[sbu_post_image]
بیماری های کلیه
بیماری های کلیوی را عمدتا به دو دسته تقسیم میکنند. بیماری های مزمن کلیوی و آسیب حاد کلیه. عبارت بیماری های مزمن کلیوی یا به اختصار CKD به مشکلاتی اطلاق می شود که دائم کلیه ها را درگیر می سازد و ماهیتی پیش رونده دارد.
به عبارت دیگر این دسته از بیماری ها به مرور زمان ممکن است بدتر شوند. اگر این آسیب ها بیش از حد پیشرفت کند، خطر از کار افتادن دائمی کلیه بالا خواهد رفت.
در این صورت برای زنده نگهداشتن فرد بیمار به فراخور حال باید از دیالیز یا پیوند کلیه کمک گرفت. بروز بیماری های مزمن کلیوی روندی خاموش دارد و معلول بیماری های گوناگون دیگری است.
در این میان توجه به این نکته بسیار مهم است که مهم ترین علل بروز این دسته از بیماری ها دیابت و فشار خون است.
علت بیماری های کلیه
دسته دوم بیماری های کلیوی، آسیب حاد کلیه یا به اختصارAKI است. این بیماری پیش از این به نارسایی حاد کلیه معروف بود؛ اما سال 2005 از سوی جامعه نفرولوژی و سایر انجمن ها و سازمان های وابسته به مطالعات در زمینه کلیه و بیماری های آن عبارت نارسایی حاد کلیه عبارتی ناکافی و مبهم تشخیص داده شد.
به همین دلیل تصمیم بر این شد که برای پوشش تمامی طیف اختلالات عملکرد کلیه، این عبارت حذف و به جای آن از عبارت آسیب حاد کلیه استفاده شود. به این ترتیب، عبارت جدید شامل تغییرات خفیف در کارکرد کلیه تا شرایط وخیمی مانند نیاز به دیالیز می شود؛ البته در صورتی که تحت شرایط خاصی بروز کند.
رژيم غذايي و نارسايي كليه
افرادي كه نارسايي كليه مزمن دارند، بايد از رژيم غذايي خاصي پيروي كنند. مصرف نمك در اين شرايط بايد محدود شود و غذاهاي كم‌پروتئين و كم‌چرب مورد استفاده قرار گيرد. غذاي مصرفي اين افراد بايد بيشتر گياهي باشد. گفتني است، در افرادي كه نارسايي شديدكليه دارند، اختلالات الكتروليتي ايجاد مي‌شود و عملكرد الكتروليت‌هاي خوني آنها مختل مي‌شود كه منجر به بالا رفتن پتاسيم خون خواهد شد و بسيار خطرناك است. به همين دليل اين افراد بايد از خوردن سبزي و ميوه حاوي مقدار زياد پتاسيم مانند موز و سيب‌زميني اجتناب كنند.
پيشگيري از نارسایی کلیه
براي پيشگيري از ابتلا به بيماري نارسایی کلیه چه توصيه‌اي داريد؟
كنترل قند خون در افراد ديابتي و كنترل فشار خون در افراد مبتلا به پرفشاري خون، مهم‌ترين اقدام براي پيشگيري از ابتلا به نارسايي كليه است. بنابراين اگر مبتلا به فشارخون يا قند خون هستيد، با پزشك خود مشورت كنيد. همچنين سنگ‌ها و عفونت‌هاي ادراري را جدي بگيريد. اگر كليه شما سنگ‌ساز است يا سابقه بيماري مادرزادي داريد، با در نظر گرفتن يك شيوه زندگي درست و همچنين به‌كار بردن رژيم مناسب غذايي، از ابتلا به اين بيماري پيشگيري كنيد.
علل نارسایی کلیه
علل نارسایی مزمن کلیه گاهی با تهیه شرح حال دقیق و انجام معاینات فیزیکی و تست های ازمایشگاهی، سونوگرافی و سی تی اسکن قابل تشخیص هستند ولی در اغلب موارد، تعیین علت بیماری دشوار یا حتی غیرممکن است. حتی انجام بیوپسی کلیه ممکن است کمکی به تشخیص علت نارسایی مزمن نکند زیرا تمام فرم های نارسایی کلیه سرانجام موجب ایجاد بافت جوشگاهی(اِسکار) منتشر و ظاهری مشابه در کلیه ها می شوند.
شایع ترین علل نارسایی مزمن کلیه عبارتند از دیابت و بالا بودن فشارخون.* نارسایی مزمن کلیه در بیماری مِلیوم متعدد(نوعی سرطان که از گلبول های سفید نوع پلاسماسِل آغاز می شود)، عملکرد ضعیف قلب، نارسایی مزمن کبد، تصلبّ شرایین(سختی سرخرگها)ی کلیوی، انسداد مجرای خروجی مثانه( مثلاً در اثر بزرگ شدگی پروستات یا سنگ مثانه)، مثانه نوروژنیک( اتساع بیش از حد مثانه در اثر اختلال رشته های عصبی ارتباط دهنده ی مثانه با نخاع)، وجود سنگ در هر دو حالب، انسداد لوله های کلیوی(مجاری انتهایی نفرون ها) ایجاد فیبروز( تشکیل بافت فیبرمانند) در پشت صفاق، بازگشت ادرار از مثانه به حالب، دیابت، افزایش فشارخون، گلومرولونفریت مزمن، نفریت بینابینی مزمن، ضایعات عروق بزرگ کلیه، التهاب عروق خونی کوچک کلیه، بیماری کلیه پُلی کیستیک و بیماری های ارثی کلیه(مثل نفریت ارثی) ممکن است ایجاد شود.
درمان بيماري نارسایی کلیه
مهم‌ترين اقدام براي درمان بيماري، برطرف كردن عامل بيماري مثلا ديابت و فشارخون است تا باقيمانده بافت سالم كليه حفظ شود و كليه‌ها بتوانند كار خود را بخوبي انجام دهند. در مراحل اوليه نارسايي كليه ممكن است به روش‌هاي مصنوعي تصفيه خون مانند دياليز نيازي نباشد و بيمار با مصرف دارو بيماري‌اش را كنترل كند، اما اگر نارسايي كليه در مراحل پيشرفته باشد، كليه قادر نخواهد بود عمل تصفيه خون را بخوبي انجام دهد و سموم را از بدن خارج كند. بنابراين افراد مبتلا بايد با روش مصنوعي دياليز و در نهايت، پيوند كليه درمان شوند. افراد بسته به شدت بيماري، هفته‌اي دو تا سه مرتبه دياليز صفاقي يا خوني مي‌شوند. براي انجام پيوند هم بايد گيرنده‌اي از بستگان يا اهداكنندگان يا فردي كه دچار مرگ مغزي شده، وجود داشته باشد كه با كليه بيمار سازگار باشد. همچنين بهترين زمان براي انجام پيوند كليه، هنگامي است كه بيمار به حد دياليز رسيده و چند ماهي دياليز كرده باشد، چون انجام عمل دياليز احتمال پيوند را بالا مي‌برد.
با اين وصف، نارسايي كليه با مصرف دارو درمان نمي‌شود.
چنانچه نارسايي حاد باشد با رفع عامل نارسايي برطرف مي‌شود، اما اگر مزمن باشد، با مصرف دارو از بين نمي‌رود. داروهاي نگهدارنده كمك مي‌كند بيمار به زندگي ادامه دهد، اما نارسايي باقي خواهد ماند.
منبع : پزشک متخصص کلیه
