رنگ ادرار بازگوکننده مطالب بسیاری درباره وضعیت سلامتی است؛ شفاف و بی‌رنگ تا زرد کم رنگ بودن ادرار به این معناست که آب مورد نیاز بدن به خوبی تأمین شده است، اما رنگ زرد کهربایی تا قهوه‌ای ادرار نشان می‌دهد که احتمالاً بهتر است در اولین فرصت مقداری آب بنوشید. البته عامل های خارجی نیز میتواند بر رنگ ادرار سالم اثر بگذارد. برای مثال خوردن لبو، رنگ ادرار را متمایل به قرمز می‌کند و خوردن اسفناج، ادرار را کمی بدبو می‌کند. مصرف بعضی داروها نیز بر ادرار اثر می‌گذارند و آن را تیره تر می‌کنند. اما وجود خون قرمز واقعی در ادرار(هماچوری) ممکن است نشانه ابتلا به عارضه‌ای جدی‌تر باشد که نباید نادیده‌اش بگیرید. به خون قابل مشاهدهدر ادرار هماچوری گروس می‌گویند؛ اما اگر خون در ادرار فقط زیر میکروسکوپ قابل دیدن باشد یا اصطلاحاً با هماچوری میکروسکوپی مواجه باشیم، مشکل صرفاً در آزمایش ادرار مشخص میشود. درهرحال مهم است که علت وجود خون در ادرار مشخص شود.
علائم وجود خون در ادرار
دو نوع هماچوری وجود دارد: در نوع اول، موسوم به هماچوری گروس، خون در ادرار که بدون آزمایشات خاصی و با نگاه کردن قابل مشاهده است و در نوع دوم، یعنی هماچوری میکروسکوپی، خون موجود در ادرار فقط با میکروسکوپ قابل مشاهده است. بارزترین نشانه ابتلا به هماچوری گروس دیدن خون در ادرار در زمان تخلیه مثانه است. از آن جا که ادرار خونی خود نشانه ابتلا به عارضه‌های دیگر است، باید به علائم دیگر نیز توجه کنید. برای مثال عفونت مجاری ادراری با علائم دیگری مانند احساس درد و سوزش هنگام ادرار کردن یا تکرر ادرار نیز همراه است. سنگ کلیه نیز علاوه بر ادرار خونی باعث دل درد شدید و حالت تهوع میشود.
تشخیص دادن هماچوری میکروسکوپی برای بیمار دشوارتر است. بهترین راه برای مطمئن شدن از وجود خون در ادرار انجام دادن معاینه های بالینی روتین است. متخصص از طریق آزمایش کردن نمونه ادرار میتواند وجود خون میروسکوپی را در ادرار تشخیص بدهد. به‌همین‌ترتیب آزمایش ادرار برای تشخیص هر دو نوع هماچوری کودکان لازم است، چرا که کودکان غالباً دچار علائم دیگری نمی‌شوند.
علل وجود خون در ادرار
خون در ادرار به دلایل متعددی ممکن است پدید آید که در این مقاله می‌خواهیم آن ها را بررسی کنیم.
علل عمومی وجود خون در ادرار:
عفونت های مجاری ادراری
عفونت های دستگاه ادراری (UTIs) شایع‌ترین علت وجود خون در ادرار است. چون دستگاه ادراری از مثانه، حالب ها و کلیه ها تشکیل میشود، عفونت دستگاه ادراری میتواند به وجود عفونت در هر یک از این بخش ها اشاره داشته باشد.
عفونت‌های مجاری ادراری معمولاً به این دلیل ایجاد می‌شوند که باکتری های روی پوست پرینه (فضای بین راست روده و ناحیه تناسلی) وارد میزراه می‌شوند و از آن جا به مثانه راه پیدا می‌کنند. اگر عفونت مثانه تشخیص داده نشود یا درمان نشود، عفونت ادامه پیدا می‌کند و رو به بالا در حالب‌ها و کلیه‌ها منتشر میشود.
چون میزراه های بانوان به طور متوسط پنج برابر کوتاه تر از میزراه های آقایان است، بانوان بیش از آقایان مستعد ابتلا به عفونت های دستگاه ادراری هستند.
