[sbu_post_image]
نكاتي در مورد كليه ها
هر فرد در بدن خود دو كلیه به اندازه مشت فرد بزرگسال دارد كه در دو طرف ستون مهره ها و در قسمت زیرین قفسه سینه در پشت قرار دارند، اگر چه كلیه ها كوچكند ولی وظایفی پیچیده و حیاتی را انجام می دهند كه كل بدن را متعادل نگه می دارند. برای مثال كلیه ها:
– در دفع مواد زاید و مایعات اضافی كمك می كنند.
– خون را تصفیه، برخی از مواد را حفظ و برخی را دفع می كنند.
– تولید گلبولهای قرمز را تحت نظارت قرار می دهند.
– ویتامین های موثر در رشد را می سازند.
– هورمون های موثر در تنظیم فشار خون را تولید می كنند.
– در تنظیم میزان مواد مغذی ویژه در بدن مانند كلسیم و پتاسیم كمك می كنند.
درد کلیه
درد کلیه ناشی از عفونت یا آسیب دیدگی کلیه ها می باشد.
اگر در قسمت کمر یا پهلو های تان درد دارید، ممکن است فکر کنید که مربوط به کلیه ها می باشد. اما در اغلب مواقع این درد مربوط به کلیه ها نیست. بسیاری از افراد تعجب می کنند وقتی متوجه می شوند که کلیه ها تقریبا بالای کمر، درست زیر دنده های پایینی (فضای خلفی) قرار دارند.
از کجا باید بدانیم آنچه درد کلیه می نامیم واقعا درد کلیه است؟ هیچ راه مطمئنی وجود ندارد، اما با وجود علائم و نشانه های دیگر و با توجه به نتایج آزمایشات احتمال ارتباط آن با کلیه ها افزایش می یابد.
درد شدید و یک طرفه قسمت بالایی کمر همراه با تب و علائم ادراری درد واقعی است. این درد ممکن است ناشی از عفونت کلیوی (پیلونفریت) باشد.
سنگ کلیه نیز موجب بروز درد می شود، اما درد کلیه محسوب نمی شود. تا زمانیکه سنگ در کلیه باقی می ماند درد ندارد، اما حرکت آن برای خروج از کلیه واقعا دردناک است. وقتی سنگ کلیه از حالب حرکت می کند تا به مثانه برود، موجی از درد تند و تیزی بوجود می آید که پزشکان آن را کولیک کلیوی یا کولیک حالب می نامند.
علل درد کلیه
· تصلب شرائین (سرخرگ کلیوی به همراه تشکیل لخته خون یا کم خونی موقت)
· خونریزی کلیوی (خونریزش)
· کلیه نعل اسبی
· هیدرونفروز (تورم کلیه به علت بازگشت ادرار)
· سرطان کلیه (یا تومور کلیه)
· عفونت کلیوی (پیلونفریت)
· بیماری پلی کیستیک کلیه
· ترومبوز وریدی کلیه (ایجاد لخته خون در وریدهای کلیه)
· عفونت مجاری ادراری
در صورت وجود علائم زیر با پزشک تماس بگیرید:
· درد مداوم و شدید در یک طرف کمر یا پهلو
· تب، بدن درد و خستگی
· سابقه عفونت مجاری ادراری
ایجاد لخته خون یا خونریزی کلیه موجب بروز درد ناگهانی در قسمت پایینی شکم و پهلو می شود و همچنین خون زیادی در ادرار دیده می شود. این شرایط غیرطبیعی مربوط به آسیب دیدگی کلیه یا سایر اختلالات کلیه از جمله تصلب شرائین سرخرگ کلیوی، اختلال خونریزی یا انسداد جریان خون در کلیه می باشد. قطع جریان خون کلیه یک مورد اورژانسی است، بنابراین در صورت وجود درد شدید کلیه، با یا بدون وجود خون در ادرار، فورا به پزشک مراجعه نمایید.
