[sbu_post_image]
کليه‌ها قسمتي از مجاري ادراري که يک سيستم پيچيده با فعاليت اوليه دفع مايع اضافي و مواد زايد از خون است، هستند علاوه بر اين کليه مثل يک غده درون ريز ايفاي نقش مي‌کند و هورمون‌هايي را که در توليد گلبول‌هاي سرخ، تنظيم فشار خون و توليد استخوان دخيل هستند، توليد مي‌کند.
به غير از کليه سيستم ادراري شامل دو حالب، يک مثانه و يک پيشابراه است. کليه ها (يک جفت عضو لوبيايي شکل) در مقابل ديواره پشتي شکم و درمجاورت دنده‌هاي تحتاني، در دو سمت ستون مهره‌اي واقع شده‌اند. هر کليه معمولاً به اندازه مشت فرد است. درون کليه‌ها خون از سيستم تصفيه کننده‌اي به نام نفرون عبور مي‌کند.
نفرون‌ها مهمترين واحدهاي عمل کننده کليوي هستند. هر کليه داراي بيش از يک ميليون نفرون است که هر يک شامل کلافه‌اي از عروق کوچک(گلومرول‌ها) و لوله‌هاي کوچک متصل به آن (توبول‌هاي کليوي) است. هنگامي که خون از ميان گلومرول عبور مي کند سلول‌هاي خوني پروتئين‌ها، ذرات بزرگ و مقداري آب در جريان خون باقي مي‌مانند. ساير مواد نظير درصد زيادي از آب، تراوش شده و وارد توبول‌ها مي‌شوند.
محصولات زيادي نظير اوره، کراتينين و اسيداوريک در کنار مازاد نمک‌ها و آب درداخل توبول‌ها باقي مي‌مانند. سلول‌هاي سازنده ديواره توبول‌ها ساير مواد را براساس نياز بدن جذب کرده و به جريان خون باز مي‌گردانند. بنابراين ترکيب ادرار هم به وسيله نياز به خلاصي از مواد ناخواسته و هم نياز به نگه داشتن ساير مواد تعيين مي‌شود. يکي از مسائلي که در ارتباط با کليه بايد به آن توجه کرد وجود خون درادرار است.
تشخیص هماچوری
وجود خون در ادرار يا هماچوري ممکن است با چشم ديده شود يا تنها هنگامي که ادرار زير ميکروسکوپ آزمايش مي‌شود، آشکار شود. هماچوري اغلب هنگامي کشف مي‌شود که آزمايش ادرار به علل ديگري نظير تست غربالگري در زمان معاينات باليني روتين، درخواست شود. هماچوري از طيف گسترده‌اي از مشکلات کليوي يا مجاري ادراري نظير عفونت، سنگ‌ها، کيست‌ها يا تومورها ناشي مي‌شود. با اين وجود، بسياري از افراد داراي هماچوري عليرغم بررسي‌هاي دقيق، مدرکي دال بر هيچ کدام از اين مشکلات را ندارند. اين افراد حالتي تحت عنوان هماچوري خوش خيم دارند که همراه آسيب کليوي نيست. هماچوري خوش خيم دو فرم دارد، عودکننده(تک گير) و فاميلي (ارثي). هماچوري عودکننده خوش خيم معمولاً در اطفال ديده مي‌شود ولي ممکن است تا اواخر زندگي مشخص نشود.
علت ادرار خونی
دکتر ميترا مهدوي مزده متخصص داخلي و فوق تخصص بيماري‌هاي کليه در مورد خون در ادرار گفت: با اولين نوبت آزمايش که خون در ادرار را نشان دهد هيچ وقت نبايد مارک خون در ادرار يا هماچوري را زد، حتماً بايد 2 تا آزمايش بخواهيم و فاصله بين دو آزمايش بايد حداقل يک تا 2 ماه باشد.
