علل بيماري نارسایی کلیه چیست

[sbu_post_image]

پيشگيري از نارسایی کلیه

 براي پيشگيري از ابتلا به  بيماري نارسایی کلیه چه توصيه‌اي داريد؟
كنترل قند خون در افراد ديابتي و كنترل فشار خون در افراد مبتلا به پرفشاري خون، مهم‌ترين اقدام براي پيشگيري از ابتلا به نارسايي كليه است. بنابراين اگر مبتلا به فشارخون يا قند خون هستيد، با پزشك خود مشورت كنيد. همچنين سنگ‌ها و عفونت‌هاي ادراري را جدي بگيريد. اگر كليه شما سنگ‌ساز است يا سابقه بيماري مادرزادي داريد، با در نظر گرفتن يك شيوه زندگي درست و همچنين به‌كار بردن رژيم مناسب غذايي، از ابتلا به اين بيماري پيشگيري كنيد.

رژيم غذايي و نارسايي كليه

افرادي كه نارسايي كليه مزمن دارند، بايد از رژيم غذايي خاصي پيروي كنند. مصرف نمك در اين شرايط بايد محدود شود و غذاهاي كم‌پروتئين و كم‌چرب مورد استفاده قرار گيرد. غذاي مصرفي اين افراد بايد بيشتر گياهي باشد. گفتني است، در افرادي كه نارسايي شديدكليه دارند، اختلالات الكتروليتي ايجاد مي‌شود و عملكرد الكتروليت‌هاي خوني آنها مختل مي‌شود كه منجر به بالا رفتن پتاسيم خون خواهد شد و بسيار خطرناك است. به همين دليل اين افراد بايد از خوردن سبزي‌ و ميوه حاوي مقدار زياد پتاسيم مانند موز و سيب‌زميني اجتناب كنند.

مايعات و نارسايي كليه

بيماراني كه نارسايي كليه شديد دارند، در خوردن مايعات محدوديت دارند، اما افرادي كه در مرحله اول بيماري قرار دارند، محدوديتي ندارند.

نارسايي كليه در كودكان

يكي از مهم‌ترين علت‌هاي شيوع ابتلاي كودكان به نارسايي كليه، عفونت‌ ادراري و برگشت ادرار به كليه‌ها(ريفلاكس ادراري) است. اين بيماري بين دختران شايع‌تر از پسران است. در اين حالت، ادرار از مثانه به كليه بازمي‌گردد. اگر اين عامل در كودك شناسايي نشود، كودك به نارسايي كليه مبتلا خواهد شد. بنابراين اگر بچه‌اي بيش از يك بار به عفونت ادراري مبتلا شود، بايد حتما تحت بررسي قرار گيرد. يكي ديگر از علت‌هاي شيوع بيماري، تنگي ابتدا يا انتهاي حالب است. اين بيماري مادرزادي ممكن است با عوارضي همچون دل‌درد، دل‌پيچه، گريه و بي‌قراري، بي‌اشتهايي و كاهش وزن همراه باشد.

كنترل قند خون در افراد ديابتي و كنترل فشار خون در افراد مبتلا به پرفشاري خون، مهم‌ترين اقدام براي پيشگيري از ابتلا به نارسايي كليه است

درمان بيماري نارسایی کلیه

مهم‌ترين اقدام براي درمان بيماري، برطرف كردن عامل بيماري مثلا ديابت و فشارخون است تا باقيمانده بافت سالم كليه حفظ شود و كليه‌ها بتوانند كار خود را بخوبي انجام دهند. در مراحل اوليه نارسايي كليه ممكن است به روش‌هاي مصنوعي تصفيه خون مانند دياليز نيازي نباشد و بيمار با مصرف دارو بيماري‌اش را كنترل كند، اما اگر نارسايي كليه در مراحل پيشرفته باشد، كليه قادر نخواهد بود عمل تصفيه خون را بخوبي انجام دهد و سموم را از بدن خارج كند. بنابراين افراد مبتلا بايد با روش مصنوعي دياليز و در نهايت، پيوند كليه درمان شوند. افراد بسته به شدت بيماري، هفته‌اي دو تا سه مرتبه دياليز صفاقي يا خوني مي‌شوند. براي انجام پيوند هم بايد گيرنده‌اي از بستگان يا اهداكنندگان يا فردي كه دچار مرگ مغزي شده، وجود داشته باشد كه با كليه بيمار سازگار باشد. همچنين بهترين زمان براي انجام پيوند كليه، هنگامي است كه بيمار به حد دياليز رسيده و چند ماهي دياليز كرده باشد، چون انجام عمل دياليز احتمال پيوند را بالا مي‌برد.

با اين وصف، نارسايي كليه با مصرف دارو درمان نمي‌شود.

