مراقبتهاي پرستاري در دياليز

[sbu_post_image]

دياليز

همو دياليز شايع ترين روش دياليز است.از همو دياليز در موارد حاد (كه چند روز تا چند هفته نياز به دياليز دارند) و بيماران مبتلا به (End Stage renal disease)كه به درمان دراز مدت يا دايمي نياز دارند استفاده مي شود . يك دستگاه دياليز يا كليه مصنوعي به عنوان يك غشاي صناعي نيمه تراوا عمل مي كند و جايگزين گلومرول ها و توبول هاي آسيب ديده مي شود.در بيماران مبتلا به نارسايي كليوي مزمن، دياليز خوني از مرگ جلوگيري مي كند ، هر چند كه درمان كننده بيماري كليوي نبوده و فعاليت هاي درون ريز و متابوليك كليه ها را جبران نمي كند . دياليز را معمولا سه بار در هفته و هر بار حداقل 3 تا 4 ساعت انجام مي دهند. دياليز مزمن يا نكهدارنده در اين بيماران ضامن بقا و كنترل كننده نشانه هاي اورميك است. براي كنترل ESRD بهتر است شروع درمان قبل از بروز علائم و نشانه هاي اورمي شديد باشد. هدف دياليز خوني خروج مواد نيتروژن دار سمي و آب اضافي از خون است . در دياليز خوني ، خون كه انباشته از سموم و مواد زائد نيتروژن دار است، از بيمار به دستگاه دياليز كننده منتقل مي شود و پس از پاكسازي به بيمار باز مي گردد.

دسترسي عروقي در دياليز

خون مي تواند از رگ خارج و در دستگاه پاك شود و با سرعت 300الي550 ميلي متر در دقيقه به بدن بازگردد ، با اين حال ، نخست بايد دسترسي به گردش خون بيمار انجام شود. چندين راه دسترسي وجود دارد :

ابزارهاي دستيابي عروقي

براي دسترسي سريع به گردش خون بيمار در موارد دياليز خوني حاد ، يك كانتر دو مجرايي با قطر زياد به وريد زير ترقوه اي ، و واجي داخلي يا راني وارد مي شود.

اين روش دسترسي عروقي بي خطر نيست ( عوارضي نظير هماتوم ، پنوموتوراكس ، عفونت ، ترومبوز وريد زير ترقوه اي ، جريان ناكافي) و مي توان از آن براي فقط 3 هفته استفاده كرد. هنگامي كه نيازي به كاتتر نباشد ، مثل موارد بهبود وضعيت بيمار و يا دستيابي به ديگر راه هاي دسترسي عروقي ، كاتتر خارج مي شود. همچنين مي توان كاتترهاي طوق دار دو مجرايي را به كمك جراحي در وريد زير تر قوه اي بيماري وارد كرد كه به يك كاتتر وريدي مركزي براي دياليز دراز مدت نياز دارد.

فيستول شرياني-وريدي

يك روش دسترسي پاياتر كه فيستول شرياني – وريدي ناميده مي شود ، به كمك جراحي (معمولا در ساعد) به وسيله اتصال (آناستوموز) يك شريان به يك وريد ، خواه به صورت پهلو –پهلو يا انتها – پهلو حاصل مي شوند تا جريان خون كافي براي عبور از دستگاه فراهم گردد. بخش شرياني فيستول براي جريان شرياني و بخش وريدي براي انفوزيون مجدد خون دياليز شده به كار مي رود . در نهايت 14 روز طول مي كشد تا فيستول آماده استفاده شود. اين زمان لازم است تا فيستول بهبود يابد و بخش وريدي فيستول اتساع يافته و پذيراي دو سوزن قطور شود . به بيمار گفته مي شود تا با انجام تمرين هايي ، ابعاد عروق مربوطه را افزايش دهد (مثلا فشردن يك توپ لاستيكي براي فيستول هاي ساعد) ، تا فيستول توانايي پذيرش سوزن هاي با قطر بالا براي دياليز خوني را داشته باشد.

پيوند شرياني – وريدي

يك پيوند شرياني – وريدي را مي توان با قرار دادن يك ماده بيولوژيك ، نيمه بيولوژيك يا مصنوعي ميان شريان و وريد ايجاد نمود.

معمولا” زماني پيوند ايجاد مي شود كه عروق بيمار براي ايجاد فيستول مناسب نباشد ، بيماران دچار نارسايي عروقي (مثلا” به علت ديابت) اغلب جهت دياليز شدن به يك پيوند عروقي نياز دارند. پيوندها غالبا” در ساعد تعبيه مي شوند، اما ممكن است در ران و يا ناحيه قفسه صدري نيز ايجاد شوند.عفونت و ترومبوز شايع ترين عوارض پيوند شرياني – وريدي مي باشند.