عفونت مجاری ادراری علاوه بر خون در ادرار با علائم دیگری مانند درد و سوزش هنگام ادرار کردن، تکرر ادرار، فوریت ادراری و ادرار بسیار بدبو همراه است. بیماران مبتلا به پیلونفریت با علائمی همچون کمردرد، پهلودرد، تب و استفراغ نیز مواجه می‌شوند. تنها نشانه عفونت دستگاه ادراری در برخی بیماران، به‌ویژه سالمندان وجود خون میکروسکوپی در ادرار است.
عفونت‌های کلیه (پیلونفریت)
پیلونفریت زمانی بروز می‌یابد که باکتری ها از جریان خون وارد کلیه شوند یا از حالب ها به کلیه ها بروند. نشانه‌ها و علائم غالباً مشابه عفونت‌های مثانه است، هرچند احتمال این که عفونت های کلیه باعث تب و پهلو درد شوند، بیشتر است.
سنگ کلیه یا مثانه
مواد معدنی موجود در ادرار تغلیظ شده گاهی اوقات بلورهایی را روی دیواره های کلیه یا مثانه تشکیل می‌دهند. این بلورها به مرور زمان به سنگ‌هایی سخت و کوچک تبدیل می‌شوند.
چون سنگ معمولاً بدون درد است، احتمالاً تا زمانی که سنگ باعث انسداد نشود یا دفع نگردد، متوجه وجودش نمی‌شوید. علائم سنگ کلیه معمولاً واضح است و با بیماری های دیگر اشتباه گرفته نمیشود، یکی از بارزترین علائم سنگ کلیه دردی طاقت فرسا و عذاب آور است. سنگ کلیه یا مثانه میتواند باعث هماچوری گروس یا میکروسکوپی شود.
بیماری‌های کلیوی
خون در ادرار میکروسکوپی یکی از علائم شایع گلومرولونفریت است ـ به التهاب سیستم تصفیه کلیه‌ها گلومرولونفریت گفته میشود. ـ گلومرولونفریت گاهی بخشی از یک بیماری سیستمی مانند دیابت است و گاهی به تنهایی بروز می‌یابد. عفونت‌های ویروسی یا استرپتوکوکی، بیماری‌های عروقی(واسکولیت) و مشکلات ایمنی مانند نفروپاتی IgA که بر مویرگ‌های کوچک تصفیه‌کننده خون در کلیه‌ها یا همان گلومرول‌ها اثر می‌گذارند، از عامل های ابتلا به گلومرولونفریت به شمار می‌آیند.
سرطان
وجود خون آشکار در ادرار یکی از نشانه‌های سرطان پیشرفته کلیه، مثانه یا پروستات است. متأسفانه ممکن است در مراحل اولیه که سرطان بیشتر قابل‌درمان است، متوجه نشانه‌ها یا علائم بیماری نشوید.
اختلال های ارثی
کم‌خونی داسی شکل(نقص ارثی هموگلوبین گلبول‌های قرمز) باعث وجود خون در ادرار میشود که ممکن است هم خون آشکار و هم میکروسکوپی باشد. همچنین سندرم آلپورت که بر غشاهای تصفیه کننده در گلومرول های کلیه ها اثر می‌گذارد، نیز یکی از علت‌های خون در ادرار است.
آسیب‌دیدگی کلیه
وارد شدن ضربه به کلیه یا آسیب دیدن کلیه در تصادف یا ورزش‌های تماسی باعث دیده شدن خون در ادرار میشود.
مصرف دارو
مصرف داروی ضد سرطان سیکلوفسفامید و پنی سیلین باعث خون آلود شدن ادرار میشود. دیده شدن خون در ادرار گاهی پیامد مصرف دارو های ضدانعقاد مانند آسپرین و دارو های رقیق‌کننده ای مانند هپارین است. همچنین ممکن است به عارضه ای مبتلا باشید که باعث خونریزی مثانه شده باشد.
ورزش سنگین
به ندرت پیش می‌آید که ورزش سنگین باعث هماچوری گروس شود. علت وجود خون در ادرار در اثر ورزش سنگین مشخص نیست، اما احتمالاً خون آلود شدن ادرار نتیجه آسیب دیدن مثانه، کمآبی یا متلاشی شدن گلبول های قرمز در اثر ورزش ایروبیک مداوم و سنگین است.
