علت بیماری كلیه چیست

[sbu_post_image]

علت بیماری كلیه

معمولاً دو علت مهم برای نارسایی كلیه ها( یا مرحله نهایی بیماری كلیه) دیابت( دیابت نوع 2 یا دیابت بزرگسالان) و فشار خون بالا وجود دارد. زمانی كه این دو بیماری با درمان مراقبت شوند، بیماری های كلیه مرتبط با آنها می توانند پیشگیری شوند یا سرعت شان كاهش یابد. داروهای موثر زیادی برای درمان فشار خون بالا وجود دارند. علاوه براین، تغییرات سلامت بخش در شیوه زندگی، مانند كم نمودن وزن و ورزش مرتب در مراقبت از فشار خون بالا و حتی پیشگیری از آن موثر است. نظارت دقیق بر قند خون در بیماران دیابتی از سایر مشكلات مانند بیماری كلیه، بیماری كرونر قلب وسكته پیشگیری می كند. زمانی كه بیماران دیابتی، همزمان به فشار خون بالا مبتلا شوند، داروهای خاصی كه بازدارنده های آنزیم تبدیل كننده آنژیوتنسین نامیده می شوند، برای حفظ عملكرد كلیه ها موثرند. سومین علت اصلی مرحله نهایی بیماری كلیه گلومرولونفریت( بیماریی كه به واحدهای تصفیه كننده كلیه بنام گلومرول ، آسیب می رساند) است . در بسیاری از حالات، علت این بیماری ناشناخته است ، اما در برخی موارد ممكن است ارثی باشد یا در اثر عفونت به وجود آمده باشد.

برخی از بیماریهای دیگری كه ممكن است بر كلیه اثر بگذارند شامل عفونت ها، سنگ های كلیوی و بیماریهای ارثی، می شوند. استفاده بیش از اندازه قرص های ضد درد یا مصرف مواد مخدر مانند هروئین می تواند به كلیه ها صدمه بزند . برخی از این بیماریها قابل درمان هستند. برخی موارد، درمان می تواند سرعت پیشرفت بیماری را كاهش و طول عمر را افزایش دهد.

مرحله نهایی بیماری كلیه زمانی رخ می دهد كه حدود 90 درصد از عملكرد كلیه از بین برود. افراد مبتلا به نارسایی كلیه ممكن است دچارتهوع، استفراغ، ضعف، خستگی، گیجی، مشكل در تمركز و از دست دادن اشتها شوند، نارسایی كلیوی با آزمایش خون و ادرار قابل پیشگیری است.

دیالیز کلیه

متاسفانه رعایت نکردن اصول تغذیه مناسب و عدم کنترل قند یا فشارخون یا توجه‌نکردن به علایم تغییر تعداد دفعات ادرار یا حجم ادرار و… به مرور زمان می‌تواند باعث نارسایی کلیه شود. نارسایی کلیه، مرحله نهایی بیماری کلیوی است و هنگامی اتفاق می‌افتد که کلیه‌ها دیگر قادر به انجام کاری که به عهده‌شان است، نیستند. این اتفاق موقعی می‌افتد که 85 تا 90 درصد بافت هردو کلیه از بین رفته باشد. در چنین وضعیتی باید دیالیز انجام شود. عملیات دیالیز جایگزینی برای بسیاری از وظایف و مسوولیت‌های طبیعی کلیه‌ است. این روش درمانی به فرد امکان می‌دهد با اینکه کلیه‌هایش به خوبی کار نمی‌کند، بتواند به حیات خود ادامه دهد. یادمان باشد که دیالیز باعث بهبود بیماری کلیوی نمی‌شود و فقط جایگزینی برای کلیه از دست رفته است.

