[sbu_post_image]
علت سنگ کلیه
یکی از عوامل زمینه ساز بروز سنگ کلیه کم تحرکی است.کم تحرکی که مثلاً در هنگام بیماری یا ناتوانی رخ می دهد، می تواند سبب برداشت کلسیم بیشتری از استخوان شده ، لذا غلظت کلسیم در ادرار افزایش می یابد.
پرکاری تیروئید اولیه، سبب افزایش دفع کلسیم می شود. حدود دوسوم افرادی که بیماری غد د درون ریز دارند، مبتلا به سنگ کلیه می شوند. در عین حال این اختلال تنها ۵% موارد سنگ های کلسیمی را در بر می گیرد.
اسیدوز توبولی کلیه یکی دیگر از عوامل زمینه ساز در بروز سنگ کلیه است.در اثر نقص در تولید آمونیاک به وسیله ی کلیه، افزایش دفع کلسیم (توسط کلیه) ایجاد می شود.
براساس مطالعات، مصرف زیاد نمک سبب افزایش دفع کلسیم درادرار می شود.
برخی افراد حتی با مصرف رژیم غذایی کم کلسیم، به دلایل ناشناخته روزانه تا ۵۰۰ میلی گرم کلسیم دفع می کنند.
حدود نیمی از سنگ های کلسیمی به این ترکیب متصل می شوند. اگزالات به طور طبیعی تنها در چند ماده ی غذایی وجود دارد و دسترسی بدن به اگزالات به میزان جذب و دفع آن بستگی دارد، که در همه ی افراد این نسبت یکسان نیست.
رژیم غذایی پر پروتئین همراه با افزایش دفع کلسیم، اگزالات و اورات است. در واقع مصرف زیاد پروتئین حیوانی با بار اسیدی آن (۱ میلی اکی والان هیدرژن در هر گرم پروتئین ) سبب افزایش دفع کلسیم می شود. لذا برخی محققان، رژیم های غذایی گیاهی را به افراد مستعد ابتلا به سنگ های کلیه توصیه می کنند.
افزایش فیبر غذایی، سبب کاهش عوامل خطر تشکیل سنگ به خصوص سنگ های کلسیمی می شود.
اين درد معمولا” شب ها شروع می شود و فرد را از خواب بيدار می کند. در واقع درد سنگ کليه شديد و غيرقابل تحمل است. خانم هايی که تجربه زايمان را داشته اند و بيمار سنگ کليه هم هستند، می گويند، درد زايمان قابل مقايسه با درد سنگ کليه نيست. واقعا” اين بيماران هنگام درد خيلی زجر می کشند. يکی ديگر از علائم سنگ، تغيير رنگ ادرار به صورت خونی يا رنگ چای شدن است. بعضی از بيماران سنگ کليه، با علامت عفونت مراجعه می کنند. در اين موارد، سنگ کليه جزو اورژانس های پزشکی است و بايد فورا” به آن رسيدگی شود.
پیشگیری از سنگ های ادراری
نقش رژیم غذایی در درمان و پیشگیری از سنگ های ادراری چیست؟ به وسیله رژیم غذایی، شخص قادر است غلظت مواد سنگ ساز در ادرار را کاهش دهد. همچنین می توان با مصرف غذاهای خاص میزان موادی که مانع تشکیل کریستال ها در ادرار می شوند را افزایش داد و اسیدیته ی ادرار را تنظیم نمود. بنابراین با رعایت رژیم غذایی می توان از ایجاد سنگ های جدید جلوگیری کرد. اما باید به خاطر داشت که رژیم غذایی به تنهایی برای پیشگیری و درمان کافی نیست. در مواردی که نوع سنگ از لحاظ ترکیبات شیمیایی مشخص نمی شود بهتر است از رژیم غذایی با پورین کم و اگزالات کم استفاده شود. همچنین افزایش فیبر موجود در مواد غذایی می تواند سبب کاهش عوامل خطر تشکیل سنگ بویژه سنگ های از نوع سنگ کلسیمی شود.
نکته* سنگ شکنی در سنگ های خیلی بزرگ کلیه، روش ایده آل به شمار نمی آید.
*در صورت وجود سنگ های خیلی بزرگ یا در مواردی که سنگ در محلی قرار دارد که دستگاه سنگ شکن بر آن اثر نمی کند از« نفرولیتومی از راه پوست»استفاده می شود که در آن جراح پس از ایجاد برش کوچکی در ناحیه ی پشت بیمار، مستقیماً تونل باریکی به داخل کلیه به وجود می آورد و با استفاده از وسیله ای به نام نفروسکوپ(nephroscope )، محل سنگ را مشخص و آن را خارج می کند. برای خارج کردن سنگ های بزرگ از انرژی اولتراسونیک(ماوراءصوت) یا الکترو هیدرولیک استفاده می شود.* اگرچه بعضی از سنگ های واقع در حالب را می توان با سنگ شکن درمان کرد ممکن است در سنگ های قسمت میانی یا تحتانی حالب، استفاده از اورِتِروسکوپ(ureteroscope ) ضرورت یابد. در این روش، جراح بدون استفاده از برش، وسیله فیبرواپتیک کوچکی موسوم به اورِتِروسکوپ را از طریق پیشابراه و مثانه، وارد حالب می کند و پس از تعیین محل سنگ، به وسیله یک ابزار قفس مانند آن را خارج می کند و یا با استفاده از دستگاه مخصوص ایجادکننده موج شوک سنگ را خرد می نماید. ممکن است یک لوله یا استنت(stent ) کوچک برای مدت چند روز در حالب گذاشته شود تا به ترمیم لایه مفروش کننده حالب کمک نماید.
علامتهای سنگ حالب
تهوع واستفراغ
تکرر ادرار
دردوسوزش در حین ادرار کردن
انسداد سنگ در حالب ممکن است موجب عفونت کلیه شود.
علائم سنگ حالب
تب و لرز
درد پهلو و پشت
تهوع و استفراغ
اسهال
ادرار بدبو و کدر
تکرر ادرار
سوزش و درد هنگام ادرار کردن
در این صورت درمان ضروری است. برای بعضی از سنگها اورتروسکوپی بهترین درمان میباشد.
منبع : کتاب راهنمای پزشکی خانواده- بیماری های کلیه و مجاری ادرار
