علت هیدرونفروز

هیدرونفروز در بیشتر نوزادان یک مشکل خفیف است که به خودی خود برطرف می شود. این احتمال دارد که تولید ادرار افزایش یافته توسط نوزاد قبل از زایمان را نشان دهد که با  گذشت زمان از بین می رود.

به ندرت، هیدرونفروز ممکن است به خاطر انسدادی باشد که توسط رشد ناهنجار حالب (مجرایی که ادرار را از کلیه به مثانه هدایت می کند) ایجاد شده باشد. هیدرونفروز ممکن است هدایت ادرار از مثانه به کلیه را نشان دهد که به عنوان رفلاکس وزیکورترال شناخته شده است.

تشخیص هیدرونفروز

در بیشتر موارد، تصویر برداری اولتراسوند برای کشف کلیه هایی که هیدرونفروتیک هستند، استفاده می شود. زمانی که کلیه مبتلا به این شرایط باشد، بسته به سن و جنسیت کودک، اشعه ایکس مثانه می تواند برای نگاه به حرکت ادرار به کلیه یا انسداد در مجرای پیشاب در صورتی که کودک پسر است، انجام شود. در موارد دیگر که در آن شرایط شدید است، اسکن هسته ای کلیه باید برای مشخص کردن انسداد کلیه انجام شود. انسداد ممکن است نیاز به مداخله جراحی برای حفظ کلیه داشته باشد. اگر هیدرونفروز هر دو کلیه را درگیر کند، ارزیابی بیشتر با تست خون استاندارد باید در بیمارستان یا مطب انجام شود تا اطمینان حاصل شود که عملکرد کلیه طبیعی است.

انسداد در مسیر جریان ادرار، همراه با متوقف شدن ادرار و افزایش فشار در دستگاه ادراری، عملکرد کلیه ها و مجاری ادراری را مختل می سازد و علت شایعنارسایی حاد و مزمن کلیوی محسوب می شود.

با برطرف شدن زودرس انسداد، نقایص عملکرد سیستم ادراری معمولاً به طور کامل برطرف می شوند ولی انسداد مزمن به از بین رفتن دایمی توده ی کلیوی(آتروفی کلیه) و توانایی ترشحی و نیز افزایش استعداد به عفونت موضعی و تشکیل سنگ می آنجامد.* تشخیص زودرس و درمان فوری انسداد از بروز اختلال در ساختار و عملکرد کلیه پیشگیری می کنند.*نقایص مادرزادی مختلف حالب، قسمت خروجی مثانه و پیشابراه و نیز نقایص اکتسابی درونزاد و برونزاد سه قسمت مزبور همگی از علل مکانیکی شایع انسداد مجاری ادرار هستند که به دلیل مفصّل و تخصصی بودن، به ذکر آنها نمی پردازیم.

هنگامی که انسداد(اعم از مکانیکی یا عملکردی) در بالاتر از سطح مثانه روی دهد، اتساع یک طرفه ی حالب(هیدرواورِتِر؛hydroureter ) و اتساع سیستم لگنچه ای – کالیسی( سیستمpyelocalyceal ) یعنی هیدرونفر(hydronephrosis) ایجاد می شود. ضایعات ایجاد شده در سطح مثانه یا پایین تر از آن موجب گرفتاری دوطرفه خواهند شد.

علل انسداد مجاری ادرار

علل انسداد مجاری ادرار در دوران کودکی عبارتند از ناهنجاری های مادرزادی(مانند تنگی حالب به لگنچه) و غیرعادی بودن محل حالب.* بازگشت(ریفلاکس؛reflux ) ادرار از مثانه به حالب، علت شایع هیدرونفروز در دوران قبل از تولد است و در صورت شدید بودن میتواند منجر به بروز عفونت های ادراری عودکننده و ایجاد بافت جوشگاهی(اِسکار) در دورا ن کودکی شود. هیدرونفروز جنین در رحم مادر ممکن استبا کاهش حجم مایع آمینون و عوارض تنفسی در جنین همراه باشد.* اختلال عملکردی جریان ادرار معمولاً در اثر اختلالات حالب و مثانه ایجاد می شود. این اختلالات عبارتند از: مثانه ی نوروژنیک که اغلب با غیرفعال بودن حالب همراه است و بازگشت(ریفلاکس) ادرار از مثانه به حالب. ریفلاکس در کودکان شایع تر است و میتواند به هیدرواورتر شدید یک طرفه یا دوطرفهو هیدرونفروز منجر شود. غیرطبیعی بودن محل ورود حالب به مثانه شایع ترین علت اختلال مزبور است.

