[sbu_post_image]
علت کليه سنگ ساز
اينکه چرا سنگ کليه ايجاد می شود؟ چرا در يک کليه بيشتر از ديگری سنگ توليد می شود؟ چرا بعضی بيشتر و بعضی کمتر سنگ کليه دارند؟ سئوالاتی هستند که هنوز بطور مشخص جواب آنها پيدا نشده است. اما در اين زمينه نظريه هايی وجود دارد. مثلا” اگر غلظت مواد داخل ادرار زياد شود، می تواند زمينه ساز سنگ کليه شود يا در برخی موارد زمينه های ارثی برای تشکيل سنگ مطرح است که استعداد فرد را در ابتلا به سنگ کليه افزايش می دهد.
سنگ برحسب اينكه در كجاي دستگاه ادراري قراردارد، از بي علامت تا شديداً دردناك ظاهر مي شود.
1) سنگ كاليس
2) سنگ لگنچه
3) سنگ حالب: سنگهايي كه به حالب وارد مي شوند، درصورتي كه از ۵ميلي متر بزرگتر نباشند، امكان دفع خود به خود دارند. اين سنگها درد خاصي را به وجود مي آورند كه به كوليك (Colick) معروف است.
سنگ‌های کلیه معمولاً بدون علامت هستند و درمان نیاز ندارند منشاء سنگ‌های حالب، سنگ‌های کلیه هستند که به سمت پایین حرکت می‌کنند.
سنگ ممکن است به قطعات کوچکتر شکسته شود و یا در داخل حالب گیر کند و ایجاد انسداد کند بیشتر سنگها وقتی وارد حالب می‌شوند کوچک هستند و توانایی خارج شدن از طریق جریان ادرار را دارند ولی در صورتیکه سنگ بزرگ باشد در حالب گیر کند ایجاد انسداد می‌کند.
دفع سنگ کليه
اگر کسی سنگش را انداخت دليل نمی شود که همين حالا سنگی در کليه اش وجود نداشته باشد. چنين بيماری وقتی به ما مراجعه می کند، اگر درد داشته باشد، با مسکن دردش را ساکت می کنيم و بعد بررسی های خودمان را شروع می کنيم . معمولا” اين بررسی ها شامل عکس KUB و سونوگرافی کليه است. سپس بر اساس يافته های اين بررسی اوليه تصميم می گيريم. برای بيمارمان چه کار بکنيم.
يعنی بر اساس جنس، اندازه و محل سنگ کليه تصميم می گيريم که برای بيمار چه روش درمانی اتخاذ کنيم. اما يک نکته مهم را بايد در مورد درمان سنگ کليه بگويم و آن اين که تقريبا” امروزه ديگر جراحی باز کليه در درمان سنگ کليه لزومی ندارد مگر در موارد بسيار خاص که خيلی هم نادر هستند.
يعنی در حال حاضر در همين کشور خودمان به راحتی می توان سنگ های کليه را با روش هايی مثل سنگ شکن و جراحی مختصر يا همان PCN درمان کرد. توصيه من به تمام بيماران سنگ کليه اين است که اگر جراحی به آنها گفت که بايد برای درمان سنگشان جراحی باز کليه شوند، حتما” با يکی دو جراح کليه و مجاری ادرار ديگر هم در اين مورد مشورت کنند.
درمان سنگ کليه بدون جراحي
روش انجام PCNL
در اين روش با بيهوشي عمومي يا نخاعي براي بيمار يک سوند حالب گذاشته شده و سپس در موقعيت خوابيده به صورت دمر روي تخت جراحي قرار مي گيرد و سپس با تزريق ماده حاجب از طريق سوند حالب و عکس برداري همزمان با استفاده از اشعه X يا استفاده از دستگاه سونوگرافي موقعيت کليه و سنگ داخل آن را دقيقاً مشخص کرده و يک عدد سوزن از ورودي مناسب وارد کليه مي شود و با خروج ادرار از سوزن از مناسب بودن آن اطمينان حاصل مي کنيم. در مرحله بعد، مسير بين پوست و کليه را بدون اينکه برش جراحي داده شود با استفاده از گشاد کننده ها، گشاد کرده و سپس يک عدد لوله داخل کليه گذاشته مي شود و با عبور دوربين به داخل کليه و آندوسکوپي داخل کليه، محل سنگ را مشخص و با ليزر يا ليتوکلاست، سنگ را کاملاً خرد کرده و با پنس بيرون آورده مي شود.
