[sbu_post_image]
کليه سنگ ساز
اگر غلظت مواد در ادرار زياد شود، زمينه های تشکيل سنگ کليه فراهم می شود. حالا می گوييم که برای جلوگيری از تشکيل سنگ بايد اين غلظت مواد را کم کنيم. به عبارتی بايد ادرار را تا می توانيم، رقيق کنيم. يعنی فردی که کليه سنگ ساز دارد، بايد آب و مايعات زيادی مصرف کند.
چقدر آب خوردن مهم نيست . چقدر ادرار داشتن مهم است. ممکن است فردی در محيطی گرم زندگی کند يا فعاليت روزانه اش زياد باشد، روزی 5 تا پارچ هم آب بخورد ، ولی باز کافی نباشد. چون همه اين 8 ليوان آبی که می خورد، عرق می شود و چيزی از آن به ادرار نمی رسد تا رقيق شود. اين فايده ای برای پيشگيری از سنگ کليه ندارد. برای همين بايد ملاک، ميزان ادرار باشد نه ميزان آبی که فرد می خورد. ما به بيماران توصيه می کنيم آنقدری آب بخورند که روزانه بيش از 2 ليتر ادرار داشته باشند. يا بعبارتی در طول خواب شبانه يک بار برای ادرار کردن به دستشويی بروند. بيماری که کليه سنگ ساز دارد، اگر احساس تشنگی کند و بعد آب بخورد، از قافله عقب مانده است. يعنی چنين بيمارانی نبايد هيچ وقت احساس تشنگی کنند و هميشه قبل از احساس تشنگی آب بخورند. اين بيماران بايد شب ها هنگام خواب يک ليوان بالای سرشان باشد، موقع کار روی ميزشان يک ليوان آب باشد . يعنی برای دسترسی به آب نبايد بيمار مشکلی داشته باشد.
علت کليه سنگ ساز
اينکه چرا سنگ کليه ايجاد می شود؟ چرا در يک کليه بيشتر از ديگری سنگ توليد می شود؟ چرا بعضی بيشتر و بعضی کمتر سنگ کليه دارند؟ سئوالاتی هستند که هنوز بطور مشخص جواب آنها پيدا نشده است. اما در اين زمينه نظريه هايی وجود دارد. مثلا” اگر غلظت مواد داخل ادرار زياد شود، می تواند زمينه ساز سنگ کليه شود يا در برخی موارد زمينه های ارثی برای تشکيل سنگ مطرح است که استعداد فرد را در ابتلا به سنگ کليه افزايش می دهد.
وقتی غلظت موادی در داخل يک محلول بيش از حد شود، در نهايت به حالت فوق اشباع در می آيند و به کريستال تبديل شده و رسوب می کنند، مثل اتفاقی که موقع توليد نبات رخ می دهد. نبات رابا همين روش توليد می کنند. ابتدا محلول شکر و آب را غليظ می کنند، و سپس داخل اين محلول غليظ نخ آويزان می کنند تا کريستال های شکر دور اين نخ جمع شوند و نبات توليد شود. اين همان اتفاقی است که هنگام تشکيل سنگ کليه می افتد. وقتی غلظت مواد در ادرار زياد شود، زمينه تشکيل هسته سنگ در ادرار فراهم می شود. وقتی هم که اين هسته اوليه ايجاد شد، ساير مواد دور اين هسته رسوب می کنند و سنگ بزرگ می شود.
درمان سنگهای کلیه
کرفس غذای با ارزشی برای بیمارانی است که مستعد تشکیل سنگ کلیه یا کیسه صفرا هستند. مصرف مداوم آن از تشکیل سنگ پیشگیری میکند.
محققین همچنین موفقیتهایی را در اثزات درمانی ویتامین B6 یا پیریدوکسین در درمان سنگهای کلیه نشان دادند و استفاده از این ماده به دنبال درمان ذکرشده باعث درمان دایمی بیمار می شود.
بیماران باید یک رژیم کم پروتئین دریافت کنند، محدودیت پرونئین 1 گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن می باشد. بیماران محدودیتی در استفاده از مایعات ندارند و باید روزانه سه لیتر یا بیشتر مایعت بنوشند و مصرف این مقدار برای جلوگیری از تشکیل ادرار غلیظ که سطح ته نشین نمک بالایی دارد ضروری و حیاتی است.
استفاده از کمپرس گرم در پشت ( ناحیه کلیه) به تسکین درد کمک خواهد کرد .
عمده مبتلایان به سنگهای کلیه را میتوان با یک رژیم غذایی مناسب با موفقیت درمان کرد. این دستورات تغذیه ای از بازگشت مجدد علائم جلوگیری می کنند. تنها تعداد کمی از موارد نیاز به جراحی دارند.
بیماران باید از مصرف غذاهایی که باعث تحریک کلیه ها می شود بپرهیزند تا حالت اسیدی یا قلیایی ادرار کنترل شود و جذب مایعات بصورت کافی صورت بگیرد و از غلیظ شدن ادرار پیشگیری شود.
