علت بیماری مزمن کلیه،علایم سندرم نفروتیک

[sbu_post_image]

علت بیماری مزمن کلیه

عوامل خطر بیماری مزمن کلیه عبارتند از:دیابت، پرفشاری خون و وجود سابقه فامیلی نارسایی کلیه.* تنها راه تشخیص زودرس بیماری مزمن کلیه ، اندازه گیری فشارخون، اندازه گیری ضریب تصفیه گلومرولیGFR که از طریق اندازه گیری کراتینین خون انجام می شود، اندازه گیری مقدار آلبومین ادرار و تعیین نسبت پروتئین ادرار به کراتینین(یا نسبت آلبومین ادرار به کراتینین) است.(کراتینین، محصول زایدی است که در اثر تجزیه ی طبیعی سلول های عضلانی در هنگام فعالیت ایجاد می شود و وقتی کلیه ها به درستی عمل نکنند این ماده دفع نمی شود و درخون تجمع می یابد).* برای آهسته کردن روندبیماری مزمن کلیه باید علت آن(مانند دیابت،فشارخون بالا) را تحت درمان قرار داد.* عوارض بیماری مزمن کلیه عبارتند از: کم خونی، مشکلات استخوانی، اسیدوز(پایین تر از حد بودنPH خون و بیماری قلبی عروقی. نکته: در صورت ابتلا به بیماری مزمن کلیه کنترل مرتب مقدار کراتینین و نیتروژن اوره خون(BUN)، پتاسیم، فسفر، هورمون پاراتیرویید، هموگلوبین و کلسترول خون ضرورت دارد.

علت وجود پروتئین در ادرار

وجود التهاب در گلومرول ها( که گلومرونفریت یا به طور ساده، نفریت نامیده می شود) و بسیاری از بیماری ها می توانند موجب این التهاب شوند، می تواند باعث حضور پروتئین در ادرار شود.

تحقیقات نشان داده اند که مقدار و نوع پروتئینوری( اینکه ایا پروتئین های موجود در ادرار فقط از نوع آلبومین هستند یا از سایر پروتئین ها هم تشکیل شده اند) قویاً میزان آسیب کلیوی و در خطر بودن یا نبودن فرد از نظر ابتلا به نارسایی پیشرونده کلیه را مشخص می کند.

اشخاص مبتلا به دیابت، پرفشاری خون و افراد دارای زمینه فامیلی مشخص در خطر ابتلا به پروتئینوری قرار دارند. در ایالات متحده، دیابت نخستین علت بروز بیماری کلیوی مرحله ی انتهایی ناشی از بیماری مزمن کلیه است.

در دیابت نوع 1 و 2 ، نخستین علامت اختلال عملکرد کلیه، دفع مقادیر کم آلبومین در ادرار است که میکروآلبومینوری (microalbuminuria )نامیده می شود. با کاهش بیشتر عملکرد کلیه، مقدار آلبومین موجود در ادرار افزایش می یابد و میکروآلبومینوری به پروتئینوری کامل تبدیل می شود.

پرفشاری خون(فشارخون بالا)، دومین عامل ایجاد بیماری کلیوی مرحله انتهایی است و وجود پروتئینوری در فرد مبتلا به فشارخون بالا، نشان دهنده کاهش عملکرد کلیه است و در صورتی که فشارخون بالا کنترل نشود می تواند به نارسایی کامل کلیه پیشرفت کند.

علایم وجود پروتئین در ادرار

علایم و نشانه های پروتئینوری عبارتند از:ادرار کف آلود، تورم دست ها، پاها، شکم و صورت که همگی علایم از دست رفتن مقدار بسیار زیادی از پروتئین های بدن هستند ولی به طور شایع تر ، پروتئینوری با هیچ علامت و نشانه ای همراه نیست و فقط در آزمایش ادرار مشخص می شود.

برای تشخیص پروتئینوری از نوار شیمیایی مخصوصی که در داخل ادرار فرو برده می شود استفاده می کنند. در صورت وجود پروتئین در ادرار، نوار مزبور تغییر رنگ می دهد. در افرادی که در خطر بیماری کلیوی قرار دارند( به ویژه در اشخاص دیابتی) مقدار دقیق پروتئین یا آلبومین اندازه گیری می شود. میتوان از تعیین نسبت پروتئین به کراتینین در ادرار برای مشخص نمودن مقادیر کمتر پروتئین به منظور تشخیص بیماری کلیوی استفاده کرد. اندازه گیری مقدار کراتینین سرم خون و نیتروژن اوره(BUN ) خون نیز ضرورت دارد.

بالا بودن مقدار کراتینین و BUN حاکی از اختلال عملکرد کلیه است.* برای درمان پروتئنوری، باید بیماری زمینه ای ایجادکننده آن( مثل دیابت یا فشارخون بالا) را درمان نمود. همچنین محدود کردن مقدار نمک طعام و پروتئین مصرفی ضرورت دارد.

سندرم نِفروتیک

*سندرم نفروتیک(nephrotic syndrome-NS ) عبارت است از وجود مقادیر بسیار زیاد پروتئین در ادرار(پروتئنوری)؛ کمبود مقدار پروتئین خون(هیپوپروتئینمی)؛ تورم نقاطی از بدن0 به ویژه اطراف چشم ها، دست ها و پاها)؛ بالابودن کلسترول خون.* سندرم نفروتیک در نتیجه اسیب گلومرول های کلیه ایجاد می شود و ممکن است در بسیاری از بیماری ها مانند دیابت شیرین، دیه شود ولی بعضی از موارد آن نیز بدون علت شناخته شده هستند.

