[sbu_post_image]
علت شب ادراری
شب ادراری به چه علت هایی می تواند ایجاد شود؟ تقریباً تمام وارد شب ادراری اولیه (95 درصد موارد) به علت کم بودن ظرفیت مثانه به دلیل اختلال در سیر تکاملی دریچه پیشابراه است که قادر به نگهداری مقدار زیاد ادرار در مثانه نیست. البته پریشانی و اضطراب والدین و کودک ممکن است باعث اضافه شدن یک علت عصبی روانی به این زمینه فیزیولوژیک شود و مدت آن را طولانی تر سازد. در 5 درصد موارد از شب ادراری اولیه دلیل ایجاد بیماری وجود یک علت عضوی است. درصد بیشتری از شب ادراری های ثانویه نیز به دلیل وجود یک علت عضوی می باشد. همچنین بر طبق آمارهای ارائه شده دیگری از هز 100 کودک بزرگ تر از 4 سال که دچار شب ادراری هستند 20 نفر به دلیل یک نقص عضوی زمینه ای به این امر مبتلا شده اند که اکثراً شب ادراری ثانویه دارند. بنابراین ضروری است که هر کودک مبتلا به شب ادراری به پزشک خود مراجعه نموده و تحت معاینه و آزمایشات لازم قرار گیرد. علل عضوی شایع که می توانند باعث شب ادراری شوند عبارتند از: عفونت دستگاه ادراری، ناهنجاری های مادرزادی، التهاب شیمیایی پیشابراه (مثلاً ناشی از کف صابون) یا التهاب پیشابراه توسط تحریک انگل (کرمک)، دیابت شیرین (مرض قند) یا دیابت بی مزه، وجود هر نوع عامل فشاری بر روی مثانه مثل تجمع مدفوع در راست روده، صرع (نوعی تشنج)، عوارض داروهای مصرف شده توسط بیمار، بیماری های روانی، خواب گردی و مسمومیت. به غیر از علل عضوی به طور کلی میزان تکامل سیستم عصبی، مسائل روحی روانی و هیجانات، توارث، میزان عمق خواب و ظرفیت مثانه از عوامل مؤثر در بی اختیاری اولیه هستند. لازم به ذکر است که مسائل روانی و توارث در هر دو نوع شب ادراری اولیه و ثانویه مؤثرند.
بی اختیاری ادرار
بی اختیاری ادرار عبارت است از فقدان کنترل ادرار یا ناتوانی در نگه داشتن ادرار تا رسیدن زمان مناسب برای ادرار کردن. بیش از 13 میلیون نفر در ایالات متحده دچار بیاختیاری ادرار هستند و میزان ابتلا در زنان دوبرابر مردان است.*بی اختیاری ادرارممکن است موقتی و ناشی از بیماری زمینه ای باشد.* بی اختیاری ادرار می تواند از یک ناراحتی خفیف به صورت نشت مقادیر کم ادرار تا مشکل شدید به شکل خیس شدن مکرر متغیر باشد.
تشخیص بی اختیاری ادرار
معاینه فیزیکی کامل باتأکید بر دستگاه ادراری و عصبی اعضای تناسلی و آزمایش ادرار برای تشخیص بی اختیاری ادرار ضروری است.
علت بی اختیاری ادراری
اگر شما از نظر فشارخون، افزايش چربي‌هاي خون و قند کنترل‌هاي لازم را داشته باشيد، انتظار نداريم عوارض جدي روي سيستم ادراري و قسمت اعصاب خودکار ايجاد شود. وقتي سيستم عصبي خودکار مثانه خراب شود، مثانه سلامت خود را از دست مي‌دهد و عملا ماهيچه آن قدرت انقباضي براي تخليه ادرار ندارد، حتي وقتي پر شده و منبسط مي‌شود به دليل خرابي اعصاب آن منطقه، پيام پر شدن را به مغز مخابره نمي‌کند و شما براي تخليه مثانه مراجعه نمي‌کنيد و لذا کمتر به دست‌شويي مي‌رويد، در حالي که مثانه‌تان پر است و بي‌اختيار ادرار مي‌کنيد. احتمال عفونت ادراري نيز در اين حالت افزايش مي‌يابد و انواع عفونت‌هاي ادراري، چه عفونت مثانه، چه کليه و چه آبسه‌هاي کليوي در فرد ديده مي‌شود.
در مراحل اوليه‌اي که فرد ديابتي با اختلال سيستم عصبي مثانه مواجه است با يک‌سري آموزش‌ها و برنامه خاص کمک‌اش مي‌کنند. براي مثال، مي‌گويند هر 3 يا 4 ساعت يکبار حتي اگر احساس ادرار نداريد، به دست‌شويي برويد و با تحريک قسمت‌هاي تحتاني شکم، مثانه را وادار به تخليه کنيد. به اين افراد يک‌سري دارو هم مي‌دهند تا انقباضات عضلاني مثانه‌اش را تقويت کند. دقت کنيد با پيشرفت مشکل، حتي به جايي مي‌رسيم که مثانه عملا کارايي ندارد و بيمار با سونداژ متناوب هر 4 تا 6 ساعت يکبار بايد ادرارش را تخليه کند. پيشگيري از اين مشکل و کنترل قند خون منطقي‌ترين و آسان‌ترين روش است. احتمالا مي‌دانيد که سيستم عصبي خودکار در بدن ما مثانه و مجاري ادراري را عصب‌دهي مي‌کند و اين اعصاب در احساس پر شدن مثانه، احساس نياز به دفع ادرار و کمک به تخليه ادرار نقش اصلي دارند؛ اما شايد ندانيد که به مرور زمان، بيماري ديابت مي‌تواند روي سيستم عصبي خودکار تاثير بگذارد و کار اين سيستم را مختل کند.
در اوايل با به وجود آمدن اختلال در کار اين سيستم، فرد احساس مي‌کند ادرار کمتري دارد، يعني با اينکه مثانه‌اش پر است چون اين حس او کمتر شده براي تخليه ادرار ديرتر مي‌رود. کم‌کم با پيشرفت اختلال در کار اعصاب، تخليه مثانه هم دچار مشکل مي‌شود، يعني عضلات مثانه به خوبي نمي‌توانند منقبض شوند و ادرار را خالي کنند، در نتيجه مقداري از ادرار در مثانه باقي مي‌ماند.
باقي‌مانده ادرار در مثانه به افزايش احتمال عفونت ادراري منجر مي‌شود. ديابت با مختل کردن کار اعصاب مثانه باعث مي‌شود تخليه ادرار مختل شود و به تدريج ادرار زيادتري در مثانه بماند و حجم مثانه افزايش يابد. فرد ديابتي در اين حالت دچار بي‌اختياري ادرار مي‌شود چون مثانه پر شده به‌صورت سرريز ادرار را نشت مي‌دهد، بدون آنکه فرد احساس کند مثانه‌اش پر است و يا براي تخليه ادرار مراجعه کند. براي پيشگيري از مختل شدن سيستم عصبي اين منطقه توصيه مي‌شود افراد ديابتي قند خون‌شان را تحت کنترل دقيق بگيرند.
منبع : پزشک بی اختیاری ادرار تهران
