علل بی‌اختیاری ادراری،درمان بی اختیاری ادرار

[sbu_post_image]

علل بی‌اختیاری ادراری

یک سری عوامل بطور موقت در فرد ایجاد بی‌اختیاری ادراری می‌کنند مانند عفونتهای مجاری ادرار- تحریکات یا عفونتهای دستگاه تناسلی- یبوست- چاقی- سیگار کشیدن- تأثیر داروها- تمرینات ورزشی فشرده.
یک سری عوامل نیز بطور غیرموقت ایجاد بی‌اختیاری ادراری می‌کنند از جمله:
– افزایش سن
– ضعف در ماهیچه‌های نگهدارنده مثانه و همچنین بافت مثانه
– مصرف الکل- قهوه و داروها
– ضعف در ماهیچه‌های دریچه خروجی ادرار
– ضعف در ماهیچه‌های لگنی به دنبال زایمان طبیعی سخت
– بیش فعالی ماهیچه‌های مثانه
– انسداد مجرای خروجی ادرار (مثلاً به علت بزرگی پروستات در مردان)
– اختلالات هورمونی در خانمها
– اختلالات عصبی
– افتادگی رحم
– غیرطبیعی بودن ساختمان مجرا
– عدم تحرک به مدت طولانی
– دیابت
– بالا بودن سطح کلسیم خون
بی‌اختیاری به صورت شایع‌تری در زنان نسبت به مردان وجود دارد. این موضوع می‌تواند به علت زایمان‌های سخت واز دست دادن هورمونهای زنانگی بدنبال یائسگی باشد.

درمان بی اختیاری ادرار

درمان بی اختیاری ادرار عبارتست از انجام ورزش های کِگِل(Kegel exercises ) به منظور تقویت عضلات کف لگن و عضلات اسفنکتر مثانه که باعث کاهش یا درمان بی اختیاری استرس می شود و زنان در هر سنی می توانند این ورزش ها را بیاموزند و انجام دهند؛ تحریک الکتریکی( با قراردادن موقت الکترودها در مهبل یا رکتوم به منظور تحریک عضلات مجاور و تثبیت عضلات بیش فعال و تحریک انقباض عضلات پیشابراه با هدف کاهش بی اختیاری نوع استرس و فوریتی؛

پسخوراند زیستی(بیوفیدیک؛biofeedback ) که در آن با استفاده از وسایل مخصوص الکترونیکی به فرد کمک می شود تا از عملکرد بدن خود آگاهی یابد؛

مصرف داروهای کاهش دهنده بسیاری از انواع نشت ادراری( که بر حسب نوع، باعث مهار انقباض، مثانه بیش فعال، یا شُل شدن عضلات مثانه و در نتیجه تخلیه کامل ادرار در زمان ادرارکردن، یا انقباض عضلات گردن مثانه و پیشابراه می شوند) و داروهای هورمونی مانند استروژنها، استفاده از پِساری(pessary)،(حلقه سفتی که به وسیله پزشک یا پرستار در داخل مهبل قرار می گیرد تا پیشابراه را به محل صحیح خود قرار دهد و از این طریق، از بی اختیاری ادراری نوع استرس در خانم ها بکاهد)؛ تزریق ایمپلنت در بافت های اطراف پیشابراه( ایمپلنت ها موادی هستند که موجب افزایش حجم بافت می شوند و به بسته شدن پیشابراه کمک می کنند)؛

عمل جراحی( در موارد ناموفق بودن روش های قبلی). در آقایان از داروهای مسدودکننده آلفا(مثل پرازوسین) برای درمان بزرگی پروستات و انسداد دهانه خروجی مثانه، مهارکننده ی 5-آلفا ریدوکتاز( مثل فیناستراید با نام تجارتیproscar )برای مهار تولید هورمونDHT که به نظر می رسد مسئول بزرگ شدن پروستات اسست، ایمیپرامین( با نام تجارتیTofranil) که نوعیداروی ضدافسردگی سه حلقه ای است و موجب شل شدگی عضلات و انسداد سیگنال های عصبی ایجادکننده اسپاسم مثانه می شود و بیشتر در بی اختیاری ادراری شبانه کودکان به کار می رود، و داروهای ضداسپاسم مثل پروپانتلین با نام تجارتیPro-Banthine ) استفاده می شود.

در صورت عدم موفقیت اقدامات قبلی یا غیرقابل دسترسبودن آنها باید با استفاده از سوند(کاتتر) مثانه را خالی کرد. در بزرگی پروستات یا آسیب عصبی، استفاده از کاتتر با روش استریل و در زمان های منظم یا در صورت لزوم برای تخلیه مثانه توصیه می شود. در بعضی از آقایان از نوعی سیستم تخلیه شبیه کاندوم استفاده می شود که بر روی آلت قرار می گیرد. استفاده از تزریق یک ماده ی چربی مانند یا کلاژن به اطراف محل ورود پیشابراه به مثانه یا به کارگیری اسفنکتر مصنوعی در بعضی آقایان توصیه می شود.

