[sbu_post_image]
بی اختیاری ادرار در کودکان
بی اختیاری ادرار در کودکان در بسیاری از کودکان دیده می شود ولی باید به طور معمول با گذشت زمان برطرف شود. ادامه ی بیاختیاری ادرار به صورت بی اختیاری در طول روز یا شب ادراری(enuresis ) نیاز به بررسی و درمان دارد.* بی اختیاری ادرار به ندرت بعد از 5 سالگی ادامه می یابد. حدود 10 درصد از کودکان 5 ساله، 5 درصد از کودکان 10 ساله و یک درصد از افراد 18 ساله ممکن است دچار بی اختیاری ادرار باشند. بی اختیاری ادرار در پسرها دوبرابر شایع تر از دخترهاست.
پس از 5 سالگی، شب ادراری در پسرها شایع تر از دخترهاست و علت مشخصی ندارد. معمولاً کودکان و نوجوانانی که دچار شب ادراری هستند از نظر جسمی و روانی مشکلی ندارند. در بسیاری از این افراد، سابقه ی قوی فامیلیشب ادراری وجود دارد که احتمال وجود عامل ارثی را مطرح می کند. در 5 تا 10 سالگی ممکن است شب ادراری ناشی از کم بودن گنجایش مثانه، طولانی بودن زمان خواب شب و عدم تکامل کافی سیستم های هشداردهنده ی پر یا خالی بودن مثانه باشد. این نوع شب ادراری با رشد مثانه و فعال شدن سیستم های هشداردهنده طبیعی برطرف می شود.
به طور طبیعی بدن در هنگام شب مقدار بیشتری هورمون ضدادراری(antidiuretic hormone,,ADH) تولید می کند. این هورمون سرعت تولید ادرار را کاهش میدهد. چنانچه بدن، در هنگام شب به مقدارکافیADH تولید نکند، سرعت تولید ادرار کاهش نمی یابد و در نتیجه، ادرار زیادی در مثانه جمع می شود و در صورت بدار نشدن کودک، شب ادراری روی خواهد داد.
اضطراب، قطع تنفس(آپنه) انسدادی هنگام خواب و مشکلات فیزیکی دستگاه ادراری همگی می توانند موجب شب ادراری کودکان شوند.* بی اختیاری ادراری کودکان در طول روز نادرتر است و باعفونت ادراری یا ناهنجارهای آناتومیک دستگاه ادراری ارتباط ندارد.
علل بی اختیاری ادراری کودکان
یکی از علل احتمالی بی اختیاری ادراری کودکان در طول روز، بیش فعال بودن مثانه است. از علل دیگر می توان از نگه داشتن ارادی ادرار به مدت طولانی نام برد.* یبوست و نوشیدن یا خوردن مواد حاوی کافئین (که موجب افزایش حجم ادرار می شوند) می توانند باعث شب ادراری کودکان شوند.* در بسیاری از موارد، بی اختیاری کودکان با افزایش سن برطرف می شود. شب ادراری کودکان را می توان با داروی دسموپرسین یاDDAVPکه موجب افزایشADH می شود و اخیراً نوع خوراکی ان به شکل قرص در دسترس قرار گرفته درمان کرد. از اسپری داخل بینی دسموپرسین هم می توان در کودکان استفاده کرد. داروی دیگرمورد استفاده در شب ادراری کودکان، ایمپیرامین است که برمغز و نیز مثانه اثر می کند و در 70درصد موارد، موجب کنترل شب ادراری به صورت کوتاه مدت می شود.
آموزش ورزش های تقویت کننده و همزمان کننده عضلات مثانه و پیشابراه ممکن است به کنترل ادرار کودک کمک کند.* می توان با استفاد از ابزارهای هشداردهنده دارای بالشتک حساس به آب که در شلوار قرار می گیرند و دارای باتری و زنگ هشداردهنده هستند و به محض خارج شدن ادرار زنگ می زنند، فرد را از خواب بیدارکرد تا برای ادرارکردن به توالت برود.
وجود پروتئین در ادرار
وجود مقادیر طبیعی پروتئین در ادرار ( پروتئینوری؛proteinuria) از اختلالت مهم کلیوی به شمار می آید.* پروتئین ها جزء اساسی تمام بخش های بدن ازجمله عضلات، استخوان ها، مو و ناخن را تشکیل می دهند.
پروتئین های موجود در خون نیز عملکردهای مهمی دارند و موجب محافظت فرد در برابر عفونت، کمک به لخته شدن خون و حفظ مقدار صحیح مایع در گردش بدن می شوند.
