علت بی اختیاری ادراری چیست

[sbu_post_image]

بی اختیاری ادرار

بی اختیاری ادراری دفع خودبخودی ادرار از فردی غیر طبیعی است . خیلی از خانمها با یک عطسه یا سرفه یا خنده بی اختیار ادرار می کنند ،این نوع بی اختیاری ادراری از بیماری های شایع است که به آن بی اختیاری استرس می گویند که بیشتر در خانمها ایجاد میشود و علت آن شل بودن گردن و قسمت خروجی مثانه بعلت زایمان های متعدد است . نوع دیگر بی اختیاری ادراری بی اختیار اورژانسی است . بیمار ارتباط با عطسه سرفه یا فعالیت های دیگر ندارد بصورت ناگهانی تا صدای آب را می شنود یا دستشویی را می بیند یا هوا سرد میشود ادرار دارد . زیرا مثانه تحریک پذیر است و مثانه خودبخود منقبض میشود و همان لحظه باید به دستشویی بروند و اگر شدت این انقباض بیشتر باشد و دستشویی پیدا نکنند ، خودشان را خیس می کنند. نوع دیگر بی اختیاری ادراری، بی اختیاری واقعی است . کسانی هستند که دریچه ی اسفنکتری مثانه شان خراب است . می دانید که هنگام حجم گرفتن مثانه گردن باید بسته باشد و اسفنکتر دریچه را می بندد ، وقتی دریچه نارسا بشود نشتی پیدا می کند و بیمار در همه حال بی اختیاری ادرار دارد . این ها کسانی هستند که ضایعه ی نخاعی دارند و به هر علتی دریچه خروجی مثانه خراب شده است . نوع دیگر بی اختیاری ادراری، بی اختیاری ناشی از نگه داشتن زیاد ادرار است که حس مثانه از بین می رود و احساس پرشدگی ندارند . مثانه شان پُر میشود و به مرحله ی لبریزی می رسد و دفع ادرار بصورت غیر ارادی اتفاق می افتد . برای تشخیص بی اختیارهای ادراری تست اوردینامیک و نوار مثانه در دسترس است که با اینها می توانیم تشخیص بدهیم که برای بیمار چه درمانی را انتخاب بکنیم . مثلا کسی که قسمت خروجی ادرارش شل است مثل خانم هایی که قسمت لگن شان شل است و اگر مثانه به بالا کشیده بشود با یک جراحی مشکل شان حل میشود . کسانی که حس مثانه شان خراب است ، حجم مثانه شان زیاد است ، مثانه شان پمپاژ ندارد ، اگر بخواهیم گردن آنها را بالا بکشیم بیماری شان بدتر خواهد شد . این ها کسانی هستند که جراحی هم می کنند ولی نتیجه نمی گیرند . در مورد خرابی اسفنکتر باید بگوییم که امروزه اسفنکترهای مصنوعی بجای آن گذاشته میشود . پس درمان بر اساس تشخیص است .

در ایـن حالت احساس ناگهانی و شدید برای ادرار کردن ایجاد می شود. اما قبل از رسیدن به دستشویی ادرار می ریزد.

دفع ادرار

مواد زاید و سموم بدن از طریق کلیه ها وارد ادرار می شود. ادرار در مثانه جمع می شود و بــا پر شدن مثانه احساس دفع ادرار ایجاد می گردد.با افزایش سن ، دفع ادرار دچار تغییراتی می شود.
برای مثال :
ـ تحمل نگهداشتن ادرار کمتر می شود.
ـ کار کردن کلیه ها در طول شب هم ادامه می یابد.
ـ عضلات شکم و لگن ضعیف می شوند.
ـ مثانه کاملاً خالی نمی شود.
این تغییرات موجب می شود که :
– نگهداشتن ادرار مشکل تر شود.
– در طول شب چندین بار برای ادرار کردن بیدار شویم.
– دفعات ادرار کردن بیشتر شود.
– احتمال عفونت ادراری و تشکیل سنگ افزایش یابد.
ایــــن تغییرات طــــبیعی احتمال بروز برخی بیماری ها را بیشتر می کند. یکی از این بیماری ها «بی اختیاری ادرار » است.

