[sbu_post_image]
یکی از وظایف مهم و اصلی کلیه، تنظیم تعادل مایعات و املاح بدن است. برای آنکه عملکرد کلیه ها به درستی انجام شود، باید خون کافی وارد آنها شود و به شبکه پیچیده مویرگی شان برسد…
کلیه ها علاوه بر تنظیم آب و املاح بدن، وظیفه تولید هورمون اصلی خونساز بدن (اریتروپوئتین) را هم بر عهده دارند. یکی دیگر از وظایف کلیه، دفع سموم بدن با آب به صورت ادرار است. از آنجا که سلامت کلیه ارتباط محکمی با عملکرد صحیح دیگر اعضای بدن از جمله کبد، قلب، چشم و مغز دارد، مراقبت از این عضو اهمیت بیشتری پیدا می کند. پرهیز از مصرف برخی موادغذایی مضر، نوشیدن مایعات کافی و در کل تغییر شیوه زندگی، نه تنها عملکرد کلیه ها را بهبود می بخشد بلکه بر دیگر اعضای بدن نیز تاثیر مثبتی دارد.
یکی از ارکان حفظ سلامت انسان، محافظت از کلیه در برابر آسیب هاست. بیماری های کلیوی در مراحل اولیه، کاملا بی علامت هستند و ممکن است قبل از ایجاد هرگونه شکایت باعث تخریب قسمت عمده ای از فعالیت و عملکرد کلیه شود. تنها راه اطلاع از ابتلا به بیماری های کلیوی در مراحل ابتدایی، انجام آزمایش های خون و ادرار است. ابتلا به بیماری مزمن کلیوی شیوع بالایی دارد و طبق آمار ارائه شده از هر ۸ نفر یک نفر به بیماری مزمن کلیه مبتلا هستند. تغییر در تعداد دفعات ادرار یا حجم ادرار در شبانه روز، شب ادراری، تغییر رنگ ادرار، ورم صورت یا ورم پاها و درد یا سوزش حین دفع ادرار، بی اشتهایی (سوءتغذیه)، کاهش وزن بیش ازحد، تهوع و استفراغ، تنگی نفس و کم خونی از علایم ابتلا به بیماری کلیوی است. در صورت وجود هر یک از آنها حتما باید به پزشک مراجعه کرد تا آزمایش های لازم را برایتان تجویز کند.
تغذیه و نارسایی کلیوی
نوع تغذیه، انجام فعالیت های ورزشی و مصرف داروها نقش موثری در بهبود عملکرد کلیه و سالم ماندن آن دارد. چاقی شکمی یکی از موارد مهمی است که باعث می شود تا افراد دچار نارسایی کلیه شوند ولی می توان با تغذیه صحیح از آن پیشگیری کرد. به گفته متخصصان تغذیه، مصرف موادغذایی پرپروتئین، روغن حیوانی و لبنیات پرچرب باعث ابتلا به بیماری های کلیوی می شود. بنابراین توصیه می شود مصرف گوشت قرمز را کاهش دهید و روزانه کمتر از ۳ تا ۵/۳ گرم نمک مصرف کنید و دوغ و پنیرهایی که نمک کمتری دارند، بخورید. رژیم های غذایی پرنمک، باعث بالارفتن فشارخون و آسیب کلیه می شود. اگرچه نباید مصرف لبنیات از برنامه غذایی حذف یا محدود شود اما بهتر است نوع کم چرب آن را انتخاب و مصرف کرد. توصیه می شود، روغن های جامد را حذف و از روغن زیتون در تهیه غذاها استفاده کنید. نوشیدن حداقل ۸ لیوان آب، باعث سالم ماندن کلیه ها می شود. در برنامه غذایی خود حتما میوه و سبزی را بگنجانید و در طول روز ۳ تا ۴ عدد میوه بخورید.
کسانی که BMI بالایی دارند، حتما باید وزنشان را کم کنند زیرا کاهش وزن در کنترل فشارخون و عوارض کلیوی موثر است. پس روزانه ۲۰ تا ۳۰ دقیقه ورزش های نرمشی مانند پیاده روی و دویدن انجام دهید. بهترین نوع فعالیت ورزشی، ورزش های هوازی ایروبیک است. فعالیت های ورزشی، باعث تنظیم جریان خون و کاهش فشارخون می شود. البته فعالیت ورزشی سنگین مانند وزنه برداری و بدنسازی با وزنه های سنگین به دلیل اینکه تاثیر منفی روی قلب می گذارند، توصیه نمی شود.