چنانچه نارسايي حاد باشد با رفع عامل نارسايي برطرف مي‌شود، اما اگر مزمن باشد، با مصرف دارو از بين نمي‌رود. داروهاي نگهدارنده كمك مي‌كند بيمار به زندگي ادامه دهد، اما نارسايي باقي خواهد ماند.

پيوند كليه و نارسایی کلیه

پيوند كليه محدوديت‌هايي دارد و در هر سني انجام نمي‌شود. اين عمل براي افراد مسن بيش از 60 سال و كودكان زير 10 سال نتايج خوبي ندارد.

غذا و بیماری کلیه

کاهش مصرف میوه و سبزیجات، دریافت بیش از حد پتاسیم، مصرف موادغذایی‌ای که باعث افزایش فشارخون می‌شود، استفاده بیش‌ازحد کود در فرآیند تهیه میوه و سبزیجات، مسمومیت‌های تغذیه‌ای و سموم مورد استفاده در دفع آفات، زمینه ابتلا به نارسایی کلیوی را فراهم می‌کند.
درواقع عدم پاکسازی کامل سموم مورداستفاده در دفع آفات گیاهی یا نگهداری موادغذایی مانند گندم باعث ابتلا به این بیماری می‌شود. سیر روند این بیماری به‌گونه‌ای است که با گذشت زمان بیماری نمایان می‌شود. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد استفاده از ظروف آلومینیومی هم که باعث ترکیب آلومینیوم با موادغذایی داخل آن می‌شود در ابتلا به نارسایی کلیوی موثر است. مصرف خودسرانه داروها به خصوص مسکن و آنتی‌بیوتیک‌ها و برخی از داروها بدون نسخه پزشک در وهله اول به کبد و سپس به کلیه آسیب می‌رساند. توصیه می‌شود افراد مبتلا به فشارخون رژیمی کم‌نمک بگیرند و به اندازه کافی مایعات بنوشند. مصرف پروتئین را هم کاهش بدهند. دریافت موادغذایی پرپروتئین باعث افزایش کارکرد کلیه و تشدید بیماری می‌شود. از زیاده‌روی در مصرف گروه موادغذایی چرب و چربی‌ها و گوشت پرهیز کنند. بهتر است بدانید محافظت از کلیه در سلامت قلب هم موثر است. اگر دیابت دارید از کلیه‌هایتان مراقبت کنید و وزن خود را کاهش دهید. بیماران کلیوی باید از سبزی‌ها و میوه‌های کم‌پتاسیم مانند سیب، نارنگی، لیمو، گریپ‌فروت، گیلاس، توت‌فرنگی، هلو، آناناس، هندوانه، تمشک و زغال‌اخته استفاده کنند. موز، خرما، کیوی، گلابی، آلو، شلیل، زردآلو، طالبی و خربزه دارای پتاسیم بالا هستند. موز میوه‌ای است که قند و پتاسیم بالایی دارد و در بیماران مبتلا به دیابت و کلیوی منع مصرف دارد. کدو حلوایی هم جزو سبزی‌ها به حساب می‌آید که هم نشاسته بالا (مضر برای دیابتیک) و هم پتاسیم بالایی دارد (مضر برای کلیوی). خیار، کاهو، گل‌‌ کلم، پیاز، فلفل، کدو، بادمجان و شلغم جزو سبزی‌های مطمئن هستند.

تشخيص سنگ کليه

تشخيص سنگ کليه در کسانی که تاکنون سنگ کليه نداشته اند، هيچ علامتی هم ندارند، کمی مشکل است. از طرفی نمی توان به تمام افراد جامعه هم توصيه کرد که بروند و سونوگرافی و راديولوژی بشوند، چرا که احتمال دارد سنگ کليه داشته باشند. بنابراين ما توصيه می کنيم در کسانی که ممکن است کليه سنگ ساز داشته باشند و دلايلی به نفع سنگ کليه در آنها وجود دارد، بررسی های لازم صورت گيرد، مثلا” کسانی که در فاميل درجه يکشان سابقه سنگ کليه وجود دارد، هر سال يا هر دو سال يکبار، برای اين بررسی ها به پزشک مراجعه کنند. افرادی هم که خودشان سابقه سنگ کليه دارند، بايد سالی يکبار تحت سونوگرافی و بررسی های لازم قرار بگيرند.

علایم سنگ کلیه 

-دوره های درد شدید و پیچشی (متناوب ) به فاصله هر چند دقیقه . درد معمولاً ابتدا در ناحیه پشت ، درست پایین دنده ها، ظاهر می گردد. در طی چند ساعت یا چند روز، ناحیه درد از مسیر حرکتی سنگ از حالب به طرف کشاله ران پیروی می کند. با دفع سنگ درد بیمار متوقف می گردد.

-یکی دیگر از علائم سنگ کلیه تهوع مکرر است.

-دفع مقادیر اندک خون در ادرار نیز از دیگر علائم سنگ کلیه است. ادرار ممکن است کدر یا تیره به نظر برسد.