 ابتلا به بی اختیاری ادرار

در صورت ابتلا به بی اختیاری ادرار ابتدا به پزشک مراجعه کنید تا علت ایجاد کنندهٔ آن درمان شود و مجبور نشوید که به خاطر آن فعالیت های اجتماعی، رفت و
آمدها و مصاحبت با دوستان را کم کنید.
همچنین نوشیدن آب را کم نکنید. زیرا آب کافی برای دفع سموم بدن و جلوگیری از عفونت ادراری و پیشگیری از تشکیل سنگ های ادراری لازم است.
در این جا ما انواع بی اختیاری ادرار و توصیه هایی برای هر کدام از آنها را می گوییم .
عفونت ادراری به راحتی با آزمایش ادرار تشخیص داده می شود.

علت بی اختیاری ادراری

اگر شما از نظر فشارخون، افزايش چربي‌هاي خون و قند کنترل‌هاي لازم را داشته باشيد، انتظار نداريم عوارض جدي روي سيستم ادراري و قسمت اعصاب خودکار ايجاد شود. وقتي سيستم عصبي خودکار مثانه خراب شود، مثانه سلامت خود را از دست مي‌دهد و عملا ماهيچه آن قدرت انقباضي براي تخليه ادرار ندارد، حتي وقتي پر شده و منبسط مي‌شود به دليل خرابي اعصاب آن منطقه، پيام پر شدن را به مغز مخابره نمي‌کند و شما براي تخليه مثانه مراجعه نمي‌کنيد و لذا کمتر به دست‌شويي مي‌رويد، در حالي که مثانه‌تان پر است و بي‌اختيار ادرار مي‌کنيد. احتمال عفونت ادراري نيز در اين حالت افزايش مي‌يابد و انواع عفونت‌هاي ادراري، چه عفونت مثانه، چه کليه و چه آبسه‌هاي کليوي در فرد ديده مي‌شود.
در مراحل اوليه‌اي که فرد ديابتي با اختلال سيستم عصبي مثانه مواجه است با يک‌سري آموزش‌ها و برنامه خاص کمک‌اش مي‌کنند. براي مثال، مي‌گويند هر 3 يا 4 ساعت يکبار حتي اگر احساس ادرار نداريد، به دست‌شويي برويد و با تحريک قسمت‌هاي تحتاني شکم، مثانه را وادار به تخليه کنيد. به اين افراد يک‌سري دارو هم مي‌دهند تا انقباضات عضلاني مثانه‌اش را تقويت کند. دقت کنيد با پيشرفت مشکل، حتي به جايي مي‌رسيم که مثانه عملا کارايي ندارد و بيمار با سونداژ متناوب هر 4 تا 6 ساعت يکبار بايد ادرارش را تخليه کند. پيشگيري از اين مشکل و کنترل قند خون منطقي‌ترين و آسان‌ترين روش است. احتمالا مي‌دانيد که سيستم عصبي خودکار در بدن ما مثانه و مجاري ادراري را عصب‌دهي مي‌کند و اين اعصاب در احساس پر شدن مثانه، احساس نياز به دفع ادرار و کمک به تخليه ادرار نقش اصلي دارند؛ اما شايد ندانيد که به مرور زمان، بيماري ديابت مي‌تواند روي سيستم عصبي خودکار تاثير بگذارد و کار اين سيستم را مختل کند.
در اوايل با به وجود آمدن اختلال در کار اين سيستم، فرد احساس مي‌کند ادرار کمتري دارد، يعني با اينکه مثانه‌اش پر است چون اين حس او کمتر شده براي تخليه ادرار ديرتر مي‌رود. کم‌کم با پيشرفت اختلال در کار اعصاب، تخليه مثانه هم دچار مشکل مي‌شود، يعني عضلات مثانه به خوبي نمي‌توانند منقبض شوند و ادرار را خالي کنند، در نتيجه مقداري از ادرار در مثانه باقي مي‌ماند.
باقي‌مانده ادرار در مثانه به افزايش احتمال عفونت ادراري منجر مي‌شود. ديابت با مختل کردن کار اعصاب مثانه باعث مي‌شود تخليه ادرار مختل شود و به تدريج ادرار زيادتري در مثانه بماند و حجم مثانه افزايش يابد. فرد ديابتي در اين حالت دچار بي‌اختياري ادرار مي‌شود چون مثانه پر شده به‌صورت سرريز ادرار را نشت مي‌دهد، بدون آنکه فرد احساس کند مثانه‌اش پر است و يا براي تخليه ادرار مراجعه کند. براي پيشگيري از مختل شدن سيستم عصبي اين منطقه توصيه مي‌شود افراد ديابتي قند خون‌شان را تحت کنترل دقيق بگيرند.