مولکول های پروتئن که نمی توانند از گلومرول های طبیعی عبورکنند، پس از عبور از گلومرول های آسیب دیده وارد ادرار می شوند. نشت پروتئین ها به ادرار موجب کاهش پروتئین خون و در نتیجه تجمع آب در بافت های بدن می شود که این مسئله به تورم بدن(خیز یا اِدِم) می انجامد.* سندرم نفروتیک در کودکان در هر سنی ممکن است روی دهد ولی شایع ترین سن آن5/1 تا 5 سالگی و پسرها بیش از دخترها به آن مبتلا می شوند.

شایع ترین فرم سندرم نفروتیک در کودکان80% موارد) بیماری minimal change نامیده می شود که علت آن مشخص نیست.علت نامیده شدن این نوع از سندرم نفروتیک بهminimal changeآن است که در بیوپسی کلیه این بیماران، بافت کلیه طبیعی است و یا دچار تغییر بسیار کمی شده است. این نوع از سندرم نفروتیک با پردنیزون(نوعی کورتون) به خوبی درمان می شود.

 

سندرم نفروتیک ممکن است علاوه بر گلومرولونفریت و دیابت در اثر بعضی بیماری های دیگر، مانند هپاتیتB، آمیلو ئیدوز(نوعی بیماری تجمع غیرطبیعی پروتئن در اعضای مختلف بدن)، در اثر واکنش بدن به بعضی داروها یا مواد شیمیایی و نیز در برخی بیماری های خودایمنی(اتوایمیون) مثل لوپوس نیز انجام شود.

علایم سندرم نفروتیک

*پُف آلود شدن صورت و اطراف چشم ها به ویژه در هنگام صبح، تنگی نفس،بی اشتهاییف کاهش وزن، کف آلود شدن ادرار و کاهش مقدار آن، تورم شکم، علایم سندرم نفروتیک را تشکیل می دهند.* هرچه مقدار دفع پروتئین از طریق ادرار بیشتر شود، وضعیت بیمار بدتر خواهدشد.

در بزرگسالان، برخلاف کودکان، در اکثر موارد بیماری زمینه ای عامل سندرم نفروتیک، یک بیماری کلیوی مانند نفروپاتی مامبرانو یا گلومرولونفریت قطعه ای کانونی(focal segmental ) است و این بیماری ها، علیرغم درمان، باقی می مانند و درنتیجه کلیه ها به تدریج توانایی تصفیه موادزیاد و آب اضافی را ازخون از دست میهند و در صورت ابتلا به نارسایی کلیه، دیالیز یا پیوند کلیه ضرورت می یابد.

برای تشخیص سندرم نفروتیک، اندازه گیری کراتینین و نیتروژن اوره خو(BUN )، اندازه گیری پروتئین خون، آزمایش بررسی ادرار از نظر وجود پروتئین ضروری است.

( با وارد کردن یک نوار شیمیایی مخصوص به داخل ادرار،ازمایش بررسی ادرار از نظر وجود پروتئین انجام می شود و در صورت وجود مقادیر زیاد پروتئین در ادرار، نوار مزبور تغییر رنگ می دهد. ممکن است از ازمایش جمع آوری ادرار 24 ساعته نیز برای تعیین دقیق تر مقدار پروتئین و سایر مواد موجود در ادرار استفاده شود.) ر بعضی موارد باید از نمونه برداری(بیوپسی) کلیه برای تشخیص استفاده کرد.* درمان سندرم نفروتیک، در درجه ی اول در مان بیماری زمینه ای عامل آن است.

به طور کلی افزایش کلسترول خون ثانویه به سندرم نفروتیک باید با داروهای کاهش دهنده ی چربی درمان شود. تورم(اِدِم) ثانویه به احتباس اب و نمک را می توان با استفاده از داروهای مُدرّ و اجتناب از تخلیه حجم داخل عروق کنترل نمود. عوارض وریدی ثانویه وضعیت بیش انعقادی همراه با سندرم نفروتیک با داروهای ضدانعقادی قابل درمان هستند. درمان پروتئینوری(که ثابت شده است می تواند موجب سمیّت کلیوی شود) با استفاده از داروهای بازدارنده سیستم رنین- آنژیوتانسین صورت می گیرد. درموارئ بالا بودن فشارخون، درمان آن با رزیم کم نمک و داروهای ضد فشارخون انجام می شود.

پیشگیری بیماری مزمن کلیه

بیماری‌های کلیوی گریبان میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان گرفته است. باید بدانید وقتی کلیه آسیب ببیند و از کار بیفتد، ترمیم‌پذیر نخواهد بود. به همین دلیل تشخیص و درمان زودهنگام هر نوع بیماری و اختلال در عملکرد کلیه‌ها و همچنین بیماری‌های زمینه‌ساز مانند دیابت و فشار خون بالا و… از پیشرفت بیماری‌های کلیوی و تبدیل‌شدن آن به نارسایی جدی پیشگیری می‌کند.

برای تشخیص بیماری‌های کلیوی و سنجش سلامت این اعضای حیاتی، آزمایش‌های ساده ای مانند آزمایش خون و ادرار کافیست.

منبع : پزشک متخصص کلیه