خون عموماً در ادرار دوندگان مشاهده میشود، هرچند هر فردی ممکن است ادرارش پس از ورزش سنگین، خونی شود. اگر پس از ورزش در ادرارتان خون دیدید، فرض نکنید که ورزش علت خون در ادرار است؛ موضوع را جدی بگیرید و به پزشک مراجعه کنید.
اما گذشته از این علت‌های عمومی که برای هر کس اعم از مرد و زن و کودک ممکن است رخ دهد، برخی علت‌ها اختصاصی است، مثلاً ادرار خونی ناشی بزرگی پروستات که تنها در مردان ظاهر میشود یا ادرار خونی در دوران قاعدگی که منحصر به زنان است. در ادامه به بررسی این علل اختصاصی به صورت خلاصه می‌پردازیم.
علل وجود خون در ادرار زنان
در این بخش علت های وجود خون در ادرار بانوان را برایتان توضیح می‌دهیم.
خونریزی واژن
بسیاری از بانوان مقداری از خون واژن را در زمان قاعدگی در ادرارشان می‌بینند. اما اگر ادرار در زمانی خارج از دوره پریود خونی بود یا اگر با خونریزی واژینالی مواجه شدید که ارتباطی با عادت ماهانه نداشت، ممکن است خون در ادرار نشانه مشکلی جدی‌تر باشد.
آندومتریوز
آندومتریوز عارضه‌ای است که بر سیستم درون ریز اثر می‌گذارد و مشخصه اصلی آن رشد کردن و ریزش بافت آندومتر در موقعیت‌ه ایی خارج از رحم، مثلاً شکم، تخمدان، مثانه یا روده است. آندومتریوز علائم گوناگون متعددی دارد، در هر حال ادرار خونی همراه با درد شدید پایین کمر میتواند نشانه آندومتریوز باشد.
خون در ادرار زنان در بارداری
وجود خون در ادرار در دوران بارداری یا تشخیص دادن خون در آزمایش روتین ادرار میتواند نشانه عفونت مجاری ادراری (UTI) باشد. معمولاً باکتری ها عامل عفونت مجاری ادراری هستند. چون جنین در حال رشد به مثانه و مجاری ادراری فشار می آورد و این فشار باعث گیر افتادن باکتری‌ها یا نشت ادرار میشود، این عفونت در دوران بارداری شایع‌تر است.
خون در ادرار مردان
در این بخش علت‌های وجود خون در ادرار آقایان را برایتان توضیح می‌دهیم.
دلایل هماچوری آقایان به شرح زیر است:
بزرگ شدن غده پروستات
غده پروستات دقیقاً زیر مثانه قرار دارد و دور بخش فوقانی میزراه را می‌گیرد. وقتی آقایان به میانسالی نزدیک می‌شوند، این غده غالباً بزرگ میشود. غده پروستات بزرگ شده به میزراه فشار می‌آورد و باعث انسداد جزئی جریان ادرار میشود. از نشانه‌ها و علائم بزرگ شدن پروستات (هایپرپلازی خوش‌خیم پروستات یا BPH) می‌توان به فوریت ادراری، تکرر ادرار، به سختی ادرار کردن و وجود خون آشکار یا میکروسکوپی در ادرار اشاره کرد. عفونت پروستات(پروستاتیت) به نشانه‌ها و علائم یکسانی دامن می‌زند.
عفونت پروستات
از آنجا که پروستات در نزدیکی مثانه و بالای میزراه قرار دارد، عفونت پروستات (پروستاتیت) باعث بروز علائمی مشابه علائم بزرگ شدن خوش‌خیم پروستات، از قبیل خون در ادرار میشود.
خون در ادرار کودکان
عفونت مجاری ادراری، آسیب‌دیدگی و بعضی بیماری‌های ارثی مانند بیماری کلیه پلی‌کیستیک از علل خون در ادرار کودکان به شمار می‌آید. هماچوری معمولاً باعث عوارض بیشتری در اطفال نمیشود و گاهی خود به خود و بدون انجام درمان برطرف میشود.
با این حال بهتر است والدین کودک دچار هماچوری را نزد پزشک ببرند. پزشکان عموماً با توجه به معاینه بالینی و نتیجه آزمایش ادرار علت اصلی ادرار خونی کودکان را تشخیص می‌دهند.
