[sbu_post_image]
کار كلیه ها
هر فرد در بدن خود دو كلیه به اندازه مشت فرد بزرگسال دارد كه در دو طرف ستون مهره ها و در قسمت زیرین قفسه سینه در پشت قرار دارند، اگر چه كلیه ها كوچكند ولی وظایفی پیچیده و حیاتی را انجام می دهند كه كل بدن را متعادل نگه می دارند. برای مثال كلیه ها:- در دفع مواد زاید و مایعات اضافی كمك می كنند.
– خون را تصفیه، برخی از مواد را حفظ و برخی را دفع می كنند.
– تولید گلبولهای قرمز را تحت نظارت قرار می دهند.
– ویتامین های موثر در رشد را می سازند.
– هورمون های موثر در تنظیم فشار خون را تولید می كنند.
– در تنظیم میزان مواد مغذی ویژه در بدن مانند كلسیم و پتاسیم كمك می كنند.
خون از طریق یك سرخرگ از قلب به كلیه وارد می شود.2- خون با گذشتن از میلیون ها صافی كوچك، تمیز می شود.
3- مواد دفعی از طریق میزنای ( حالب) عبور كرده و به عنوان ادرار در مثانه جمع می گردد.
4- خون تصفیه شده از طریق سیاهرگ ها به جریان خون بر می گردد.
5- هنگامی كه مثانه پر از ادرار می شود از طریق پیشابراه ادرار از بدن خارج می شود.
كلیه ها هر 24 ساعت جمعاً حدود 200 لیتر از مایعات بدن را تصفیه و به جریان خون بازمی گردانند حدود 2 لیتر مایع به صورت ادرار از بدن دفع می شود در حالی كه باقیمانده یعنی حدود 98 لیتر به بدن باز می گردد. ادراری كه ما دفع می كنیم تقریباً ظرف مدت 1 تا 8 ساعت در مثانه ذخیره شده است.
کلسیم برای استخوانها و تعادل شیمیایی طبیعی در بدن کمک می کند.
بیماری كلیه
اگر چه كلیه ها، عضوهای كوچكی هستند ، ولی از وظایف حیاتی زیادی از جمله تصفیه نمودن مواد زاید و مایعات اضافی از خون را به عهده دارند كه در حفظ سلامتی عمومی بدن موثر است. بیماری شدید كلیه، ممكن است منجر به نارسایی كامل آن شود، كه نیازمند درمان با دیالیز یا پیوند كلیه برای جلوگیری از مرگ است . اگر چه درمانهای موثری برای بسیاری از بیماریهای كلیه وجود دارد ولی مردم هنوز نمی دانند كه بیماریهای كلیه قابل پیشگیری اند.
نفرون (nephrons)
نفرون ها ،اساسی ترین ساختار کلیه را تشکیل می دهند. در هر کلیه حدود25/1 میلیون عدد از این ساختمان های میکروسکوپی وجود دارد. نفرون ها، مسئول پاکسازی خون از مواد زاید هستند. هر نفرون شبیه قیفی است که یک ساقه(پایه) طویل و دو بخش لوله ای درهم پیچیده دارد. در واقع هر نفرون، دارای یک جسم کلیوی(جسم مالپیگی) و تعدادی لوله کلیوی است.
نفرون های مجاور مدولا(ژوکستامدوریJuxtamedullary nephrons) دارای قوس های هِنِله(Loops of henle) نیز هستند. هر جسم کلیوی از یک گلومرول متشکل از مویرگ های کلیوی محصورشده در کپسول بومن تشکیل می شود. اجسام کلیوی و بخش های درهم پیچیده لوله های کلیوی در قشر(کورتکس) کلیه قرار گرفته اند و قوس هنله و لوله های جمع آوری کننده ادرار در مدولا واقع شده اند.
ادرار در اجسام کلیوی و لوله های کلیوی ، در اثر پاکسازی، باز جذب و ترشح مواد زاید خون ساخته می شود.