تشخیص سنگ کلیه

– بررس های تشخیصی سنگ کلیه ممکن است شامل آزمایش کامل ادرار و کشت ادرار، عکس شکم ، سونوگرافی کلیه ، سی تی اسکن ، و اُروگرافی وریدی (روشی برای بررسی کلیه ها و مجاری ادرار با تزریق یک داروی قابل شناسایی توسط اشعه ایکس به داخل جریان خون )

– در صورت وجود سنگ کوچک منفرد بدون عارضه انسداد و عفونت ممکن است به درمان خاصی نیاز نباشد.

– در مورد سنگ های بزرگتری که خودبه خود دفع نشده و باعث ایجاد عوراض ، عفونت یا درد شدید شده اند اقدامات درمانی به منظور حذف آنها لازم است . روش های مختلف درمانی در این زمینه عبارتند از: حل کردن سنگ به طریق شیمیایی ، در آوردن سنگ با آندوسکوپ ، خارج کردن سنگ از طریق پوست ، سنگ شکنی با کمک امواج ماوراء صورت از خارج بدن [ESWL] ، و به ندرت جراحی باز. سایر رویکردهای درمانی جدید نیز در دست بررسی است .

– سنگ های ناشی از بالا بودن میزان کلسیم بدن ممکن است نیازمند برداشت جراحی بافت پاراتیرویید غیرطبیعی باشند.

درمان سنگ کلیه

– هنگام ادرار کردن از کاغذ صافی یا گاز استفاده کنید تا دفع سنگ مشخص شود؛ یا داخل یک ظرف شیشه ای ادرار کرده ، وجود سنگ را بررسی کرده و در صورت وجود آن را جدا کرده ، ادرار را دور بریزید. برای مشخص شدن ترکیب سنگ ، آن را نزد پزشک ببرید.

عفونت حاد کليه

اگر عفونت به کليه ها سرايت کند، اين عضو هم درگير مي شود که خطرناک است. اين عارضه ممکن است به اشکال گوناگون در زنان جوان بروز کند؛ از علائمي شبيه التهاب مثانه همراه با درد خفيف پهلو گرفته تا عفونت شديد ناشي از باکتري هاي گرم منفي. اينجا هم پاي«باکتري اشرشياکولي»در ميان است که در 80 درصد موارد عامل اصلي محسوب مي شود.

وجود خون در ادرار يا هماچوري ممکن است با چشم ديده شود يا تنها هنگامي که ادرار زير ميکروسکوپ آزمايش مي‌شود، آشکار شود. هماچوري اغلب هنگامي کشف مي‌شود که آزمايش ادرار به علل ديگري نظير تست غربالگري در زمان معاينات باليني روتين، درخواست شود. هماچوري از طيف گسترده‌اي از مشکلات کليوي يا مجاري ادراري نظير عفونت، سنگ‌ها، کيست‌ها يا تومورها ناشي مي‌شود. با اين وجود، بسياري از افراد داراي هماچوري عليرغم بررسي‌هاي دقيق، مدرکي دال بر هيچ کدام از اين مشکلات را ندارند. اين افراد حالتي تحت عنوان هماچوري خوش خيم دارند که همراه آسيب کليوي نيست. هماچوري خوش خيم دو فرم دارد، عودکننده(تک گير) و فاميلي (ارثي). هماچوري عودکننده خوش خيم معمولاً در اطفال ديده مي‌شود ولي ممکن است تا اواخر زندگي مشخص نشود.

درمان عفونت کلیه

اگربيمار تهوع و استفراغ شديد نداشته باشد، مي توان به طور سرپايي به او دارو يا داروهاي خوراکي داد. در غير اين صورت، بيماراني که به شدت حالت تهوع و استفراغ مي کنند، بيماراني که شدت بيماري شان متوسط تا شديد است و بيماران حامله براي درمان بايد در بيمارستان بستري شوند. درمان دارويي بين 10تا14روز است. آنهايي که در بيمارستان بستري هستند، با تزريق وريدي آنتي بيوتيک هاي مناسب تحت درمان قرار مي گيرند. علائم بايد ظرف48تا72ساعت پس از شروع درمان برطرف شود. اگر تب و درد پهلو72ساعت پس از آغاز درمان همچنان وجود داشت. پزشک احتمال مي دهد که آبسه دور کليه يا آبسه داخل کليه بروز کرده يا مجراي ادرار بيمار مسدود شده باشد. در اين حالت بايد سونوگرافي يا سي تي اسکن انجام شود. دو هفته پس از شروع درمان، بيمارحتماً بايد براي پيگيري درمانش مراجعه کند و پزشک دستور مي دهد که کشت ادرار تکرار شود. به اين ترتيب مي توان از موفق يا ناموفق بودن درمان اطمينان حاصل کرد.

منبع : متخصص عفونت کلیه