مراقبت پرستاري

در طول دياليز ، بايد بيمار، دستگاه دياليز و محلول دياليز به طور پيوسته تحت نظر باشند تا عوارض بالقوه متعددي نظير آمبولي هوا ، فراپالايش نا كافي يا بيش از حد (افت فشار خون، كرامپ ، استفراغ) ، نشت خون، آلودگي و لخته شدن مايع در حال چرخش عوارض دسترسي عروقي ، رديابي شوند. پرستار در مركز دياليز نقش مهمي درپايش ،حمايت ، ارزيابي و آموزش بيمار ايفا مي كند .

تمامي داروها و دوراژ آن ها بايستي در بيماران تحت دياليز به دقت بررسي شوند. درمان پائين آورنده فشار خون (از داروهاي معمول در اين بيماران) يكي از نمونه هايي است كه در آن آموزش و برقراري ارتباط با بيمار مي تواند بسيار مؤثر باشد . بيمار بايد بداند كه چه زماني بايد دارو را مصرف كند و چه زماني آن را كنار گذارد.

به عنوان نمونه، اگر داروهاي پائين آورنده فشار خون در روز دياليز مصرف شوند ، تأثير آن ها در هنگام دياليز ممكن است فشار خون را به گونه اي خطر ناك پائين آورد. بسياري از داروهايي كه روزي يك بار تجويز مي شوند ، بايد پس از دياليز مصرف شوند.

درمان تغذيه اي و مايع درماني دیالیز:

به دليل تأثيرات اورمي، رژيم غذايي يكي از عوامل مهم براي بيماران دياليزي است . اهداف درمان تغذيه اي عبارتند از :به حد اقل رساندن نشانه هاي اورمي و اختلالات مايع الكتروليت ، حفظ وضعيت تغذيه اي مناسب از طريق مصرف پروتئين ، كالري، ويتامين و مواد معدني به ميزان كافي و تشويق به مصرف غذاهاي خوش طعم.

محدود كردن پروتئين رژيم غذايي از تجمع فرآورده هاي زائد نيتروژن دار مي كاهد، نشانه هاي اورمي را كاهش مي دهد و حتي ممكن است آغاز دياليز را چند ماه به تعويق بياندازد . محدود كردن مصرف مايع نيز توصيه مي شود ، زيرا تجمع مايع ممكن است منجر به افزايش وزن، نارسايي احتقاني قلب و خيز ريوي گردد.

با آغاز دياليز خوني، هنوز تا حدي از نظر مصرف پروتئين ، سديم ، پتاسيم و مايع محدوديت وجود دارد. مصرف پروتئين به حدود 2/1 تا 3/1 گرم بر كيلوگرم وزن ايده آل بدن در روز محدود مي شود ، بنابر اين پروتئين بايستي از كيفيت بيولوژيكي بالايي برخوردار بوده و حاوي اسيد آمينه هاي ضروري باشد تا بيمار دچار كمبود پروتئين نشده و تعادل نيتروژني مثبت را حفظ كند . برخي از غذاهاي غني از پروتئين عبارتند از تخم مرغ ، گوشت ، شير ، ماكيان و ماهي. محدوديت سديم به ميزان 2 تا 3 گرم در روز و محدوديت مايعات معادل برون ده ادراري به اضافه 500 ميلي ليتر در روز است.

هدف از دياليز بيماران ، حفظ افزايش وزن آن ها در فواصل دياليز در حد كمتر از 5/1 كيلوگرم است . ميزان محدوديت پتاسيم به ميزان كاركرد كليوي باقيمانده و فعاليت دياليز بستگي دارد.

محدود كردن رژيم غذايي يك تغيير مختل كننده و نا خوشايند در زندگي بسياري از بيماران مبتلا به نارسايي كليوي مزمن محسوب مي شود.

بر آوردن نيازهاي رواني- اجتماعي در بیماران دیالیزی

دياليز شيوه زندگي بيمار و خانواده وي را تغيير مي دهد . مدت زماني كه صرف دياليز و ملاقات پزشك و مواجهه با بيماري مزمن مي شود ، مي تواند موجب بروز تضاد ، نا اميدي و افسردگي گردد. براي بيمار ، همسر و خانواده وي بيان ناراحتي و احساسات منفي ممكن است دشوار باشد.

پرستار بايد به بيمار و خانواده وي فرصت دهد تا هر گونه احساس نگراني و ناراحتي خود را به واسطه محدوديت هاي ناشي از بيماري و درمان و همچنين مشكلات احتمالي مالي و شغلي بيان كنند.

برگرفته از سایت baharnarenj1977

دکتر محسن وریانی

دکتر محسن وریانی متولد سال ۱۳۵۴ از منطقه چهاردانگه شهرستان ساری در استان مازندران است. تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در محل تولد سپری کردند. در سال 1373 با قبولی در رشته پزشکی وارد دانشگاه شهید بهشتی شدند. پس از اخذ مدرک دکترای عمومی و شرکت در امتحان تخصص در سال 1384 موفق به قبولی در رشته تخصصی جراحی کلیه و مجاری ادراری دانشگاه علوم پزشکی تهران گردید.

Call Now Buttonمشاوره و تماس
× مشاوره رایگان