غذاهای محرک کلیه ها شامل این مواد هستند : مشروبات الکلی ، ادویه جات ، ترشیجات سرکه ، بعضی از سبزیجات خاص مثل خیار ، تربچه ، گوجه فرنگی ، اسفناج ، ریواس ، شاهی و انواعی که دارای بوی زیاد هستند مثل مارچوبه ، پیاز ، باقلا ، کلم و گل کلم ، گوشت و آبگوشت ها و نوشیدنی هایی که دارای گاز دی اکسید کربن هستند.
در سنگهای فسفات کلسیمی ، ترشح زیاد هورمون پاراتیروئید باعث از دست رفتن کلسیم استخوانها می شود و در نتیجه سطح کلسیم در خون بالا می رود که این کلسیم اضافی از طریق ادرار دفع می شود. جذب بالا و غیر طبیعی شیر ، موادقلیایی یا ویتامین D نیز می تواند باعث تشکیل سنگهای فسفات کلسیمی شود.
برای کنترل تشکیل سنگهای فسفات کلیبمی ، باید میزان کلسیم و فسفر رژیم غذایی بطور متعادلی کاهش یابد. جذب کلسیم و فسفات باید به کمترین حد ممکن برسد. در حدی که فقط برای حفظ کفایت تغذیه ایی مورد استفاده قرار بگیرد.
سطح نگهدارنده کلسیم 680 میلی گرم است و سطح نگهدارنده فسفات 1000 میلی گرم است. در این رژیم غذایی شیر منبع اصلی کلسیم است و کشک ، پنیر ، عدس و بادام زمینی به عنوان منابع اصلی فسفات هستند. غذاها نباید شامل مواد غذایی زبر باشند : آرد گندم ، نخود ، نخودفرنگی ، لوبیا سویا ، اسفناج ، شلغم ، هویج ، بادام ، و نارگیل.
زمانیکه سنگهای کلیه ترکیبی از کلسبم ، فسفات و کربنات منیزیم هستند رژیم غذایی باید طوری تنظیم شودکه ادرار اسیدی شود. در این رژیم غذایی باید روزانه نیم لیتر شیر ، دو عدد از میوه ها و دو نوع از سبزیجاتی (بمیزان 200 گرم) که ذکر خواهد شد را مصرف کند. سبزیجات مورد استفاده شامل : مارچوبه ، نخود سبز تازه ، کدوی سبز، ، کدو تنبل ، شلغم ، گل کلم ، کلم و گوجه فرنگی می باشند . میوه جات مورد استفاده شامل : هندوانه ، هلو ، گلابی ، آناناس و عنبه.
از طرف دیگر در بیمارانیکه سنگهای اگزالات و اسید اوریکی تشکیل شده، ادرار باید قلیایی نگه داشته شود ، در این رژیم میوه جات و سبزی ها آزادانه مورد استفاده قرار میگیرند و غذاهایی که باعث تولید اسید میشوند باید در کمترین میزان مورد استفاده قرار بگیرند.
زمانیکه سنگها دارای اگزالات هستند ، باید از مصرف غذاهایی که محتوی اسید اگزالیک بالایی هستند اجتناب کرد. این غذاها شامل بادام ، چغندر ، بادنجان ، گیلاس ، نان قهوه ای، کلم ، شکلات ، لوبیا سبز ، سیب زمینی، تربچه ، اسفناج و لوبیا سویا می باشند .
سنگهای اوریکی در بیمارانی ایجاد میشود که سطح اسید اوریک در خونسان بالا رفته و میزان اسید اوریک ادرارشان افزایس یافته است . از آنجاییکه اسید اوریک آخرین محصول متبولیسم اسید آمینه پورین است ، غذاهایی که محتوی پورین بالایی هستند مثل نان شیرین ، جگر ، و قلوه نباید مصرف شود.
باقلای کلیه، همچنین بنام لوبیای سبز یا باقلای معمولی نیز معروف است، این ماده غذایی بعنوان یکی از موثزترین درمانهای مشکلات کلیه از جمله سنگهای کلیه می باشد. از این ماده برای درمان بیماران کلیه استفاده شده و روش تهیه آن را بدین صورت است لوبیاها را از غلاف خارج کرده، غافها را تکه تکه کنید و حدود 60 گرم از این غلافها را در 4 لیتر آب داغ بریزید و بمدت 4 ساعت به آهستگی بجوشانید.سپس این مایع را از پارچه ای با سوراخهای ریز عبور دهید و سپس اجازه دهید بمدت 8 ساعت مسکوت بماند تا کاملا سرد شود.بعد مجددا مایع از پارچه ای با منفذ ریز عبور دهید ، توجه کنید که این کار را باید خیلی آهسته انجام دهید .
باید بمدت 1 روز هر 2 ساعت 1 لیوان از این مایع را به بیمار بدهید و بعد از آن چندین نوبت در فته از این مایع استفاده کند. نکته اینکه : این مایع تهیه شده فقط تا 24 ساعت قابل استفاده است و بعد از 24 ساعت فاکتورهای درمانی در آن ناپدید می شوند و هر روز باید تازه تهیه شود.
ریحان اثر تقویت کننده ای برروی کلیه دارد. بیماران سنگ کلیه ای باید بمدت 6 ماه آب ریحان و عسل مصرف کنند
منبع : متخصص مجاری ادراری
