌هاي حمايتي مربوطه اطلاع‌رساني کنيد.
از ميان برداشتن موانع علايم مجراي ادراري تحتاني
علايم مجاري ادراري تحتاني (ذخيره اي، هنگام دفع و پس از دفع ادرار) مي‌تواند هم زنان و هم مردان را گرفتار کند و اين راهنما درباره LUTS در مردان با هدف برطرف کردن اين باور قديمي است که مردان تنها به علايم انسدادي و زنان به علايم بي‌اختياري دچار مي‌شوند. به نظر مي‌رسد مردان ديرتر در جستجوي مشاوره پزشکي بر مي‌آيند، به ويژه در مواردي که علايم حساس به نظر مي‌رسند. هدف از اين راهنما عبارت است از:
الف) تشويق پزشکان بخش سلامت به شناسايي تاثير LUTS روي کيفيت زندگي؛
ب) غلبه بر انگ‌هاي اجتماعي مربوط به اين علايم؛
ج) مشخص کردن اين مساله براي بيماران و متخصصان سلامت که علايم را مي‌توان پس از ارزيابي ساده اوليه به طور موثر درمان کرد.
براي ممکن ساختن طبقه‌بندي دقيق مشکلات زمينه‌اي مجاري ادراري تحتاني، اين راهنما استفاده از جدول ساده‌اي را براي ثبت دفعات و حجم مايعات مصرفي و دفعي توصيه مي‌کند. استفاده از اين جدول ممکن است براي مثال نشان دهد که دفعات ادرار کردن با نوشيدن بيش از حد مايعات يا بيماري زمينه‌اي همراهي دارد، تا اينکه مربوط به اختلالي در مجاري ادراري تحتاني باشد.
مراقبت اوليه فاقد منابعي براي درمان علايم دستگاه ادراري تحتاني است، چرا که تعداد متخصصان سلامت آموزش ديده در اين زمينه کم است. تغيير سياست‌هاي پرداخت مانند چارچوب کيفيت و پيامد مي‌تواند راهي مناسب براي غلبه بر اين مشکل باشد و به عنوان مشوقي براي بهبود مراقبت از بيماران عمل کند.
منبع:پزشکی بالینی