در نتيجه اينکه به بيمار توصيه نمي‌کنيم اگر با اولين آزمايش آن را غير طبيعي ديد به فاصله کوتاهي آزمايش دوم را انجام دهد. اگر 2 نوبت خون در ادرار باشد و هيچ علائم همراهي نداشته باشد يعني پروتئين در ادرار نداشته باشد، علائم باليني فشار خون، سابقه ديابت و بيماري‌هايي که مي‌تواند مشکل کليوي به وجود بياورد را مريض نداشته باشد معمولاً فقط يک سونوگرافي در افراد جوان درخواست مي‌کنيم و بيشتر از اين جلو نمي‌رويم، مگر اينکه تشخيص پزشک مشکل خاص باشد. اگرکه اين مشکلات وجود نداشته باشد و سونوگرافي مريض هم طبيعي باشد به فواصل بين 6 ماه تا 1 سال به مريض مي‌گوييم پيگيري کند آن هم با يک آزمايش ساده که اگر پروتئين در ادرارش اضافه شود يا علائم اضافي پيدا کند حتماً بايد به پزشک مراجعه کند که اين اطمينان حاصل شود مشکلي در مسائل کارکرد کليه به وجود نيايد. گاهي کراتينين وقتي به نزديک مقادير بالاي طبيعي مي‌رسد مي‌تواند از علائم کارکرد کم کليه باشد. در نتيجه وقتي کراتينين سرم درصد بالاي طبيعي است بايد به آن توجه داشت و دوباره درخواست آزمايش کرد که مبادا موردي از زيرچشم گم شود.» وي متذکر شد:«شيوع خون در ادرار در جامعه زياد است خصوصا در منطقه مديترانه که ايران هم جزو آن مي‌شود.
نسبت به گروه سني 10تا15 سال بايد توجه بيشتري داشته باشيم و بخواهيم که پيگيري شود و خوشبختانه در اکثريت هم مشکل خاصي پيش نمي‌آيد و بايد در آن تعداد اندک هم بتوانيم با آزمايش و تست‌هاي تشخيصي به تشخيص برسيم.»
فرم خانوادگي بيماري از يک والد ناشي مي‌شود (يک ژن واحد که از يکي از والدين به ارث برسد براي ايجاد اختلال کفايت مي کند.) اگر يک والد مبتلا به بيماري باشد، فرزند وي 50 درصد احتمال به ارث بردن بيماري را دارد در اين موارد معمولا اعضاي متعددي از خانواده گرفتار هستند.
دکتر مهدوي مزده در اين باره گفت: «شيوع خون در ادرار در بعضي از خانواده‌ها به دليل ژنتيک وجود دارد يا به عبارتي در اين گروه خانواده‌ها که به اصطلاح هماچوري ايزوله مي‌گويند وجود دارد که مي‌تواند ناشي از بعضي بيماري‌هاي کليوي باشد. ولي الزاما به معني خطرناک براي بيماران نيست.
هماچوري عود کننده خوش خيم نسبتا در ميان قهرمانان ورزشي مخصوصا دوندگان مسافت‌هاي طولاني شايع است. علت حضورخون در ادرار روشن نيست ولي ميزان بروز هماچوري ناشي از ورزش نسبت مستقيم با شدت و مدت فعاليت ورزشي دارد.
معمولا هماچوري 24 ساعت بعد از قطع فعاليت ورزشي از ميان مي‌رود. مهدوي مزده در مورد ورزشکاران توصيه کرد:«کساني که بافت عضلاني زيادي دارند امکان دارد که کراتينين سرم آنها بالا باشد و نبايد به اشتباه به آن مارک نارسايي کليه چسبانده شود. در اين افراد فقط توصيه قطعي اين است که از مواد انرژي‌زا و پودرهاي پروتئيني در بعضي از مقادير آنها مي‌تواند براي کليه خطرناک باشد.»
وي در مورد بيماري برگر که بعضي از افراد به آن مبتلا مي‌شوند خاطرنشان کرد:«کساني که بيماري برگردارند اين افراد علائم شايعشان خون در ادرار است. اگر فقط خون در ادرار باشد کاري به مريض نداريم ولي اگر پروتئين در ادرار ظاهر شود آن موقع است که لازم مي‌شود يک سري درمان‌ها انجام شود.»
منبع : مردم سالاری