وجود خون و پروتئین در ادرار معمولاً نشان‌دهنده مشکل کلیوی است. در این صورت بهترین کار این است که فرزندتان را برای معاینه نزد نفرولوژیست ببرید ـ نفرولوژیست پزشکی است که در زمینه درمان بیماری‌های کلیوی تخصص دارد. ـ
عوامل تأثیرگذار بر وجود خون در ادرار
تقریباً همه ـ حتی کودکان و نوجوانان ـ ممکن است گلبول قرمز در ادرارشان وجود داشته باشد. عامل‌های زیر احتمال وجود گلبول قرمز را در ادرار افزایش می‌دهد:
سن
بسیاری از مردان بالای 50 سال هر از گاه به دلیل بزرگ شدن غده پروستات در ادرار خود خون می‌بینند.
عفونت مکرر
التهاب کلیه پس از عفونت ویروسی یا باکتریایی (گلومرولونفریت پس از عفونت) یکی از دلایل شایع دیده شدن خون در ادرار کودکان است.
سابقه خانوادگی
سابقه خانوادگی بیماری کلیوی یا سنگ کلیه فرد را بیشتر مستعد وجود خون در ادرار می‌کند.
مصرف داروهای خاص
ثابت شده است که مصرف آسپرین، مسکن‌های غیراستروئیدی ضدالتهاب و آنتی‌بیوتیک هایی مانند پنی‌سیلین احتمال وجود خون در ادرار را افزایش می‌دهند.
ورزش سنگین
دوندگان ماراتن و مسافت های طولانی به شدت مستعد ادرار خونی در اثر ورزش سنگین هستند. حتی این عارضه گاهی هماچوری دوندگان نامیده میشود. البته تمام افرادی که ورزش ها و فعالیت های بدنی سنگین انجام می‌دهند، ممکن است با چنین علائمی مواجه شوند.
نحوه تشخیص خون در ادرار
متخصص هماچوری دلیل وجود خون در ادرار را با توجه به موارد زیر تشخیص می‌دهد:
- پرونده پزشکی
- معاینه بالینی
- آنالیز ادرار
- آزمایش‌های دیگر
سابقه پزشکی
متخصص پس از بررسی پرونده پزشکی میتواند علت وجود خون در ادرار را تشخیص بدهد. متخصص از شما می‌خواهد که پرونده پزشکی تان، به ویژه سابقه ابتلا به بیماری های کلیوی، مشکلات مثانه یا اختلال های خونریزی دهنده را ارائه بدهید. همچنین پزشک سؤالاتی را درباره آسیب ها یا عفونت های ویروسی یا با کتریایی جدید، به تازگی انجام دادن ورزش های سنگین، داروهای مصرفی و علائم بروز یافته از قبیل تکرر ادرار، ادرار همراه با درد و پهلو درد می‌پرسد.
معاینه بالینی
متخصص حین معاینه بالینی معمولاً ضربه‌های آرامی به شکم و کمر بیمار می‌زند و وجود درد یا حساسیت به لمس را در ناحیه مثانه و کلیه بررسی می‌کند. همچنین متخصص، معاینه انگشتی مقعد را روی بیماران مرد انجام می‌دهد تا متوجه مشکلات پروستات شود. اگر بیمار خانم باشد، متخصص معاینه لگن را برای یافتن منشأ احتمالی وجود گلبول‌های قرمز در ادرار روی بانوان انجام می‌دهد
معاینه انگشتی مقعد
معاینه انگشتی مقعد نوعی معاینه بالینی پروستات و راست‌روده است. متخصص برای انجام دادن این معاینه از بیمار مرد می‌خواهد که روی تخت خم شود یا به پهلو دراز بکشد و زانوها را نزدیک قفسه سینه نگه دارد. سپس متخصص پس از پوشیدن دستکش، انگشت خود را که به آن ماده روان کننده زده است، وارد راست روده می‌کند و پروستات را که جلوی راست روده قرار دارد، لمس می‌کند. معاینه انگشتی مقعد برای بررسی التهاب پروستات، بزرگ شدن غده پروستات یا سرطان پروستات کاربرد دارد.
معاینه لگن
معاینه لگن معاینه بصری و بالینی اندام های قرار گرفته در لگن بانوان است. متخصص از بیمار خانم می‌خواهد که به پشت روی تخت معاینه دراز بکشد و پاهایش را روی گوشه های تخت یا تکیه گاه ها بگذارد. سپس پزشک پس از پوشیدن دستکش به انگشت خود روان‌کننده زده می زند و آن را وارد واژن می‌کند تا وجود مشکل در اندام های حفره لگن را که ممکن است علت وجود خون در ادرار باشد، بررسی کند.