برتري PCNL نسبت به عمل جراحي باز
امروزه بيش از 96 درصد سنگ هاي بزرگ کليه به روش PCNL قابل درمان هستند. برتري بزرگ PCNL نسبت به عمل جراحي باز، عدم شکاف بزرگ پوستي و همچنين عدم دستکاري کليه است و همچنين به جاي 25 تا 30 بخيه عمل جراحي باز از يک بخيه استفاده مي شود که اين کار باعث درد کمتر پس از عمل و زيبايي پوست و برگشت هرچه سريعتر بيمار به کار و فعاليت روزمره مي شود.
حال پرسش اين است که «آيا سوراخ کردن کليه باعث آسيب به کليه مي شود؟»
«براساس مطالعات زياد و ثابت شده، محل سوراخ شدن کليه، پس از چند روز ترميم شده و آسيب به گوشت کليه در مقابل عمل جراحي باز بسيار ناچيز است.»
و پرسش ديگر اين است که «درصد موفقيت PCNL چقدر است و درصد موفقيت بستگي به ساختار کليه و محل و تعداد سنگ در آن دارد؟» بايد اشاره کنم: «در سنگ هاي منفرد بيش از 96 درصد مواقع PCNL موفقيت آميز است. در سنگ هاي شاخ گوزني ومتعدد در صد موفقيت PCNL حدود 90 درصد بوده و سنگ هاي ريز باقي مانده با سنگ شکني برون اندامي قابل درمان مي باشند.»
مصرف موز و كيوي در پيشگيري و درمان بيماري سنگ كليه موثر است.
مصرف ميوه‌جات تازه، سيب زميني، تربچه، حبوبات، برنج قهوه‌اي،جو،ذرت،كنجد،زيره،گشنيز،رازيانه،آب هويج،هندوانه،خيار و گيلاس براي پيشگيري و درمان اين بيماري نقش موثري دارد.
“سنگ كليه به ته‌نشين شدن مواد معدني در لوله‌هاي ادراري و سفت شدن و كريستاليزه شدن آن گفته مي‌شود كه باعلائمي همچون درد شديد نواحي پهلو، كمر و نواحي پاييني لگن و گاه خونريزي در ادرار همراه است”
عفونت‌ها،داروها و ژنتيك ازعواملي‌است كه در بروز بيماري سنگ كليه در فرد موثر است.
آزمايشات بر روي سنگ كليه مشخص مي‌كند سنگ از چه نوعي بوده و چه مواد غذايي در تركيبات آن وجود دارد و عمده‌ترين سنگ‌هاي كليه از جنس كلسيم و اگزالات است و اختلالات غده پاراتيروئيد يا مصرف بيش از حد پروتئين سبب افزايش ترشح كلسيم در ادرار شده و احتمال ابتلا به سنگ كليه را افزايش مي‌دهد.
بر اين اساس توصيه مي‌شود كه از مصرف بيش از ۲۰۰تا ۲۵۰گرم پروتئين همچون گوشت قرمز، ماهي و مرغ در روز خودداري شود.
” اگزالات ، ماده‌اي است كه مقدار آن در پروتئين‌ها و مواد غذايي همچون اسفناج ، ريواس، چغندر، شكلات، چاي، سبوس، آجيل، بادام و توت فرهنگي بيشتر است.”
نمك طعام،مواد شور و قهوه سبب ترشح كلسيم در ادرار شده و ميزان ابتلا به سنگ كليه را افزايش مي‌دهد و به همين دليل در رژيم‌هاي غذايي مصرف كلسيم را نبايد محدود كرد چرا كه باعث افزايش توليد سنگ‌هاي كليه مي‌شود.
منبع : متخصص عمل سنگ کلیه
