[sbu_post_image]
پیشگیری از سنگ کلیه
-مصرف روزانه حدود ۳ لیتر مایعات و عمدتاً آب خالص
-اجتناب از مصرف شیر و فرآورده های لبنی در صورتی که سنگ کلیه از نوع کلسیمی ـ فسفری باشد.
-خودداری از شرایطی که با تعریق بیش از حد همراه است .
غذاهای حاوی ویتامین D اضافی و نیز بعضی آنتی اسیدهای حاوی کلسیم در افراد مبتلا به سنگ های کلسیمی نباید مصرف شوند.* افراد دارای ادرار بسیار اسیدی باید از خوردن زیادگوشت، ماهی و مرغ پرهیز نمایند زیرا این غذاها مقدار اسید ادرار را افزایش میدهند.* برای جلوگیری از ایجاد سنگ های سیستینی خوردن بیش از 4 لیتر آب در 24 ساعت توصیه می شود.1/3 این مقدار باید در طول شب خورده شود.
داروی آلوپورینول از ایجاد سنگ های اسیداوریکی و بعضی داروهای مُدرّ(مثل هیدروکلروتیازید) از به وجود آمدن سنگ های کلسیمی پیشگیری میکنند. چنانچه نتوان با مصرف مایعات زیاد از ایجاد سنگ های سیستینی پیشگیری کرد ممکن است از داروهای کاهش دهنده مقدار سیستین در ادرار (مانندCuprimineیاThiola ) استفاده شود. اگر نتوان سنگ های عفونی را خارج نمود دارویی به نام اسید استو هیدروگزامیک(AHA ) تجویز می شود. این دارو را همراه با داروهای آنتی بیوتیک دراز مدت برای پیشگیری از عفونت های ادراری به کار می برند. گاهی درمان سنگ های کلیوی ناشی از پرکاری غددپاراتیرویید، برداشتن غدد مزبور با استفاده از عمل جراحی است. در اکثر موارد، فقط یکی از 4 غده ی پاراتیرویید را که بزرگ شده است خارج می کنند.
رژیم غذایی سنگ کلیه
-اگر نوع سنگ کلیه کلسیمی یا فسفری باشد، از مصرف فرآورده های لبنی ، شکلات و نارگیل خودداری کنید.
-اگر نوع سنگ کلیه فسفاته باشد، رژیم غذایی حاوی اسیدها به اسیدی نگه داشتن مختصر ادرار کمک می کند.
-اگر نوع سنگ کلیه، اسیداوریکی یا سیستینی باشد، رژیم غذایی حاوی مواد قلیایی به قلیایی نگه داشتن مختصر ادرار کمک می کند.
-در مورد همه انواع سنگهای کلیه،نوشیدن روزانه حداقل ۱۳ لیوان مایعات (و بیشتر از همه آب خالص ) ضروری است.
رژیم غذایی کم چربی و پرفیر نیز توصیه می گردد.
در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمایید:
اگر شما یا یکی از اعضای خانواده تان دارای علایم سنگ کلیه باشید.
– اگر افزایش درجه حرارت تا 38/3 درجه سانتیگراد
– اگر بروز علایم عفونت کلیه (سوزش و ناراحتی هنگام ادرار کردن یا احساس مکرر نیاز فوری به ادرار کردن )
-اگر دچارعلایم جدید و غیرقابل توجیه شده اید.داروهای تجویزی ممکن است با عوارض جانبی همراه باشند.