آنالیز ادرار
متخصص، ادرار را در مطب با استفاده از دیپ استیک آزمایش می‌کند یا نمونه ادرار را به آزمایشگاه می‌فرستد. ادرار در آزمایشگاه برای یافتن پروتئین، گلبول‌های سفید و گلبول‌های قرمز تجزیه میشود تا پزشک بتواند عفونت کلیه یا مثانه یا التهاب کلیه (گلومرولونفریت) را با توجه به نتایج آزمایش تشخیص بدهد.
اگر بیمار خانم باشد، پزشک تاریخ آخرین قاعدگی را پیش از گرفتن نمونه ادرار از بیمار می‌پرسد. خون قاعدگی گاهی اوقات وارد نمونه ادرار میشود و باعث نتیجه مثبت کاذب هماچوری میشود. در این صورت آزمایش ادرار باید پس از اتمام پریود تکرار شود.
آزمایش‌های دیگر
گاهی اوقات متخصص ادرار بیمار را دوباره آزمایش می‌کند. اگر تعداد بسیار زیادی گلبول قرمز در نمونه ادرار وجود داشته باشد، متخصص دستور می‌دهد آزمایش های دیگری مانند موارد زیر انجام شود:
سی تی اسکن کلیه، حالب و مثانه
سی تی اسکن ترکیبی از رادیوگرافی و فناوری رایانه را برای تهیه تصاویری از مجاری ادراری، به ویژه کلیه به کار می گیرد. ممکن است متخصص از بیمار بخواهد که محلولی بنوشد و ماده حاجب را به او تزریق کند. برای انجام دادن سی تی اسکن لازم است که بیمار روی تخت دراز بکشد، این تخت می لغزد و وارد دستگاه تونل شکلی میشود که عکس رادیوگرافی می‌گیرد. تکنیسین رادیوگرافی سی تی اسکن را در مراکز سرپایی یا بیمارستان انجام می‌دهد و رادیولوژیست تصاویر را تفسیر می‌کند. سی تی اسکن نیازی به بی‌حسی ندارد. پزشک به کمک تصاویر سی تی اسکن میتواند وجود سنگ، انسداد، عفونت، کیست، تومور و آسیب‌دیدگی را در مجاری ادراری تشخیص بدهد.
سونوگرافی
چنانچه توده‌ای در کلیه وجود داشته باشد، متخصص دستور انجام سونوگرافی می‌دهد. سونوگرافی با استفاده از امواج صوتی نشان می‌دهد که آیا توده موجود در کلیه خوش‌خیم(غیرسرطانی) یا کیست مملو از مایع است یا توده سالیدی (Solid Mass) مانند تومور سرطانی در کلیه وجود دارد. همچنین سونوگرافی برای تشخیص سنگ کلیه کاربرد دارد.
سیستوسکوپی
پزشک تلسکوپ منعطفی را وارد میزراه می‌کند و آن را برای بررسی کردن لایه پوشش دهنده داخلی مثانه وارد مثانه می کند تا وجود تومور یا مشکلات دیگر را تشخیص بدهد. این آزمایش معمولاً با استفاده از داروی بی حسی و آرام بخش انجام میشود.
نمونه‌برداری از کلیه
در عمل بیوپسی کلیه تکه کوچکی از بافت کلیه برداشته میشود. متخصص نمونه برداری را در بیمارستان یا مرکز جراحی سرپایی انجام می‌دهد. ابتدا بیمار داروی آرام بخش ملایم و بی حسی دریافت می‌کند؛ البته برخی بیماران به بیهوشی عمومی نیاز دارند. پاتولوژیست ـ پزشکی که در زمینه تشخیص بیماری ها تخصص دارد ـ بافت را در آزمایشگاه بررسی می‌کند. اگر بیماری کلیوی علت هماچوری باشد، نمونه برداری به تشخیص بیماری کمک می‌کند.