پیلونفریت(pyelonephritis )
پیلونفریت نوعی عفونت کلیوی است که معمولاً در اثر انتقال باکتری ها از مثانه ایجاد می شود. وجود عفونت در مثانه، استفاده از سوند برای تخلیه ادرار از مثانه، استفاده از سیستوسکوپ برای معاینه مثانه و پیشابراه، جراحیدستگاه ادراریف اختلالاتی مانند بزرگشدگی پروستات و سنگ های کلیوی(که موجب جلوگیری از خروج کافی ادرار از مثانه می شوند) ممکن است به پیلونفریت بیانجامد.
علایم پیلونفریت
علایم و نشانه های پیلونفریت عبارتند از: کمردرد،دردپهلو و دردناحیه ی کشاله ران، فوریت و تکرر ادرار، درد و سوزش ادرار، تب، تهوع و استفراغ، وجود چرک و خون در ادرار.
تشخیص پیلونفریت
تشخیص پیلونفریت از طریق تعیین وجود باکتری ها در ادرار و وجود گلبول های سفید خون در ادرارکه در مشاهده با میکروسکوپ به شکل قالب های لوله ای شکل موسوم بهکست(cast) دیده می شوند داده می شود. در صورتی که عفونت به راحتی درمان نشود باید با انجام رادیوگرافی،ناهنجاری های احتمالی کلیه، حالب و مثانه را تشخیص داد.
درمان پیلونفریت
درمان پیلونفریت با آنتی بیوتیک های مناسب انجام می شود و در صورت وجود ناهنجاری های دستگاه ادراری باید از عمل جراحی استفاده نمود.
عفونت کلیوی درمان نشده یا عودکننده می تواند منجر به پیلونفریت مزمن، ایجاد بافت جوشگاهی(اِسکار) در کلیه ها و آسیب دایمی کلیه ها شود.
بیماری کلیوی ناشی از دیابت(نفروپاتی دیابتی)
*نفروپاتی دیابتی(diabetic nephropathy ) که به آن سندرم کیمل اشتایل- ویلسون و گلومرولونفریت بین مویرگی هم گفته می شود، نوعی بیماری پیشرونده کلیوی و ازانواع گلومرولونفریت است که در اثر بیماری مویرگ های گلومرول های کلیه ایجاد می شود.* نفروپاتی دیابتی با سندرم نفروتیک(— توضیح شماره5) و گلومرولواسکلروز گرهی مشخص می شود و عارضه دیابت شیرین طولانی و از علل اصلی انجام دیالیز در بسیاری از کشورهای غربی است.
نفروپاتی دیابتی در افرادی انجام می شود که 15 سال یا بیشتر از شروع بیماری دیابت آنها می گذرد و از این رو معمولاً بیماران مبتلا به آن در سنین بین 50 تا 70 سالگی هستند.* نفروپاتی دیابتی پیش رونده است و2تا 3 سال بعد از بروز ضایعات اولیه موجب مرگ بیمار می شود.* نفروپاتی دیابتی در مردان کمی شایع تر است.
این بیماری، شایع ترین علت نارسایی کلیه و مرحله انتهایی بیمای کلیه در ایالات متحده به شمار می اید. افراد مبتلا به دیابت نوع 1و2 ، هردو در خطر ابتلا به نفروپاتی دیابتی قرار دارند. در صورت کنترل نبودن مقدار قندخون، خطر ابتلا به نفروپاتی دیابتی بیتشر است.* علایم و نشانه های نفروپاتی دیابتی عبارتند از: افزایش فشارخون،تورم بدن(اِدِم یا خیز؛edema ) ؛ تصلب(سختی) سرخرگ کلیوی، دفع پروتئین در ادرار(پروتئینوری،سندرم نفروتیک).
نکته: نفروپاتی دیابتی در مراحل اولیه نشانه ای ندارد و نشانه های بیماری در مراحل دیررس ان، در نتیجه دفع مقادیر زیاد پروتئین در ادرار یا نارسایی کلیه ایجاد می شوند.
منبع : متخصص ارولوژی تهران