تشخيص بیماری کلیه
درنگاه اول بيمار دچار رنال كوليك بيقرار است واز درد به خود مي پيچيد. تمايل بيمار به بيحركت بودن بايد شك به مشكلات اسكلتي عضلاني ويا پريتونيت را برانگيزد. از نظر علائم حياتي نكته بسيار حائز اهميت گرفتن درجه حرارت بدن بيمار است كه در صورت وجود تب به همراه سنگ وانسداد يك اورژانس اورولوژي مطرح است. پس از معاينه قلـب وريه ها، معاينه شكم داراي اهميت فوق العاده زيادي مي باشد.
در معاينه شكم بايستي در مشاهده وجود هرگونه اسكار جراحي، برجستگي يا غير قرينه بودن شكم مورد توجه قرار گيرد. سمع اپيگاستر از نظر وجود بروئي ناشي از مشكلات عروق كليـــوي و وجود صداهــاي روده اي بايد مد نظر باشد. در لمس، نرم بودن شكم، وجود تندرنس وريباند تندرينس، لمس توده به ويژه در نقطه مك بورني و ساير معاينات مربوط به بررسي پريتوان مي بايست انجام گردند. در صورت وجود هرگونه تندرنس يا ساير علائم تحريك پريتوان جهت رد مسائل مهمي نظر آپانديست يا پاتولوژيهاي تخمدان ( كه در قسمت تشخيص افتراقي ذكر شده اند ) مشاوره جراحي عمومي بايد مد نظر باشد.
بيماريهايي نظير آپانديسيت، آبسه آپانديكولار، كيست هاي بزرگ تخمدان، پارگي كيست تخمدان، تورشن كيست تخمدان، حاملگي خارج رحمي، تورشن بيضه، پريتونيت، آمبولي مزانتر ، ديورتيكوليت، ولولوس، سنگها ومشكلات كيسه صفرا و كبد ، دردهاي گوارشي با منشا معده و دئودنوم، پانكراتيت ، انسداد روده، هرني اينگوينال، اپيديديم اركيت، بيماريهاي ايسكميك قلب نظير MI ، پريكارديت، آمبولي ريه وساير پاتولوژيهاي مربوط به ديافراگم و پلور، مشكلات عروقي كليه وآئورت نظير دايسكشن، آمبولی، آنوريسم و… مي بايست در تشخيص اقتراقي مد نظر قرار گيرند.
آزمایش ادرار برای تشخیص باکتری به وجود گلبولهای سفید، وجود کست (cast) انجام میشود. در صورتی که عفونت کلیه به درمان مقاومت نشان داد عکسهای رادیولوژی و CT اسکن برای بررسی مشکلات کلیوی مثانه و حالب انجام میشود.
علت عفونت کلیه
• عفونت مثانه
• احتباس ادرار
• کاتتر و یا سوند ادراری
• سیستوسکوپی
• جراحی روی مجاری ادراری
• بزرگی پروستات
• سنگ کلیه
• مشکلات مادرزادی یا اکتسابی مجاری ادراری که موجب انسداد در مجاری ادراری می شود.
علائم عفونت کلیه
• درد پشت یا پهلو
• تب
• تهوع و استفراغ
• درد عضلانی و بی حالی
• در درصدی از افراد علایم ادراری مثل سوزش ادرار، احساس فوریت ادرار، تکرر ادرار، خون در ادرار
درمان عفونت کلیه
اولین روش درمان عفونت کلیه، آنتی بیوتیک برای چند هفته میباشد. مشکلات آناتومیکی شاید به درمان طولانی تر و یا روشهای جراحی نیاز باشد. که با توجه به شرایط و حال عمومی بیمار پزشک برای درمان تصمیمگیری میکند.
• مسکنها برای کاهش تب و درد بیمار
عوارض عفونت کلیه
عفونت مکرر و شدید کلیه ممکن است منجر به آسیب کلیه و بیماری مزمن کلیه شود. در بعضی موارد، عفونت کلیه میتواند وارد جریان خون شود و در فرد شرایط خطرناکی به نام سپسیس ایجاد کند. بنابراین تشخیص به موقع و درمان عفونت کلیه به طور کامل ضروری میباشد.
از عوارض دیگر عفونت کلیه تجمع چرک در کلیه و ایجاد آبسه کلیه میباشد.
منبع : متخصص ارولوژی تهران