در هنگام عبور خون از کلیه های سالم، کلیه ها مواد زاید آن را تصفیه و تخلیه می کنند و مواد مورد نیاز، مانند پروتئین ها را به خون بازمی گردانند. مولکول اکثر پروتئین ها به حدی بزرگ است که از صافی کلیه رد نمی شود و در نتیجه اغلب پروتئن ها وارد ادرار نمی شوند ولی هنگامی که صافی های کلیه، یعنی گلومرول ها دچار آسیب شده باشند، پروتئین ها از خون وارد ادرار می شوند.
احتمال حضور آلبومین( که نوعی پروتئین محلول در آب است)در ادرار بیش از سایر پروتئین ها است و گاهی به جای لغت پروتئینوری، به طور اختصاصی از واژه «آلبومینوری» استفاده می شود که هنگامی است که در آزمایش ادرار به طور اختصاصی، وجود آلبومین تشخیص داده می شود. آلبومین موجب احتباس مایعات در بدن می شود و مانند اسفنج، آب بافت های بدن را به خود می گیرد.
علت وجود پروتئین در ادرار
وجود التهاب در گلومرول ها( که گلومرونفریت یا به طور ساده، نفریت نامیده می شود) و بسیاری از بیماری ها می توانند موجب این التهاب شوند، می تواند باعث حضور پروتئین در ادرار شود.
تحقیقات نشان داده اند که مقدار و نوع پروتئینوری( اینکه ایا پروتئین های موجود در ادرار فقط از نوع آلبومین هستند یا از سایر پروتئین ها هم تشکیل شده اند) قویاً میزان آسیب کلیوی و در خطر بودن یا نبودن فرد از نظر ابتلا به نارسایی پیشرونده کلیه را مشخص می کند.
اشخاص مبتلا به دیابت، پرفشاری خون و افراد دارای زمینه فامیلی مشخص در خطر ابتلا به پروتئینوری قرار دارند. در ایالات متحده، دیابت نخستین علت بروز بیماری کلیوی مرحله ی انتهایی ناشی از بیماری مزمن کلیه است.
در دیابت نوع 1 و 2 ، نخستین علامت اختلال عملکرد کلیه، دفع مقادیر کم آلبومین در ادرار است که میکروآلبومینوری (microalbuminuria )نامیده می شود. با کاهش بیشتر عملکرد کلیه، مقدار آلبومین موجود در ادرار افزایش می یابد و میکروآلبومینوری به پروتئینوری کامل تبدیل می شود.
پرفشاری خون(فشارخون بالا)، دومین عامل ایجاد بیماری کلیوی مرحله انتهایی است و وجود پروتئینوری در فرد مبتلا به فشارخون بالا، نشان دهنده کاهش عملکرد کلیه است و در صورتی که فشارخون بالا کنترل نشود می تواند به نارسایی کامل کلیه پیشرفت کند.
علایم وجود پروتئین در ادرار
علایم و نشانه های پروتئینوری عبارتند از:ادرار کف آلود، تورم دست ها، پاها، شکم و صورت که همگی علایم از دست رفتن مقدار بسیار زیادی از پروتئین های بدن هستند ولی به طور شایع تر ، پروتئینوری با هیچ علامت و نشانه ای همراه نیست و فقط در آزمایش ادرار مشخص می شود.
برای تشخیص پروتئینوری از نوار شیمیایی مخصوصی که در داخل ادرار فرو برده می شود استفاده می کنند. در صورت وجود پروتئین در ادرار، نوار مزبور تغییر رنگ می دهد. در افرادی که در خطر بیماری کلیوی قرار دارند( به ویژه در اشخاص دیابتی) مقدار دقیق پروتئین یا آلبومین اندازه گیری می شود. میتوان از تعیین نسبت پروتئین به کراتینین در ادرار برای مشخص نمودن مقادیر کمتر پروتئین به منظور تشخیص بیماری کلیوی استفاده کرد. اندازه گیری مقدار کراتینین سرم خون و نیتروژن اوره(BUN ) خون نیز ضرورت دارد.
بالا بودن مقدار کراتینین و BUN حاکی از اختلال عملکرد کلیه است.* برای درمان پروتئنوری، باید بیماری زمینه ای ایجادکننده آن( مثل دیابت یا فشارخون بالا) را درمان نمود. همچنین محدود کردن مقدار نمک طعام و پروتئین مصرفی ضرورت دارد.
منبع : متخصص اورولوژی تهران
