حالب دوگانه درکودکان

اختلالات مادرزادی در سیستم ادراری نسبتا شایع بوده و یکی از آنها حالب دو گانه است. حالب عضوی است که کلیه را به مثانه متصل می کند و از طریق آن ادرار تولید شده توسط کلیه ها به مثانه منتقل می شود . حالب دو گانه بدین معنی است که بیمار در هر طرف بجای یک حالب دارای دو حالب می باشد . این بیماری ممکن است یکطرفه یا دو طرفه باشد. این مشکل، شایعترین اختلال آناتومیک سیستم ادراری است و یک درصد مردم به آن مبتلا هستند. این بیماری در سفید پوستان شایعتر از سیاه پوستان و در دختران بیشتر از پسران دیده می شود. ده درصد کودکانیکه مبتلا به عفونت ادراری هستند دارای حالب دو گانه می باشند.

تشخیص حالب دوگانه در کودکان

• سونوگرافی که در تشخیص خیلی کمک کننده است.
• بهترین روش تشخیصی برداشتن عکس رنگی از کلیه ها است. در این روش حالب دو گانه و نوع آن و محلی که حالب باز می شود نشانداده می شود. گاهی یکی از حالبها که به یک قطب کلیه متصل است همراه با اختلال کار کرد همان قسمت از کلیه می باشد که باز در عکس رنگی از کلیه ها قابل تشخیص می باشد.
• اگر مشکوک به برگشت ادرار هستیم کودک نیازمند یک رادیولوژی بخصوص به اسم VCUG می باشد که در آن برگشت ادرار از مثانه به طرف کلیه ها دیده می شود.
• اسکن کلیه: اگر می خواهیم پی به کار کرد کلیه ها ببریم و یا اینکه تشخیص بدهیم انسداد دیده شده در سونوگرافی نیازمند جراحی است یا نه، اسکن کلیه خیلی مفید می باشد.
• سیستوسکوپی: گاهی برای تشخیص محل سوراخ حالب و موارد دیگر لازم است بیمار سیستوسکوپی شود.
• آزمایشات: چگونگی عملکرد کلیه ها و وجود عفونت ادراری باید توسط آزمایشات خاصی تائید شوند.

انواع مختلف حالب دوگانه

• نسبی: در این حالت فقط یک قسمت از حالب دو گانه می باشد که خودش به دو نوع تقسیم می شود
o به شکل Y (ایگرگ). همانطور که از اسم آن بر می آید حالب وقتی از کلیه جدا می شود دو تا است ولی کمی پایین تر بهو پیوسته و یکی می شود .
o به شکل Y معکوس. در این حالت وقتی حالب از کلیه جدا می شود یک عدد است ولی کمی پایین تر حالب به دو قسمت تقسیم شده و دو تا حالب وارد مثانه می شود .
• کامل: در این حالت دو تا حالب از کلیه جدا شده و بصورت مجزا به مثانه ختم می شوند .
علائم بالینی: کودک مبتلا به این بیماری ممکن است با یک عده علائمی مراجعه نماید:
• علائم قبل از تولد: امروزه با پیشرفت تکنولوژی گاهی این بیماری قبل از تولد تشخیص داده می شود. حالب دو گانه ممکن است سبب ایجاد انسداد در مسیر ادرار به طرف مثانه شده و سبب تجمع ادرار در کلیه شود که در حین سونوگرافی از رحم حامله به راحتی قابل تشخیص است.
• علائم در دوران نوزادی: شایعترین تظاهر بالینی ایجاد عفونت ادراری در چند ماه اول زندگی است. اگر انسداد هم وجود داشته باشد، عفونت ادراری در سیستم ادراری مسدود شده سبب عفونت خطیر می شود که گاهی زندگی نوزاد را به مخاطره می اندازد. این نوزدان خوب رشد نمی کنند و بعضا دارای علائم گوارشی هستند.
• علائم در کودکان مسن تر:
o عفونت ادراری یک تظاهر بالینی شایع در هر سنی می باشد. اگر حالب در محل طبیعی خود در مثانه باز نشود به آن حالب نابجا گفته می شود. علاوه از آن حالب دو گانه مستعد برگشت ادراری است. این دو عامل سبب می شوند که این کودکان مستعد عفونت ادراری باشند.
o در دختر بچه ها وقتی حالب دو گانه نابجا نیز باشد، در این حالت حالب به واژن یا جای دیگر باز شده و سبب چکه کردن ادرار می گردد، چون ادرار وارد مثانه نمی شود و در کودکان بزرگتر آن خود را بصورت بی اختیاری ادراری دائمی نشان می دهد.
• گاهی انسداد ادراری بقدری شدید است که سبب اتساع شدید کلیه شده و این اتساع با لمس شکم قابل تشخیص است و حتی گاهی سبب تورم شکم کودک می شود.
• گاهی می توان چکه کردن ادرار محل حالب نابجا را دید.

درمان حالب دوگانه در کودکان

• هر نوع عفونت ادراری باید درمان شود. گاهی لازم است کودک بصورت دراز مدت آنتی بیوتیک دریافت کند مثلا مواردیکه کودک دارای برگشت ادراری می باشد.
• هر نوع انسداد در سیستم ادراری باید بر طرف شود و گرنه بسرعت سبب از بین رفتن کلیه ها می گردد.