MRI (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی)
MRI تصاویر دقیقی را از اندام‌های داخلی و بافت‌های نرم به دست می‌دهد، بدون آن که از اشعه ایکس استفاده کند. تکنیسین آموزش‌دیده MRI را در مرکز سرپایی یا بیمارستان انجام می‌دهد و رادیولوژیست تصاویر را تفسیر می‌کند. انجام MRI نیازی به بیهوشی یا بی‌حسی ندارد، هر چند بیمارانی که از فضاهای بسته می‌ترسند، می‌توانند داروی آرام‌بخش ملایم دریافت کنند. انجام MRI مستلزم تزریق ماده حاجب است. اکثر دستگاه های MRI به گونه‌ای اند که بیمار باید روی تخت دراز بکشد، سپس تخت وارد دستگاه تونل شکلی میشود که ممکن است انتهایش باز یا بسته باشد. بعضی دستگاه ها فضای باز بیشتری را برای دراز کشیدن در اختیار بیمار می‌گذارند. بیمار حین انجام MRI و ثبت تصاویر باید کاملاً بی‌حرکت باشد. صداهای وزوز و کوبش مکانیکی بلندی در زمان انجام شدن MRI از دستگاه شنیده میشود. MRI میتواند مشکلات موجود در اندام های داخلی مانند مثانه یا کلیه را نشان بدهد.
آزمایش خون
نشانه‌های عفونت مجاری ادراری، نارسایی کلیه، کم‌خونی ( که غالباً همراه با مشکلات کلیوی بروز می‌یابد)، اختلال های خونریزی دهنده یا بالا بودن غیرعادی مواد شیمیایی موجود در خون که زمینه را برای تشکیل سنگ کلیه فراهم می‌کند، در آزمایش خون مشخص میشود. پزشک پس از بررسی نتایج آزمایش ادرار و خون روتین، در صورت لزوم توصیه می‌کند که آزمایش های بیشتری برای بررسی ابتلا به عارضه هایی مانند التهاب کلیه انجام شود.
درمان ادرار خونی
روش درمان هماچوری به علت وجود خون در ادرار بستگی دارد. به طور کلی بیمارانی که در اثر ورزش‌های سنگین ادرارشان خون‌آلود میشود، به جز تعدیل برنامه های ورزشی شان به درمان دیگری نیاز ندارند. چنانچه مصرف دارو علت وجود خون در ادرار باشد، هماچوری پس از توقف مصرف داروی دامن زننده به مشکل، برطرف خواهد شد. داروهای آنتی‌بیوتیک معمولاً هماچوری ناشی از عفونت را درمان می‌کنند. به کمک داروهای تجویزی می‌توان غده پروستات بزرگ شده را کوچک کرد. چنانچه خون در ادرار علل دیگری داشته باشد، درمان پیچیده تر خواهد بود.
سنگ کلیه
سنگ‌های کوچک تر گاهی به کمک نوشیدن مایعات فراوان، خود به خود از مجاری ادراری دفع می‌شوند. اما درمان سنگ‌های بزرگ‌تر مستلزم جراحی یا سنگ‌شکنی (لیتوتریپسی) است.
آسیب‌دیدگی
درمان به نوع و شدت آسیب دیدگی بستگی دارد. جراحی برای درمان موارد شدید ضرورت می‌یابد.
تومور مثانه یا کلیه
پزشک درمان مناسب را با توجه به نوع سرطان، میزان انتشار سرطان(مرحله سرطان) و همچنین سن، وضعیت سلامت عمومی و ترجیح فردی بیمار تعیین می‌کند. روش‌های اصلی درمان شامل جراحی، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و ایمونوتراپی میشود ـ ایمونوتراپی درمانی است که سیستم ایمنی بدن را تحریک به مقابله با سرطان می‌کند. ـ
گلومرولونفریت
این درمان شامل مصرف آنتی‌بیوتیک، داروهای مدر و کنترل‌کننده فشار خون بالا برای رفع عفونت میشود ـ داروهای مدر میزان خروج ادرار را از بدن افزایش می‌دهایند. ـ همچنین به بیمار توصیه میشود که رژیم غذایی‌اش را برای کم کردن عملکرد کلیه‌ها تغییر بدهد. البته کودکانی که در اثر عفونت استرپتوکوکی دچار گلومرولونفریت می‌شوند، غالباً پس از مصرف آنتی‌بیوتیک و بدون نیاز به درمان‌های دیگر بهبود می‌یابند. چنانچه اختلال های خود ایمنی، مانند لوپوس علت خون در ادرار باشد، معمولاً داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی تجویز میشود.