نقش مهم تغذیه را هرگز نمی‌توان نادیده گرفت. بیماران دیالیزی در مصرف نمک و مایعات باید دقت کنند. مصرف غذاهای حاوی پتاسیم نظیر میوه‌ها، آجیل، شکلات، کمپوت و آبمیوه باید محدود شود. مصرف مکمل‌های ویتامینی و آهن کافی تحت نظارت و به دستور پزشک برای این افراد ضروری است. مصرف سیگار برای همه افراد مضر است اما در بیماران دیالیزی به دلیل احتمال بالای ابتلا به بیماری‌های قلبی – عروقی خطر بیشتری دارد و باید حتما ترک شود. بیماران دیالیزی در معرض سوءتغذیه هستند و بروز سوءتغذیه در این گروه از بیماران باعث کاهش طول عمر می‌شود. مصرف کالری در این بیماران باید در حد کافی باشد. مشاوره با متخصصان تغذیه برای این گروه از بیماران مفید است. دردیالیز صفاقی ازصفاق (پرده ای طبیعی که حفره شکم را میپوشاند) استفاده میشود. پرده سوراخهای کوچکی دارد و بعنوان صافی عمل میکند. مواد زائد و مایعات میتوانند از بدن دفع شوند.

مایع دیالیز، ازخلال لوله پلاستیکی نرم وکوچک به نام کاتتر دیالیز صفاقی به حفره صفاق جریان می یابد.

کاتتر با یک جراحی کوچک داخل شکم گذاشته میشود. حدود 15 سانتی متر از این لوله خارج از شکم وزیر لباستان باقی می ماند و وسیله ای برای اتصال کیسه های مایع دیالیز فراهم می آورد.

در دیالیز صفاقی، فرایند دیالیز داخل شکم بیمار با استفاده از غشا طبیعی (صفاق) بعنوان غشا دیالیز انجام میگیرد. مویرگهای صفاق دارای تعداد زیادی منافذ کوچک است. خون از خلال عروق خونی به صفاق جریان یافته و از کنار منافذ عبور می کند بنابراین آب و مواد سمی به آسانی میتوانند از خلال منافذ عبور نمایند. به هنگام دیالیز حفره صفاق بعنوان مخزن مایع دیالیز مورد استفاده قرار می گیرد.

نارسایی کلیه و پیوند کلیه

کسانی که بیماری زمینه ای خاص ندارند، بیمارانی که رگ های کلیوی مسدود ندارند و افرادی که می توانند داروهایی را که برای جلوگیری از پس زدن کلیه داده می شود تحمل کنند کاندید های خوبی برای پیوند هستند. البته دهنده باید با گیرنده همخوانی نسجی داشته باشد. (اگر دهنده از بستگان بیمار باشد درصد موفقیت بالا خواهد بود)

معمولا طول عمر ۵ تا ۱۰ ساله برای کلیه جدید پیش بینی می شود ولی آنچه طول عمر کلیه را بالا می برد، مراقبت بیمار از کلیه جدید و رعایت دستورهای داده شده توسط پزشک است. به صورت منظم و استاندارد بیماری که عوامل منفی زمینه ای را کمتر داشته باشد و کاملا دستورات را رعایت کند، بهتر می تواند از کلیه جدید محافظت کند. البته این به آن معنا نیست که کلیه پس بزند ولی بعد از این مدت کلیه پیوندی عملکردی مانند یک کلیه سالم را نخواهد داشت.

فرهنگ اهدای عضو در جامعه ما و شمار بیماران دچار نارسایی رو به گسترش است. پس باید امکانات زیادی را برای این عزیزان فراهم کنیم. بیماری که پیوند کلیه انجام می دهد باید به راحتی به داروهایی که مانع از پس زدن کلیه می شوند، دسترسی داشته باشد. لازم است سیستم سازمان یافته ای از این بیماران پشتیبانی کند. برخی از بیماران به دلیل ناتوانی مادی قادر نیستند پیوند کلیه را انجام دهند یا در تهیه دارو های بعد از پیوند دچار مشکل می شوند. سودجویی ها و دلالی ها، باید کاملا ریشه کن شود. خوشبختانه کشور ما در پیوند کلیه، جزء پیش رو هاست و درصد موفقیت بالایی را در این حیطه داریم. امیدواریم پیوند کلیه با حداقل هزینه و کمترین مدت انتظار بیمار برای پیوند باشد.

