بيوپسي بيضه

[sbu_post_image]

بيوپسي بيضه

نمونه برداری (بیوپسی) از بیضه ها

بیوپسی بیضه، برداشتن یک تکه کوچک از بیضه یک یا هر دو طرف برای بررسی در آزمایشگاه از نظر وجود فرایند تولید اسپرم می باشد. نمونه برداری از بیضه گاهی برای به دست آوردن اسپرم برای انجام لقاح مصنوعی انجام می شود.

نمونه برداری از بیضه که اصطلاح پزشکی آن بیوپسی بیضه می باشد عبارت از برداشتن یک تکه کوچک از بیضه یک یا هر دو طرف برای بررسی در آزمایشگاه از نظر وجود فرایند تولید اسپرم می باشد. فرایند تولید اسپرم در مردان در بیضه در داخل لوله های منی ساز صورت می گیرد. در داخل لوله های منی ساز سلول های زایا وجود دارند این سلول های زایا پس از 6 مرحله و 64 روز تبدیل به اسپرم بالغ می شوند. با بررسی نمونه حاصل از نمونه برداری از بیضه در آزمایشگاه بدقت زیاد می توان اظهارنظر کرد که آیا:
• در داخل لوله های منی ساز سلول های زایا وجود دارند یانه؟
• این سلول های زایا تا چه مرحله ای تکامل پیدا می کنند؟ گاهی تکامل سلول های زایا برای تبدیل به اسپرم بالغ کامل نیست مثلا در مرحله سوم متوقف می شود.
• آیا اسپرم بالغ در داخل لوله های منی ساز وجود دارد یا نه؟
اکثرا نمونه برداری از بیضه برای تشخیص قدرت باروری مرد است. برای نمونه برداری از بیضه باید 2 شرایط زیر فراهم باشد:
• در مایع منی بیمار اسپرم وجود نداشته باشد (آزواسپرمی، تعداد اسپرم ها صفر)
• هورمون های بیمار طبیعی باشند.
نمونه برداری از بیضه گاهی برای به دست آوردن اسپرم برای انجام لقاح مصنوعی مثل IUI و یا IVF انجام می شود. هر بیمار مبتلا به آزواسپرمی نیاز به نمونه برداری از بیضه ندارد. اگر علت آزواسپرمی فقدان دو طرفه لوله های منی بر باشد، لزومی به نمونه برداری از بیضه نیست. سابق بر این فقط یک نمونه از بیضه برای بررسی برداشته می شد ولی امروزه مشخص شده است که فرایند تولید اسپرم در نقاط مختلف بیضه متفاوت است. این به ویژه در مردان مبتلا به آزواسپرمی بیضوی صدق می کند.

اگر بیمار در سرتاسر بیضه فاقد فرایند تولید اسپرم باشد، آن را نارسائی کامل بیضه می گویند ولی ممکن است یک قسمت از بیضه اسپرم تولید نکند که به آن نارسایی نسبی بیضه در تولید اسپرم می گویند. در نمونه‌برداری از بیضه ممکن است نمونه از آن قسمتی برداشته شود که فاقد فرایند تولید اسپرم می باشد ولی سایر قسمت های بیضه طبیعی هستند؛ بنابراین تکیه مطلق بر جواب یک نمونه برداری از بیضه صحیح نیست. امروزه توصیه می کنند که بیضه به 4 قسمت تقسیم شده و حداقل از هر قسمت یک نمونه برداری انجام شود.
در گذشته نمونه برداری از بیضه فقط نقش تشخیصی داشت ولی امروزه در بیشتر موارد زمینه از قبل فراهم می شود که اگر در حین نمونه برداری از بیضه مشخص شود که نمونه حاوی اسپرم است، از اسپرم های موجود برای لقاح مصنوعی استفاده شود. اگر امکان لقاح مصنوعی وجود نداشت می توان نمونه را منجمد (Freeze)ساخت و بعدا از آن برای لقاح مصنوعی استفاده نمود.

