مثانه،عفونت مثانه، علائم پرکاری مثانه

مثانه

*مثانه(urinary bladder) عضوی کیسه مانند، توخالی و عضلانی است که ادرار در آن جمع می شود.مثانه در پشت استخوان عانه(پوبیس؛pubis) و در داخل لگن قرار دارد و به وسیله ی لگن محافظت می شود. رباط ها(لیگامان ها)ی مخصوصی، مثانه را در محل خود نگه می دارند. مدخل باریک و داخلی پیشابراه(urethera) در داخل مثانه، گردن مثانه(bladder neck) نامیده می شود. عضلات گردن مثانه، اسفنکتر(sphincter) نام دارند که به طور محکم در دور پیشابراه قرار گرفته اند و از نشت ادرار ممانعت به عمل می آورند. هنگامی که حجم ادرار داخل مثانه به حد مشخصی رسید، مغز، تکانه های عصبی را به اسفنکتر داخلی ارسال می کند و در نتیجه، این اسفنکتر شل می شود.

مغز، همچنین تکانه هایی را به عضلات دِتروسور(detrusor،رشته های پیچیده طولی تشکیل دهنده ی لایه ی خارجی غشای عضلانی مثانه) می فرستد و موجب شل شدن آنها و در نتیجه، رانده شدن ادرار به سمت پایین و دفع آن می شود. با منقبض شدن مثانه، ادرار از طریق پیشابراه دفع می شود. مثانه از یک قاعده، گردن، ردس، یک سطح فوقانی و دو سطح تحتانی – جانبی تشکیل می شود. حجم مثانه در اقایان حدود120 تا 320 میلی لیتر و در خانم ها کمتر است.

معمولاً وقتی حجم ادرار به 280 میلی لیتر برسد، دفع آن اجتناب ناپذیر می شود. البته ممکن است مثانه بتواند تا 500 میلی لیتر ادرار را تحمل کند ولی وجود بیش از این مقدار ادرار در داخل مثانه موجب احساس درد و فشار می شود.*خونرسانی به مثانه به وسیله ی سرخرگ های مثانه ای فوقانی و تحتانی که شاخه های سرخرگتنه ی قدامی سرخرگ خاصره ای(ایلیاک) داخلی هستند و نیز سرخرگ های سُدادی (obturator) و سرینی تحتانی صورت می گیرد.

در جنس مؤنث، شاخه های اضافی نیز از سرخرگ رحمی و سرخرگ مهبلی(واژینال) به مثانه خونرسانی می کنند.* خون برگشتی از مثانه، به وسیله شبکه ی پیچیده ای از سیاهرگ ها، واقع در سطح تحتانی-خارجی به سیاهرگ خاصره ای(ایلیاک داخلی) می رسد.* اعصاب مثانه، شبکه ی عصبی مثانه ای، متشکل از اجزای سمپاتیک و پاراسمپاتیک را تشکیل می دهند که رشته های آوران پاراسمپاتیک آن از قطعات خاجی دوم تا چهارم نخاع و رشته های وابران پارسمپاتیک آن از قطعات دوم نخاع پشتی و دو قطعه ی فوقانی نخاع کمری مشأ می گیرند. شبکه ی عصبی مثانه ای از بخش قدامی شبکه ی عصبی هیپوگاستریک تحتانی جدا می شود.

*رگ های لنفاوی مثانه از 3 شبکه ی مخاطیف داخل عضلانی و خارج عضلانی منشأ می گیرند که به گره های لنفاوی خاصره ای خارجی خاتمه می یابند.

عفونت مثانه

تحقیقات این طور نشان می‌دهند که این بیماری در واقع یک نوع نشانگان التهاب مثانه است که احتمالاً توسط عفونت باکتریایی، خودایمنی (پاسخ ایمن به اجزای خودی بدن) یا موارد آزارنده ایجاد می‌شود.

تحریک مثانه و قرارگرفتن در معرض اشعه ایکس (رادیوتراپی ناحیه لگن) نیز از علل احتمالی این بیماری می‌باشند.

سابقه حساسیت یا آلرژی به داروها، غذاها، یا سایر مواد، تب یونجه یا آسم

آرتریت روماتویید

سابقه درآوردن رحم

عفونت ادراري

عفونت هاي ادراري، يکي از شايع ترين عفونت هايي است که ممکن است در طول زندگي هر فرد براي او اتفاق بيفتد. معمولاً اين بيماري در زنان بيشتر از مردان به چشم مي خورد و 50 درصد از زنان حداقل يک مرتبه در زندگي، عفونت ادراري( بخصوص عفونت مثانه) را تجربه مي کنند که ممکن است مربوط به مثانه( التهاب مثانه) يا عفونت کليه باشد.

مثانه بیش فعال (Overactive bladder)

اگر روزانه 8 بار یا بیشتر یا در هنگام شب بیشتر از دو بار جهت دفع ادرار به توالت می‌‌روید احتمالاً به مثانه بیش فعال مبتلا هستید.

 علائم پرکاری مثانه  

تکرر ادرار
احساس ناگهانی و شدید دفع ادرار
بی اختیاری ادرار
شب ادراری و بیدارشدن بیش از 2 بار در شب

رژیم‌ غذایی‌ در عفونت مثانه

حذف‌ نوشیدنی‌های‌ حاوی‌ کافئین‌، شیرین‌کننده‌های‌ مصنوعی‌، غذاهای‌ پرادویه‌، مرکبات‌ و کوجه‌فرنگی‌ از رژیم‌ غذایی‌ ممکن‌ است‌ به‌ تخفیف‌ علایم‌ کمک‌ کند. مصرف‌ الکل‌ بیماری‌ را تشدید می‌کند.
مصرف‌ رژیم‌ غذایی‌ ساده‌ بدون‌ ادویه‌ در بعضی‌ از بیماران‌ مؤثر است‌.

درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟

اگر شما یا یکی‌ از اعضای‌ خانواده‌تان‌ علایم‌ عفونت مثانه‌ را دارید.

اگر درد غیرقابل‌ تحمل‌ هنگام‌ درمان‌ رخ‌ دهد.

اگر دچار علایم‌ جدید و غیر قابل‌ توجیه‌ شده‌اید. داروهای‌ مورد استفاده‌ در درمان‌ ممکن‌ است‌ عوارض‌ جانبی‌ به‌ همراه‌ داشته‌ باشند.

اگر علایم‌ پس‌ از درمان‌ مجدداً بازگردند.

تقویت مثانه

برای این کار سعی کنید کم کم مدت زمان بیشتری ادرارتان را نگه دارید.برای شروع هر ۲ ساعت یک بار ادرار کنید. به تدریج سعی کنید این مدت زمان ۲ ساعت را بیشتر کنید.اینکه چقدر این فاصلـه زمانـی را بیشتر می کنید به خودتان بستگی دارد؛ ولی باید درحدی باشد که ادرار نریزد. کم کم این فاصله را به ۳ تا ۴ ساعت برسانید. این تمرین را لازم نیست که شب ها انجام دهید. با انجام این تمرین توانایی مثانه برای نگه داشتن ادرار بیشتر می شود.

منبع : کتاب راهنمای پزشکی خانواده- بیماری های کلیه و مجاری ادرار ، متخصص مجاری ادراری