یکی از روش های انجام ورزش کِگِل (Kegel exercises) که گفته شد برای تقویت عضلات کف لگن به کار می رود عبارتست از منقبض کردن عضلات کف لگن(مانند هنگامی که فرد می خواهد ادرار خود را نگه دارد) به مدت 10 ثانیه و سپس شل کردن این عضلات برای مدت 10 ثانیه است. این کار 10 بار تکرار می شودو باید 3 بار در روز انجام شود. انجام این ورزش درهرجا و هر زمان امکان پذیر است.

بی اختیاری ادرار در زنان و درمان آن

بی اختیاری در اثر فشار

اگر در هنگام خندیدن، سرفه کردن، عطسه زدن و یا بلند کردن جسم سنگینی، ناگهان یک قطره ادرار از شما بیرون آید، نشان می دهد شما دچار بی اختیاری ادرار در اثر فشار شده اید. این مسئله یکی از شایع‌ترین مشکلات در بین دختران جوان می باشد.

 بی اختیاری ادرار تحریک پذیر (اصراری)

اگر ناگهان نیاز فوری به دفع ادرار پیدا کنید، اما دسترسی به دستشویی نداشته باشید و در لباستان ادرار کنید، دچار بی اختیاری ادرار تحریک پذیر (اصراری) شده اید.این نوع بی اختیاری در اثر شنیدن صدای آب جاری، نوشیدن یک مایع و یا با هیچ چیز دیگری می تواند رخ دهد.در این نوع بی اختیاری، قبل از رسیدن به دستشویی، مقدار زیادی ادرار از شما خارج می شود.

مثانه بیش فعال

نوع دیگر بی اختیاری ادرار، فعالیت زیاد مثانه می باشد. در این نوع نیز ناگهان نیاز فوری به دستشویی رفتن پیدا می کنید.اما همه افراد دارای مثانه بیش فعال، دچار بی اختیاری ادرار نیستند، بلکه بسیاری از زنان می توانند خود را نگه دارند تا به دستشویی برسند.این بیماران باید کارهای خود را کنار بگذارند و به دستشویی بروند.برخی از این بیماران در طول روز و برخی دیگر در شب به این بی اختیاری ادرار دچار می شوند.محققان نشان داده اند که زنان دچار بی اختیاری ادرار از کمبود اعتماد بنفس، کاهش تمایلات جنسی و افسردگی شدید رنج می برند.

دلیل بی اختیاری ادرار ناشی از فشار

هنگامی که عضلات و بافت هایی که مثانه را نگه می دارند، ضعیف شوند، این نوع بی اختیاری رخ می دهد.هنگامی که فشار زیادی به مثانه وارد شود و اسفنکتر (دریچه) مثانه هنوز بسته نشده باشد، ریزش ادرار رخ می دهد. فشاری از قبیل سرفه و یا خنده می تواند باعث ریزش ادرار شود.
دلایل متعددی برای از دست دادن قدرت این ماهیچه ها می باشد، از قبیل: افزایش وزن، آسیب ورزشی، بارداری چندقلوزایی و زایمان طبیعی.

دلیل بی اختیاری ادرار تحریک پذیر (اصراری)

این نوع بی اختیاری به دلیل اسپاسم و یا گرفتگی عضلات مثانه رخ می دهد. این گرفتگی ممکن است در اثر تخریب عصب و یا عضلات بوجود آمده باشد.در برخی موارد، تخریب عصب و یا عضله باعث ایجاد بیماری های دیگری نیز می شود نظیر: سوزش مثانه در اثر عفونت و یا التهاب مثانه.

تقویت مثانه

برای این کار سعی کنید کم کم مدت زمان بیشتری ادرارتان را نگه دارید.برای شروع هر ۲ ساعت یک بار ادرار کنید. به تدریج سعی کنید این مدت زمان ۲ ساعت را بیشتر کنید.اینکه چقدر این فاصلـه زمانـی را بیشتر می کنید به خودتان بستگی دارد؛ ولی باید درحدی باشد که ادرار نریزد. کم کم این فاصله را به ۳ تا ۴ ساعت برسانید. این تمرین را لازم نیست که شب ها انجام دهید. با انجام این تمرین توانایی مثانه برای نگه داشتن ادرار بیشتر می شود.

منبع : پزشک بی اختیاری ادرار تهران ، کتاب راهنمای پزشکی خانواده- بیماری های کلیه و مجاری ادرار