سنگ کلیه،آب و سنگ کلیه

[sbu_post_image]

علت سنگ کلیه

(نکاتی که باید از بیمار سؤال شود) عوامل متعددی در ایجاد و بروز سنگ های ادراری دخیل هستند که در ذیل به آنها اشاره می شود:

سابقه ی شخصی و خانوادگی: سابقه ی بیماری در شخص و یا خانواده ی او عامل بسیار مهمی است. به عنوان مثال شخصی که یکبار سنگ دفع کرده است و یا بستگان درجه ی اول او (خواهر، برادر، مادر یا پدر) سابقه ی سنگ ادراری دارند احتمال بیشتری دارد که سنگ دستگاه ادراری بسازد. بنابراین عوامل ارثی خصوصاً در بروز بعضی از انواع سنگ ها قویاً دخیل هستند. به گونه ای که سنگ های کلسیمی اغلب خانوادگی و سنگ هایی از جنس سیستین و گزانتین شدیداً ارثی هستند و سنگ های اسیداوریکی بیشتر در افرادی رخ می دهد که سابقه ی نقرس در خانواده ی آنها وجود دارد.

شغل: در مشاغلی که همواره با حرارت زیاد در ارتباط هستند یا افرادی که پشت میزنشین و بی تحرک هستند امکان ابتلا به سنگ ادراری بیشتر است.

نوع تغذیه: در اشخاصی که سطح زندگی بالاتری دارند و از رژیم غذایی پر پروتئین (بیش از 50 گرم در روز) استفاده می کنند سنگ ادراری شایع تر است. و همچنین در مصرف زیاد مواد کلسیمی، مواد غذایی حاوی اگزالات و فسفات و غذاهای حاوی پورین، غلظت مواد سنگ ساز ادرار افزایش یافته و می تواند باعث سنگ سازی شود. همچنین مصرف مواد غذایی خاص می تواند ادرار را اسیدی یا قلیایی کند و یا غلظت مواد مهار کننده ی رشد و تجمع کریستال ها را تغییر دهد. مصرف زیاد داروی ضد اسیدی معده، ویتامین D، استازولامید و تعداد دیگری از داروها زمینه ی مساعدی را برای ایجاد سنگ مهیا می کنند.

میزان مصرف مایعات در طول شبانه روز: هرچه میزان مصرف مایعات خصوصاً آب آشامیدنی توسط بیمار بیشتر باشد ادرار رقیق تری تشکیل می شود و سنگ سازی کمتر خواهد بود. متأسفانه اکثر مردم تا تشنه نشوند آب نمی نوشند در صورتیکه مصرف آب بدون احساس تشنگی لازم و مفید است و برای فردی که سنگ کلیه یا مجاری ادراری دارد احساس تشنگی یک علامت خطر محسوب می شود.

وجود بیماری زمینه ای: بیماری های زمینه ای مثل پرکاری اولیه غده ی پاراتیروئیده، نقرس و افزایش بی دلیل (ایدیوپاتیک) کلسیم در ادرار فعالیت سنگ سازی را تشدید می کنند.

میزان تحرک و فعالیت فرد (ورزش): در افراد کم تحرک و کم فعالیت به علت راکد بودن ادرار در دستگاه ادراری احتمال ابتلا به سنگ بیشتر است. همچنین کم تحرکی باعث برداشت کلسیم بیشتری از استخوان شده و غلظت کلسیم ادرار را افزایش می دهد.

وجود نقص ساختمانی در دستگاه ادراری: اگر به دلیل وجود عیب ساختمانی در دستگاه ادراری، ادرار در آن محل راکدتر بماند سنگ سازی تشدید خواهد شد.

عفونت: عفونت یکی از عوامل تشدید کننده سیر سنگ سازی است. به طوریکه به دنبال عفونت، سنگ عفونی و به دنبال سنگ، عفونت ادراری عارض خواهد شد. سنگ و عفونت خطرات یکدیگر را افزایش می دهند.

مصرف زیاد نمک: بر اساس مطالعات انجام گرفته مصرف زیاد نمک سبب افزایش دفع کلسیم در ادرار و افزایش خطر سنگ سازی خواهد شد.

به دلایل فوق واضح است در یک بیمار مبتلا به سنگ ادرار بایستی پزشک و بیمار با حوصله و دقت کافی این عوامل را تحت بررسی قرار داده تا علل مساعد کننده ی تشکیل سنگ شناخته شده و در جهت اصلاح آن اقدام شود.