بی اختیاری ادرار در کودکان

بی اختیاری ادرار در کودکان در بسیاری از کودکان دیده می شود ولی باید به طور معمول با گذشت زمان برطرف شود. ادامه ی بیاختیاری ادرار  به صورت بی اختیاری در طول روز یا شب ادراری(enuresis ) نیاز به بررسی  و درمان دارد.* بی اختیاری ادرار به ندرت بعد از 5 سالگی ادامه می یابد. حدود 10 درصد از کودکان 5 ساله، 5 درصد از کودکان 10 ساله و یک درصد از افراد 18  ساله ممکن است دچار بی اختیاری ادرار باشند. بی اختیاری ادرار در پسرها دوبرابر شایع تر  از دخترهاست.

 پس  از 5 سالگی، شب ادراری در پسرها شایع تر از دخترهاست و علت  مشخصی ندارد. معمولاً کودکان و نوجوانانی که دچار شب ادراری هستند از نظر جسمی و روانی مشکلی ندارند. در بسیاری از  این افراد، سابقه ی قوی فامیلیشب ادراری وجود دارد که احتمال وجود عامل ارثی را مطرح می کند. در 5 تا 10 سالگی ممکن است  شب ادراری ناشی  از کم بودن گنجایش مثانه، طولانی بودن زمان خواب شب و عدم تکامل  کافی سیستم های هشداردهنده ی پر یا خالی بودن مثانه باشد. این نوع شب ادراری با رشد مثانه و فعال شدن سیستم های هشداردهنده طبیعی  برطرف می شود.

به طور طبیعی بدن در هنگام شب مقدار بیشتری هورمون ضدادراری(antidiuretic hormone,,ADH) تولید می کند. این هورمون سرعت تولید ادرار را کاهش  میدهد. چنانچه  بدن، در هنگام شب به مقدارکافیADH تولید نکند، سرعت تولید ادرار کاهش  نمی یابد و در نتیجه، ادرار زیادی  در مثانه جمع می شود و در صورت  بدار نشدن کودک، شب ادراری روی خواهد داد.

 اضطراب، قطع تنفس(آپنه) انسدادی هنگام خواب و مشکلات فیزیکی دستگاه ادراری همگی می توانند موجب شب ادراری کودکان شوند.* بی اختیاری ادراری کودکان در طول روز نادرتر  است و باعفونت ادراری یا ناهنجارهای آناتومیک دستگاه ادراری ارتباط ندارد.

علل بی اختیاری ادراری کودکان

یکی از علل احتمالی بی اختیاری ادراری کودکان در طول روز، بیش فعال بودن مثانه است. از علل دیگر می توان از نگه داشتن ارادی ادرار به مدت طولانی نام برد.* یبوست و نوشیدن یا خوردن مواد حاوی کافئین (که موجب  افزایش حجم ادرار می شوند) می توانند باعث شب ادراری کودکان شوند.* در بسیاری از موارد، بی اختیاری کودکان با افزایش سن برطرف  می شود. شب ادراری کودکان را می توان با داروی دسموپرسین یاDDAVPکه موجب افزایشADH می شود و اخیراً نوع خوراکی ان به شکل قرص در دسترس قرار گرفته درمان کرد. از اسپری داخل بینی دسموپرسین هم می توان در کودکان استفاده کرد. داروی دیگرمورد استفاده در شب ادراری کودکان، ایمپیرامین است که برمغز و نیز مثانه اثر  می کند و در 70درصد موارد، موجب کنترل شب ادراری به صورت کوتاه مدت می شود.

 آموزش ورزش های تقویت کننده و همزمان کننده عضلات مثانه و پیشابراه ممکن است  به کنترل ادرار کودک کمک کند.* می توان با استفاد از ابزارهای هشداردهنده دارای بالشتک حساس به آب  که در شلوار قرار می گیرند و دارای باتری و زنگ هشداردهنده هستند و به محض خارج  شدن ادرار زنگ می زنند، فرد را از خواب بیدارکرد تا برای ادرارکردن به توالت برود.

منبع : کتاب راهنمای پزشکی خانواده- بیماری های کلیه و مجاری ادرار