فشارخون و نارسایی کلیه
در صورتی که کسی به بیماری قند (دیابت)، پرفشاری خون یا چاقی دچار باشد یا یک یا چند نفر از اعضای خانواده بیماری کلیوی داشته باشند، سیگار مصرف کنند، یا سنشان بالاتر از ۵۰ سال باشد بیش از سایرین در معرض خطر است. شایع ترین علل ابتلا به بیماری های کلیه در دنیا، دیابت و پرفشاری خون است. حدود ۸۰ درصد نارسایی های کلیه به این دو علت مربوط می شود. کنترل فشارخون در بیماران مبتلا به پرفشاری خون و دیابت، در پیشگیری از آسیب به کلیه موثر است. دیابت می تواند باعث از کارافتادن آنها و در نهایت همودیالیز شود. ۳۵درصد مبتلایان به دیابت به بیماری کلیه مبتلا می شوند.
پس فشارخونتان را به طور منظم کنترل و اگر نیاز به مصرف دارو است، حتما به طور منظم آن را مصرف کنید. در صورتی که فشارخون خیلی بالا نباشد، می توان با تغذیه مناسب آن را کنترل کرد اما اگر بیش از ۱۴۰ بر ۹۰ میلی جیوه باشد باید حتما دارو مصرف شود. کنترل منظم قندخون به خصوص در کسانی که به دیابت مبتلا هستند یا قند پنهان دارند (یعنی قندخون در حالت ناشتا متعادل است) توصیه می شود. اگر اسیداوریک شما بالاست یا سابقه ابتلا به نقرس در خانواده تان ارثی است، حتما به پزشک مراجعه کنید.
از لوپوس تا آسیب کلیه
برخی از علت های بیماری های کلیوی ناشناخته اند. عوارض دارویی و سنگ های کلیه از دیگر علت های آسیب کلیه ها هستند. مشکل سنگ کلیه تان را جدی بگیرید و درمان را منحصر به زمانی که سنگ کلیه ساخته شده است، نکنید. اگرچه سنگ سازی کلیه، بیماری عودکننده ای است اما با رژیم غذایی مناسب، نوشیدن مایعات و تحرک کافی قابل پیشگیری است. اگر سنگ کلیه با اقدام های درمانی به موقع رفع نشود ممکن است باعث سنگ سازی بیشتر شود. در این صورت ممکن است با جراحی یا سنگ شکنی، مشکل را برطرف کرد. انجام جراحی مکرر و سنگ شکنی می تواند به بافت کلیه آسیب برساند و در نهایت به نارسایی کلیوی بینجامد. در صورتی که مبتلا به بیماری های زمینه ای مانند دیابت، فشارخون، کلیه پلی کیستیک و بیماریهای روماتیسمی مثل لوپوس یا آرتریت روماتویید هستید حتما به پزشک مراجعه کنید تا کلیه هایتان مورد بررسی قرار گیرد.
معمولا بسیاری از افراد برای کاهش دردهای خفیف بدنی یا درمان عفونت حتی عفونت ساده ای که ممکن است ویروسی باشد از مسکن ها یا آنتی بیوتیک ها استفاده می کنند. اگرچه مصرف مسکن ها تحت نظر پزشک و در مقاطع زمانی کوتاه اشکالی ندارد اما مصرف خودسرانه داروهای مسکن و آنتی بیوتیک ها، می تواند به کلیه ها آسیب برساند. پس دارو را در موارد ضروری و تحت نظر پزشک مصرف کنید. سایر داروهای خاص و بعضی سموم، آفت کش ها و موادمخدر و… هم می توانند به آسیب کلیه منجر شوند. مصرف مکمل های غذایی به خصوص در ورزشکاران نیز باید تحت نظر متخصص پزشکی ورزشی باشد زیرا ترکیب های موجود در مکمل ها می تواند با تاثیر بر نفرون ها باعث آسیب کلیه شود.
منبع : بیتوته