پیوند کلیه

کلیه پیوندی در حفره لگنی گذاشته می‌شود، بنابراین از هر گونه فعالیتی که امکان وارد کردن ضربه به کلیه در آن وجود داشته باشد، اجتناب کنید.
از بستن کمربندهای تنگ خودداری کنید.
علائم و نشانه‌های پس‌زدگی کلیه از جمله کاهش ادرار، ورم، تب، افزایش فشار خون، افزایش وزن و احساس سفت شدن کلیه پیوندی را همواره به خاطر داشته باشید.
رعایت بهداشت محیط و بهداشت فردی بسیار حائز اهمیت می‌باشد.
شستن مکرر دست‌ها برای پیشگیری از عفونت‌های احتمالی بسیار حائز اهمیت است.
رعایت کردن بهداشت موادغذایی از بروز بسیاری از بیماری‌ها جلوگیری می‌کند. سبزیجات و میوه‌جات باید با مواد ضدعفونی‌کننده کاملا شسته و ضدعفونی شوند
غذای شما باید کم نمک و کم‌چربی باشد. از خوردن غذاهای آماده مثل سوسیس، کالباس، پیتزا و غذاهای رستورانی پرهیز کنید. همچنین خوردن غذاهای کنسروی مثل تن ماهی و انواع غذاهای کنسرو شده و کله‌پاچه توصیه نمی‌شود.
تعدادی از داروهای پیوندی باعث افزایش چربی خون می‌شوند، لذا برای پیشگیری از افزایش چربی خون بهتر است از غذای کم‌چرب استفاده کنید.
به دلیل افزایش حساسیت پوست به نور آفتاب در نتیجه مصرف داروهای پیوندی بهتر است در معرض نور مستقیم آفتاب قرار نگیرید و اگر مجبور به بودن در معرض آفتاب بودید، می‌توانید از کلاه نقاب‌دار استفاده نمایید و حتما ضد آفتاب بزنید.
از افزایش وزن بپرهیزید، چون میزان برخی از داروها بر اساس وزن شما محاسبه می‌شود و با افزایش وزن باید به مقدار زیادتری استفاده شوند که قطعا به دنبال آن عوارض دارویی خیلی بیشتر خواهد بود.
اگر ازدواج کرده اید، در مورد زمان از سرگیری فعالیت‌های جنسی با پزشک یا پرستار تیم پیوند مشورت کنید. به طور معمول یک ماه پس از پیوند در صورتی که آمادگی داشته باشید می توانید فعالیت‌های جنسی را از سربگیرید.

تشخیص پس‌زدگی کلیه بعد از پیوند

پیوند کلیه از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی بدن استفاده می‌شود، گیرندگان پیوند کلیه در معرض ابتلا به عفونت و برخی از بدخیمی‌ها می‌باشند. علاوه بر این ممکن است بافت پیوندی دچار پس‌زدگی شود.
برای پیشگیری از عوارض مطرح شده قبل از پیوند، آزمایش‌های کامل بدنی برای تشخیص و درمان مواردی که می‌تواند پس از عمل پیوند باعث بروز مشکلاتی در بیمار شود، انجام می‌گیرد.
تعیین نوع بافت، گروه خون و کنترل آنتی‌بادی برای تعیین هماهنگی بین بافت‌ها و سلول‌های ‌دهنده و گیرنده ضروری است.
در زمان پیوند، بیمار نباید هیچگونه عفونتی داشته باشد، زیرا پس از عمل به دلیل استفاده از داروهای سرکوب‌کننده ایمنی، در معرض خطر عفونت قرار دارد
قبل از پیوند توانایی بیمار جهت سازگاری با پیوند از طریق بررسی روش‌های سازگاری وی، میزان حمایت اجتماعی و منابع مالی مورد نیاز صورت می‌گیرد.

تشخیص پس‌زدگی کلیه بعد از پیوند 

برای تشخیص پس زدگی کلیه پیوندی در قدم اول آزمایشات اوره و کراتی نین چک می شود.
در مرحله بعد سطح داروها مخصوصا سطح داروی ساندیمون بررسی می شود.
در نهایت نمونه برداری از کلیه انجام می شود و نتیجه نمونه برداری نوع درمان را مشخص می کند.

داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی 

برای پیشگیری و درمان پس‌زدگی عضو پیوندی از دارو استفاده می‌شود. این داروها انواع متنوعی دارند که هر کدام با مکانیسم جداگانه‌ای باعث سرکوبی سیستم ایمنی می‌شوند و با توجه به شرایط بیمار معمولا یک‌ ترکیب سه دارویی یا دو دارویی برای بیمار تجویز می‌شود. معمول‌ترین داروهایی که استفاده می‌شوند عبارتند از: ساندیمون، سل سپت و پردنیزولون.

منبع : متخصص مجاری ادراری