مثانه عصبی،درمان بی اختیاری ادرار

[sbu_post_image]

مثانه عصبی

مثانه عصبی یکی از اختلالات عملکرد مثانه می‌باشد که بدنبال آسیب سیستم عصبی ایجاد می‌شود. براساس محل درگیری و نوع درگیری عصبی به دو نوع تقسیم می‌گردد:
– مثانه بیش فعال یا انقباضی
– مثانه شل
کسانی که مثانه بیش فعال مبتلا هستند، بسیار کم یا اصلاً کنترلی به عملکرد مثانه ندارند. مثانه بطور خودبه خود و مکرر تخلیه می‌گردد و تخلیه بطور کامل انجام نمی‌گیرد. به همین دلیل خطر ابتلا به عفونتهای ادراری در این افراد افزایش می‌یابد.
مثانه شل خصوصیات متفاوتی دارد. در این افراد قسمتی از سیستم عصبی که وظیفه خبررسانی به مغز هنگام پرشدن مثانه، را دارد، دچار اختلال شده‌است در نتیجه با افزایش اندازه و ظرفیت مثانه روبرو خواهیم شد. زمانی که فشار ادرار در مثانه به اندازه‌ای برسد که ماهیچه‌های دریچه خروجی ادرار توانایی غلبه بر آن را نداشته باشد، ادرار شروع به ریزش می‌کند. در این نوع اختلال مثانه نیز مانند مثانه انقباضی، مثانه بطور کامل تخلیه نمی‌گردد.

پایین افتادگی مثانه

پایین افتادگی مثانه(سیستوسِل؛cystocele ): . پایین افتادگی مثانه(سیستوسِل) هنگامی روی می دهد که دیواره ی بین مثانه و مهبل(واژن) در جنس مؤنث ضعیف شود و در نتیجهف مثانه به داخل واژن نزول نماید. این اختلال می تواند موجب ناراحتی و بروز مشکل درهنگام تخلیه مثانه شود.* پایین افتادگی مثانه موجب نشت ناخواسته ادرار و تخلیه نشدنکامل مثانه می شود. نشت ادرار ممکن است در هنگام سرفه، عطسه،خنده،راه رفتن و دویدن روی دهد.

علائم مثانه عصبی

* شایعترین علامت عدم توانایی در کنترل ادرار می‌باشد.
– بی‌اختیاری ادرار
– تکرر ادرار (احساس نیاز به دفع ادرار به میزان 8 بار یا بیشتر در روز)
– احساس عدم تخلیه مثانه علیرغم ادرار کردن
– سوزش و درد هنگام دفع ادرار
– از دست دادن قدرت نعوظ در مردان

علل مثانه عصبی

– آسیب به طناب نخاعی که منجر به فلج شود.
– تومورهای سیستم عصبی مرکزی
– بیماریهایی مانند سیفلیس- دیابت- سکته مغزی- پارگی یا فتق دیسک بین مهره‌ای
– بیماریهای عصبی مانند مولتیپل اسکلروزیز
– بیماریهای مادرزادی مانندspina bifida
– جراحیهای طنای نخاعی
– مسمومیت با فلزات سنگین
– اثرات طولانی مدت ناشی از مصرف الکل

درمان بی اختیاری ادرار

درمان بی اختیاری ادرار عبارتست از انجام ورزش های کِگِل(Kegel exercises ) به منظور تقویت عضلات کف لگن و عضلات اسفنکتر مثانه که باعث کاهش یا درمان بی اختیاری استرس می شود و زنان در هر سنی می توانند این ورزش ها را بیاموزند و انجام دهند؛ تحریک الکتریکی( با قراردادن موقت الکترودها در مهبل یا رکتوم به منظور تحریک عضلات مجاور و تثبیت عضلات بیش فعال و تحریک انقباض عضلات پیشابراه با هدف کاهش بی اختیاری نوع استرس و فوریتی؛

پسخوراند زیستی(بیوفیدیک؛biofeedback ) که در آن با استفاده از وسایل مخصوص الکترونیکی به فرد کمک می شود تا از عملکرد بدن خود آگاهی یابد؛

مصرف داروهای کاهش دهنده بسیاری از انواع نشت ادراری( که بر حسب نوع، باعث مهار انقباض، مثانه بیش فعال، یا شُل شدن عضلات مثانه و در نتیجه تخلیه کامل ادرار در زمان ادرارکردن، یا انقباض عضلات گردن مثانه و پیشابراه می شوند) و داروهای هورمونی مانند استروژنها، استفاده از پِساری(pessary)،(حلقه سفتی که به وسیله پزشک یا پرستار در داخل مهبل قرار می گیرد تا پیشابراه را به محل صحیح خود قرار دهد و از این طریق، از بی اختیاری ادراری نوع استرس در خانم ها بکاهد)؛ تزریق ایمپلنت در بافت های اطراف پیشابراه( ایمپلنت ها موادی هستند که موجب افزایش حجم بافت می شوند و به بسته شدن پیشابراه کمک می کنند)؛

عمل جراحی( در موارد ناموفق بودن روش های قبلی). در آقایان از داروهای مسدودکننده آلفا(مثل پرازوسین) برای درمان بزرگی پروستات و انسداد دهانه خروجی مثانه، مهارکننده ی 5-آلفا ریدوکتاز( مثل فیناستراید با نام تجارتیproscar )برای مهار تولید هورمونDHT که به نظر می رسد مسئول بزرگ شدن پروستات اسست، ایمیپرامین( با نام تجارتیTofranil) که نوعیداروی ضدافسردگی سه حلقه ای است و موجب شل شدگی عضلات و انسداد سیگنال های عصبی ایجادکننده اسپاسم مثانه می شود و بیشتر در بی اختیاری ادراری شبانه کودکان به کار می رود، و داروهای ضداسپاسم مثل پروپانتلین با نام تجارتیPro-Banthine ) استفاده می شود.

در صورت عدم موفقیت اقدامات قبلی یا غیرقابل دسترسبودن آنها باید با استفاده از سوند(کاتتر) مثانه را خالی کرد. در بزرگی پروستات یا آسیب عصبی، استفاده از کاتتر با روش استریل و در زمان های منظم یا در صورت لزوم برای تخلیه مثانه توصیه می شود. در بعضی از آقایان از نوعی سیستم تخلیه شبیه کاندوم استفاده می شود که بر روی آلت قرار می گیرد. استفاده از تزریق یک ماده ی چربی مانند یا کلاژن به اطراف محل ورود پیشابراه به مثانه یا به کارگیری اسفنکتر مصنوعی در بعضی آقایان توصیه می شود.

یکی از روش های انجام ورزش کِگِل (Kegel exercises) که گفته شد برای تقویت عضلات کف لگن به کار می رود عبارتست از منقبض کردن عضلات کف لگن(مانند هنگامی که فرد می خواهد ادرار خود را نگه دارد) به مدت 10 ثانیه و سپس شل کردن این عضلات برای مدت 10 ثانیه است. این کار 10 بار تکرار می شودو باید 3 بار در روز انجام شود. انجام این ورزش درهرجا و هر زمان امکان پذیر است.

منبع : متخصص اورولوژی تهران