غذا و بیماری کلیه

کاهش مصرف میوه و سبزیجات، دریافت بیش از حد پتاسیم، مصرف موادغذایی‌ای که باعث افزایش فشارخون می‌شود، استفاده بیش‌ازحد کود در فرآیند تهیه میوه و سبزیجات، مسمومیت‌های تغذیه‌ای و سموم مورد استفاده در دفع آفات، زمینه ابتلا به نارسایی کلیوی را فراهم می‌کند.
درواقع عدم پاکسازی کامل سموم مورداستفاده در دفع آفات گیاهی یا نگهداری موادغذایی مانند گندم باعث ابتلا به این بیماری می‌شود. سیر روند این بیماری به‌گونه‌ای است که با گذشت زمان بیماری نمایان می‌شود. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد استفاده از ظروف آلومینیومی هم که باعث ترکیب آلومینیوم با موادغذایی داخل آن می‌شود در ابتلا به نارسایی کلیوی موثر است. مصرف خودسرانه داروها به خصوص مسکن و آنتی‌بیوتیک‌ها و برخی از داروها بدون نسخه پزشک در وهله اول به کبد و سپس به کلیه آسیب می‌رساند. توصیه می‌شود افراد مبتلا به فشارخون رژیمی کم‌نمک بگیرند و به اندازه کافی مایعات بنوشند. مصرف پروتئین را هم کاهش بدهند. دریافت موادغذایی پرپروتئین باعث افزایش کارکرد کلیه و تشدید بیماری می‌شود. از زیاده‌روی در مصرف گروه موادغذایی چرب و چربی‌ها و گوشت پرهیز کنند. بهتر است بدانید محافظت از کلیه در سلامت قلب هم موثر است. اگر دیابت دارید از کلیه‌هایتان مراقبت کنید و وزن خود را کاهش دهید. بیماران کلیوی باید از سبزی‌ها و میوه‌های کم‌پتاسیم مانند سیب، نارنگی، لیمو، گریپ‌فروت، گیلاس، توت‌فرنگی، هلو، آناناس، هندوانه، تمشک و زغال‌اخته استفاده کنند. موز، خرما، کیوی، گلابی، آلو، شلیل، زردآلو، طالبی و خربزه دارای پتاسیم بالا هستند. موز میوه‌ای است که قند و پتاسیم بالایی دارد و در بیماران مبتلا به دیابت و کلیوی منع مصرف دارد. کدو حلوایی هم جزو سبزی‌ها به حساب می‌آید که هم نشاسته بالا (مضر برای دیابتیک) و هم پتاسیم بالایی دارد (مضر برای کلیوی). خیار، کاهو، گل‌‌ کلم، پیاز، فلفل، کدو، بادمجان و شلغم جزو سبزی‌های مطمئن هستند.

عفونت ادراري و سوسيس و کالباس

گاهي خبرهايي منتشر مي‌شود با اين مضمون که فلان ماده‌غذايي مثل سوسيس و کالباس (مثلا به دليل ادويه‌اي که دارند) مي‌توانند سبب ابتلا به عفونت‌هاي ادراري شوند يا بر شدت آن بيفزايند. در واقع، بايد گفت نوع تغذيه نمي‌تواند باعث بروز عفونت ادراري شود.
عفونت در شرايطي به وجود مي‌آيد که يک باکتري از بيرون وارد بدن شود. گاهي ممکن است تغذيه به شکلي باشد که مقاومت بدن را کاهش دهد. مثلا بر فرض، کاهش ميزان ويتامين A و C يا روي ممکن است سبب کاهش سطح مقاومت بدن شده و زمينه را براي مبتلا شدن به بيماري‌هاي عفوني هموار کند. بنابراين، خوردن غذا هرگز سبب بروز عفونت ادراري نمي‌شود؛ بلکه مي‌تواند با تضعيف سيستم دفاعي بدن، زمينه بروز عفونت‌هاي مختلف را فراهم آورد.

در حقيقت، مشکل اصلي سوسيس و کالباس، نوع مواد نگه‌دارنده‌اي است که به آنها افزوده شده تا طعم و رنگ طبيعي گوشت استفاده‌ شده حفظ شود. اين ماده نگه‌دارنده، نيترات است که مي‌تواند در صورتي که بيش از حد مجاز استفاده شود، سرطان‌زا باشد اما سبب بروز عفونت نمي‌شود. حتي اگر سوسيس و کالباس، آلوده به ميکروب هم باشد، مسبب بروز عفونت ادراري نيست، بلکه سبب بروز اسهال و مشکلات گوارشي مي‌شود.
از سوي ديگر، کمبود برخي ويتامين‌ها مي‌تواند سبب ضعيف شدن سيستم ايمني شده و زمينه را براي ابتلا به عفونت ادراري هموار کند؛ بنابراين، مصرف برخي ويتامين‌ها به هنگام اين بيماري مي‌تواند سبب تقويت هر چه بيشتر سيستم ايمني شود و به اين ترتيب، از شدت بيماري بکاهد.
يادتان باشد که انواع ميوه‌ها و سبزيجات تازه و رنگي منبع عالي ويتامين‌ها هستند و بهتر است در اين شرايط حداقل در ميان وعده‌ها بيشتر مصرف شوند.

منبع : متخصص اورولوژی تهران