بیماری كلیه ،گلومرونفریت

کار كلیه ها

هر فرد در بدن خود دو كلیه به اندازه مشت فرد بزرگسال دارد كه در دو طرف ستون مهره ها و در قسمت زیرین قفسه سینه در پشت قرار دارند، اگر چه كلیه ها كوچكند ولی وظایفی پیچیده و حیاتی را انجام می دهند كه كل بدن را متعادل نگه می دارند. برای مثال كلیه ها:- در دفع مواد زاید و مایعات اضافی كمك می كنند.
– خون را تصفیه، برخی از مواد را حفظ و برخی را دفع می كنند.
– تولید گلبولهای قرمز را تحت نظارت قرار می دهند.
– ویتامین های موثر در رشد را می سازند.
– هورمون های موثر در تنظیم فشار خون را تولید می كنند.
– در تنظیم میزان مواد مغذی ویژه در بدن مانند كلسیم و پتاسیم كمك می كنند.

خون از طریق یك سرخرگ از قلب به كلیه وارد می شود.2- خون با گذشتن از میلیون ها صافی كوچك، تمیز می شود.
3- مواد دفعی از طریق میزنای ( حالب) عبور كرده و به عنوان ادرار در مثانه جمع می گردد.
4- خون تصفیه شده از طریق سیاهرگ ها به جریان خون بر می گردد.
5- هنگامی كه مثانه پر از ادرار می شود از طریق پیشابراه ادرار از بدن خارج می شود.
كلیه ها هر 24 ساعت جمعاً حدود 200 لیتر از مایعات بدن را تصفیه و به جریان خون بازمی گردانند حدود 2 لیتر مایع به صورت ادرار از بدن دفع می شود در حالی كه باقیمانده یعنی حدود 98 لیتر به بدن باز می گردد. ادراری كه ما دفع می كنیم تقریباً ظرف مدت 1 تا 8 ساعت در مثانه ذخیره شده است.

کلسیم برای استخوانها و تعادل شیمیایی طبیعی در بدن کمک می کند.

گلومرونفریت

گلومرونفریت بیماری های گلومرولی کلیه به دو گروه گلومرونفریت-GN)golomeruloneghritisو گلومرولواسکلوروز(golomerulosclerosis)تقسیم می شوند.** گلومرواسکلروز عبارت است از ایجاد بافت جوشگاهی(اِسکار) یا سخت شدگی رگ های کوچک داخل کلیه و این بیماری هم مانند گلومرونفریت ممکن است موجب مرحله انتهایی بیماری کلیه(end-stage renal disease-ESRD ) شود.

گلومرولونفریت ممکن است حاد باشد و به صورت حمله ی ناگهانی التهاب کلیه بروز کند یا به شکل مزمن و تدریجی تظاهر نماید. در گلومرولونفریت، گلومرول های کلیه دچار التهاب می شوند و در نتیجه کلیه نمی تواند مواد زاید وآب اضافی بدن رادفع کند و گلبول ها و پروتئین ها از طریق گلومرول ها به داخل ادرار نشت می کنند.* بیماریهای گلومرولی ممکن است بخشی از یک بیماری سیستمیک، مانند لوپوس یا دیابت باشند و یا به صورت اولیه( بدون وجود بیماری سیستمیک زمینه ای) بروز نمایند.

(به انگلیسی: Glomerulonephritis)‏ نوعی بیماری کلیوی(معمولا هردو کلیه باهم) است که مشخصهٔ آن التهاب گلومرولها، یا رگ‌های خونی کوچک در کلیه‌ها می‌باشد. این حالت ممکن است همراه یا بدون هماچوری(وجود خون در ادرار) و پروتئینوری(وجود پروتئین در ادرار) بوده و یا به عنوان یک سندرم نفروتیک، سندرم نفریتیک، نارسایی حاد یا مزمن کلیوی عارض گردد. تشخیص الگوی گلومرونفریت(GN) مهم است، زیرا نتایج و درمان در انواع مختلف دارای تفاوت خواهدبود. علل اولیه آنهایی هستند که به خود کلیه مربوط هستند، در حالی که علل ثانویه با برخی عفونت‌ها (باکتریایی، ویروسی یا انگلی پاتوژن)، مواد مخدر، اختلالات سیستمیک یا دیابت در ارتباط است.

علل‌ بیماری گلومرولونفریت

گلومرولونفریت‌ حاد به‌ دنبال‌ یك‌ عفونت‌ استرپتوككی‌ رخ‌ می‌دهد. شایع‌ترین‌ مكان‌های‌ عفونت‌ عبارتند از گلو و پوست‌. علایم‌ كلیوی‌ معمولاً 3-2 هفته‌ بعد از عفونت‌ استرپتوككی‌ رخ‌ می‌دهند. گلومرولونفریت‌ مزمن‌ نادر است‌ و امكان‌ دارد دلایلی‌ غیر از گلومرولونفریت‌ حاد داشته‌ باشد. سایر علل‌ شناخته‌ شده‌ عبارتند از لوپوس‌، عفونت‌های‌ ویروسی‌، آندوكاردیت‌ باكتریایی‌. گاهی‌ علت‌ آن‌ ناشناخته‌ است‌.

علل گلومرولونفریت عبارتند از:عفونا استرپتوکوکی حلق(آنژین چرکی) یا به ندرت عفونت استرپتوکوکی پوست(زردزخم)، آندوکاردیت باکتریایی(التهاب بافت های دریچه های قلب در اثر انتشار عفونت از طریق خون)، عفونت های ویروسی مانندHIV/ ایدز، هپاتیتB و هپاتیتC )، بیماری های سیستم ایمنی بدن (مثل لوپوس، سندرم گودپاسچِر، نفروپاتیIgA )، التهاب عروقی (مانند پُلی آرتریت و گرانولوماتوز و گِنِر)، بیماری های ایجادکننده بافت جوشگاهی(اِسکار) در گلومرول ها( مثل فشارخون بالا، دیابت و گلومرولواسکلروز).

گاهی گلومرولونفریت مزمن پس از گلومرولونفریت حاد ایجاد می شود، ولی در بعضی موارد بدون وجود سابقه ی قبلی، گلومرونفریت به شکل نارسایی مزمن کلیه تظاهر می یابد. به ندرت گلومرولونفریت مزمن در بعضی افراد فامیل دیده می شود. که علت آن نامشخص است.

علایم گلومرونفریت

علایم و نشانه های گلومرونفریت عبارتند از: ادرار خونی (هماچوری؛ hematuria) که در آن ادرار به رنگ کولا یا چای در می آید؛ کف کردن ادرار به دلیل وجود پروتئین در آن (پروتئینوری؛ proteinuria)، بالا بودن فشار خون، احتباس مایع در بدن به شکل خیز (تورم یا اِدِم؛edema) به ویژه در صورت، دست ها، پاها و شکم تظاهر می یابد؛ خستگی ناشی از کم خونی یا نارسایی کلیه؛ کاهش حجم و دفعات ادرار، تنگی نفس، بی اشتهایی. تشخیص گلومرولونفریت با اندازه گیری کراتینین و نیتروژن اوره خون (BUN) و اندازه گیری مقدار پروتئین خون (که با کاهش همراه است)، رادیوگرافی کلیه (IVP)، سونوگرافی یا سی تی اسکن کلیه صورت می گیرد و معمولاً برای رسیدن به تشخیص قطعی باید از بیوپسی کلیه استفاده شود.

منبع :کتاب راهنمای پزشکی خانواده- بیماری های کلیه و مجاری ادرار، متخصص ارولوژی تهران