اختلال های خونریزی دهنده
درمان به نوع اختلال خونریزی‌دهنده بستگی دارد. بیماران مبتلا به هموفیلی را می‌توان با تزریق مداوم (اینفیوژن) فاکتورهای لخته‌کننده خون یا پلاسمای منجد تازه درمان کرد ـ اینفیوژن نوعی انتقال است که عامل‌های ناموجود در خون را تأمین می‌کند. حتماً پس از درمان برای پیگیری به پزشک مراجعه کنید تا مطمئن شوید که ادرارتان دیگر خونی نیست.
زمان مراجعه به پزشک
چون بعضی دلایل وجود خون در ادرار جدی است، باید به محض دیدن خون در ادرار به پزشک مراجعه کنید. حتی مقدار بسیار کم خون در ادرار را نباید نادیده بگیرید.
همچنین اگر خون در ادرار ندیدید، اما با مشکلاتی مانند تکرر ادرار، احساس درد و سوزش هنگام ادرار، به سختی ادرار کردن، دل درد یا درد کلیه مواجه شدید، لازم است به پزشک مراجعه کنید. چون ممکن است این علائم بیانگر هماچوری میکروسکوپی باشد.
اگر نتوانستید ادرار کنید، هنگام ادرار کردن لخته خون دیدید یا ادرار خونی با یک یا چند مورد از علائم زیر همراه بود، به اورژانس مراجعه کنید:
- حالت تهوع
- استفراغ
- تب
- لرز
- احساس درد در پهلو، شکم یا کمر
پیش‌آگهی
اکثر بیمارانی که خونی بودن ادرارشان نتیجه ورزش سنگین، مصرف دارو، سنگ کلیه، عفونت مجاری ادراری یا پروستاتیت است، پیش آگهی درمانشان بسیار خوب است و به‌طور کامل بهبود می‌یابند.
چنانچه وجود خون در ادرار اطفال نتیجه ابتلا به گلومرولونفریت باشد، اگر بیماری خفیف باشد یا پس از عفونت استرپتوکوکی بروز یابد، کودک معمولاً کاملاً بهبود می‌یابد. احتمال این که بزرگسالان مبتلا به گلومرولونفریت خود به خود بهبود یابند، کمتر است، هرچند پیش آگهی درمان به نوع خاص گلومرولونفریت بستگی دارد. گونه‌های شدیدتر بیماری در نهایت به نارسایی مزمن کلیه منجر میشود.
پیش‌آگهی سرطان کلیه یا مثانه به مرحله و نوع تومور بستگی دارد. به‌طور کلی اگر تومور کلیه یا مثانه در مراحل اولیه تشخیص داده شود، سرطان غالباً قابل‌درمان خواهد بود. هر چند بیماران مبتلا به هموفیلی دچار حمله های خونریزی مکرر ـ شامل خونریزی داخل مفصل، اندام های داخلی و دیگر بخش های بدن ـ می‌شوند، پیشرفت های جدید در درمان هموفیلی طول عمر بسیاری از بیماران را در حدی نزدیک به طول عمر معمول افزایش می‌دهد.
پرسش‌های متداول
آیا مشکل وجود خون در ادرار خود به خود برطرف میشود؟
چگونگی برطرف شدن مشکل به علت خاص وجود خون در ادرار بستگی دارد. اگر خون را به وضوح در ادرار دیدید، برای تعیین علت خون‌آلود بودن ادرار و انجام درمان مناسب به پزشک مراجعه کنید.
کم آبی میتواند علت وجود خون در ادرار باشد؟
ننوشیدن آب کافی باعث تیره شدن رنگ ادرار میشود، البته کمآبی خفیف به خودیخود معمولاً باعث هماچوری نمیشود.
هماچوری چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمان هماچوری به علت اصلی خون‌آلود شدن ادرار بستگی دارد. برای مثال هماچوری ناشی از ورزش سنگین معمولاً ظرف 24 ـ 48 ساعت خودبه‌خود برطرف میشود. هماچوری ناشی از عفونت مجاری ادراری پس از درمان عفونت برطرف میشود.
مصرف چه داروهایی باعث خونی شدن ادرار میشود؟
مصرف داروهایی مانند سیلوستازول، انزالوتامید، فلوتامید، نادروپارین، ریفاپنتین، والروبیسین باعث دیده شدن خون در ادرار میشود.