عمل جراحی سنگ کلیه
خارج کردن سنگ کلیه با استفاده از عمل جراحی در موارد شکست سایر روش های درمانی ضرورت می یابد. در صورت بروز انسداد ادرار،عفونت ادراری، آسیب دیدگی کلیه، بزرگ تر شدن سنگ در رادیوگرافی و عدم دفع سنگ پس از مدت معمول و ایجاد درد دائمی می توان از عمل جراحی استفاده کرد. امروزه عمل جراحی کلیه بسیار پیشرفت کرده است و در بسیاری از موارد انجام جراحی بزرگ ضرورت پیدا نمی کند.* سنگ شکنی(لیتوتریپسیLithotripsy ) که اسم علمی آن(extracorporeal shockwave lithotripsy-ESL ) به معنی «سنگ شکنی با امواج شوک خارج بدنی» است رایج ترین روش درمان سنگ های کلیوی به شمار می آید.
در این روش، امواج شوک ایجاد شده در خارج از بدن از طریق پوست و بافت ها عبور میکنند و پس از برخورد با سنگ کلیه آن را خرد می نمایند و سنگ ها را به شکل شن هایی درمی آورند که به آسانی از طریق ادرار دفع می شوند. امروزه از انواع دستگاه سنگ شکن استفاده می شود. یکی از انواع سنگ شکنی با دستگاهی انجام می شود که در آن بیمار در یک وان آب می خوابد و امواج شوک تولیدشده به وسیله دستگاه از طریق آب به بدن بیمار انتقال می یابند.
نوع دیگر سنگ شکنی با دستگاهی صورت می گیرد که بالشتک نرمی دارد که بیمار بر روی آن دراز می کشد. در اکثر این دستگاه ها از اشعه X یا سونوگرافی برای کمک به تعیین محل دقیق سنگ استفاده می شود. اغلب موارد سنگ شکنی به بی حسی نیاز دارند. سنگ شکنی غالباً به صورت سرپایی انجام می شود و اکثر بیماران می توانند پس از چند روز به فعالیت های عادی خود بازگردند.* عوارض سنگ شکنی کلیه عبارتند از: خونی شدن ادرارکه تا چند روز پس از سنگ شکنی ادامه می یابد، کبودی و ناراحتی خفیف در ناحیه پشت یا شکم که در اثر امواج شوک ایجاد می شود، ناراحتی ناشی از عبور ذرات خردشده ی سنگ که در مورد اخیر ممکن است انجام درمان های اضافی ضرورت پیدا کند.
نکته* سنگ شکنی در سنگ های خیلی بزرگ کلیه، روش ایده آل به شمار نمی آید.
*در صورت وجود سنگ های خیلی بزرگ یا در مواردی که سنگ در محلی قرار دارد که دستگاه سنگ شکن بر آن اثر نمی کند از« نفرولیتومی از راه پوست»استفاده می شود که در آن جراح پس از ایجاد برش کوچکی در ناحیه ی پشت بیمار، مستقیماً تونل باریکی به داخل کلیه به وجود می آورد و با استفاده از وسیله ای به نام نفروسکوپ(nephroscope )، محل سنگ را مشخص و آن را خارج می کند. برای خارج کردن سنگ های بزرگ از انرژی اولتراسونیک(ماوراءصوت) یا الکترو هیدرولیک استفاده می شود.* اگرچه بعضی از سنگ های واقع در حالب را می توان با سنگ شکن درمان کرد ممکن است در سنگ های قسمت میانی یا تحتانی حالب، استفاده از اورِتِروسکوپ(ureteroscope ) ضرورت یابد. در این روش، جراح بدون استفاده از برش، وسیله فیبرواپتیک کوچکی موسوم به اورِتِروسکوپ را از طریق پیشابراه و مثانه، وارد حالب می کند و پس از تعیین محل سنگ، به وسیله یک ابزار قفس مانند آن را خارج می کند و یا با استفاده از دستگاه مخصوص ایجادکننده موج شوک سنگ را خرد می نماید. ممکن است یک لوله یا استنت(stent ) کوچک برای مدت چند روز در حالب گذاشته شود تا به ترمیم لایه مفروش کننده حالب کمک نماید.
منبع : کتاب راهنمای پزشکی خانواده- بیماری های کلیه و مجاری ادرار