مجمع پزشکی تا کنون به هیچ گونه توضیح مستدلی در این زمینه دست نیافته است. اما گفته می شود که اختلات متابولیسمی، مواد معدنی، کالبدی، در این امر نقش مهمی را ایفا می کنند. تا حدودی به اثبات رسیده است که مسائل ژنتیکی نیز در این امر دخیل هستند. طرز زندگی نیز بر روی بروز بیماری تاثیر می گذارد. محل زندگی بیمارانی که دارای سنگ کلیه هستند معمولا در قسمت هایی با هوای گرم و مرطوب است تا هوای سرد. همچنین افرادی که تحرک کمی دارند بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به این بیماری قرار می گیرند. رژیم غذایی نیز یکی از عوامل کلیدی به شمار میرود. غذاهای پر چاشنی مثل کاری و فلفل نیز خطر ابتلا به بیماری را افزایش میدهند. این امر از طریق مشاهده آداب غذایی فیجی قابل اثبات می باشد. افراد این منطقه معمولا از خوراک های بی طعم و شیرین استفاده می کنند به همین دلیل بیماری سنگ کلیه به ندرت در آنها دیده می شود. اما اغلب افراد هندوستانی که معمولا از غذاهای تند و کاری دار استفاده می کنند معمولا از بیماری سنگ کلیه رنج می برند.

وجود خون در ادرار یک تا دو هفته پس از عمل طبیعی است.

آب و سنگ کلیه

چقدر آب خوردن مهم نيست . چقدر ادرار داشتن مهم است. ممکن است فردی در محيطی گرم زندگی کند يا فعاليت روزانه اش زياد باشد، روزی 5 تا پارچ هم آب بخورد ، ولی باز کافی نباشد. چون همه اين 8 ليوان آبی که می خورد، عرق می شود و چيزی از آن به ادرار نمی رسد تا رقيق شود.

اين فايده ای برای پيشگيری از سنگ کليه ندارد. برای همين بايد ملاک، ميزان ادرار باشد نه ميزان آبی که فرد می خورد. ما به بيماران توصيه می کنيم آنقدری آب بخورند که روزانه بيش از 2 ليتر ادرار داشته باشند. يا بعبارتی در طول خواب شبانه يک بار برای ادرار کردن به دستشويی بروند. بيماری که کليه سنگ ساز دارد، اگر احساس تشنگی کند و بعد آب بخورد، از قافله عقب مانده است. يعنی چنين بيمارانی نبايد هيچ وقت احساس تشنگی کنند و هميشه قبل از احساس تشنگی آب بخورند.

اين بيماران بايد شب ها هنگام خواب يک ليوان بالای سرشان باشد، موقع کار روی ميزشان يک ليوان آب باشد . يعنی برای دسترسی به آب نبايد بيمار مشکلی داشته باشد.

برخی آب چشمه خاصی را مصرف می کنند، يا فقط آب معدنی می خورند، اين سئوال شايعی در بين بيماران مبتلا به سنگ کليه است . اما اصلا” به چنين سئوالی اعتقاد نداريم. مگر تمام افرادی که از آب شهر استفاده می کنند، سنگ کليه توليد کرده اند که حالا اين بيماران آب شهر را استفاده نکنند.

تازه برعکس وقتی بيماران خودشان را به يک نوع آب خاص مثلا” آب فلان چشمه محدود می کنند، وقتی به آن آب دسترسی ندارند، کمتر آب می نوشند و همين می تواند زمينه ساز توليد سنگ کلیه شود. اما اصل مصرف آب نوع آن نيست، بلکه حجم و مقدار آن است که بايد زياد باشد. آب هندوانه و ماءالشعير و از اين قبيل درمان های سنتی هم اشکالی ندارند ولی آنها هم اصولا” از طريق افزايش حجم ادرار از سنگ سازی کليه جلوگيری می کنند. ما توصيه می کنيم ، بيماران هر داروی سنتی که سهل الوصول است، خيلی هم گران نيست، ضرری هم ندارد و مورد تائيد پزشکان است مصرف کنند، ولی در کنارش آب و مايعات زيادی بخورند.

منبع : متخصص عمل سنگ کلیه