علت نمونه برداری از بیضه

نمونه برداری از بیضه یک عمل ساده می باشد و از طریق یک شکاف کوچک در روی پوست کیسه بیضه انجام می شود ولی تفسیر نتیجه آن خیلی مشکل است. نمونه در آزمایشگاه فرایندسازی شده و آماده بررسی و تفسیر می شود. برای این که تفسیر دقیق باشد، فرد مذبور(متخصص پاتولوژی) باید خبره باشد و گرنه ممکن است دچار اشتباه شود. متخصص پاتولوژی ابتدا بررسی می کند که آیا اسپرم در داخل لوله های منی ساز وجود دارد یا نه.

گاهی اسپرم وجود ندارد ولی سلول های زایا تا چند مرحله تکامل یافته ولی در مرحله به خصوص این تکامل متوقف می شود ولی چون تکامل کامل نیست، اسپرم در داخل مایع منی وجود ندارد؛ بنابراین هر 2 گروه بیمار یعنی بیمارانی که فاقد سلول های زایا هستند و بیمارانی که دارای سلول های زایا بوده ولی تکامل آن ها کامل نیست، فاقد اسپرم در مایع منی خواهند بود (آزواسپرمی) ولی وضعیت بیمارانی که تکامل اسپرم در آن ها کامل نیست، بهتر از بیمارانی است که فاقد سلول های زایا هستند، چون در بیمارانی که دارای سلول های زایا بوده ولی تکامل اسپرم در آن ها کامل نمی باشد، گاهی می توان با تجویز دارو تکامل اسپرم را کامل کرد و گاهی نیز می توان اسپرم نابالغ را در آزمایشگاه به اسپرم بالغ تبدیل نمود؛ بنابراین تفسیر نتیجه نمونه برداری از بیضه مشکل بوده و نیاز به تبحر خاص دارد و در حقیقت گاهی سرنوشت آینده بیمار در گرو تفسیر دقیق نتیجه بیوپسی است.

هنگام آماده ساختن نمونه بیضه برای بررسی آزمایشگاهی در آزمایشگاه نمونه بلوک تهیه می شود، این بلوک ها باید در جای مطمئن نگهداری شوند. گاهی در کار پزشکی اگر پزشک مشکوک به نتیجه تفسیر باشد می توان نمونه آزمایشگاهی را در اختیار پاتولوژیست دیگری قرار داد تا نظر او را هم داشته باشیم. گاهی نمونه را چند پاتولوژیست می بینند و تفسیر می کنند. به طور کلی آزمایش نمونه حاصل از بیوپسی یبضه می تواند 4 نتیجه به همراه داشته باشد:
• طبیعی: این بدین معنی است که علت فقدان اسپرم در مایع منی بیماری بیضه نیست.
• توقف در تکامل اسپرم: برای تولید اسپرم سلول های زایا در لوله های منی ساز از 6 مرحله عبور کرده و تبدیل به اسپرم بالغ می شوند، گاهی این تکامل چند مرحله پیش رفته و در مرحله به خصوصی متوقف می شود.
• کمبود تولید اسپرم: در این بیماران در قسمت هایی از بیضه تکامل کامل اسپرم صورت می گیرد ولی آن قدر اندک است که در مایع منی ظاهر نمی شود.
• فقدان سلول های زایا: در این بیماران هیچ نوع سلول زایا وجود ندارد.
گاهی نمونه برداری از بیضه ها نشان می دهد که عمل کرد بیضه طبیعی است و بیضه ها به مقدار کافی اسپرم تولید می کنند، ولی باز این افراد دچار آزواسپرمی(تعداد اسپرم صفر) هستند، در این موارد یک انسداد در مسیر خروج اسپرم از بیضه ها وجود دارد که به آن آزواسپرمی انسدادی می گویند. در تعدادی از این بیماران می توان با جراحی انسداد را برطرف نموده و بیمار از راه طبیعی بچه دار شود.

به طور خلاصه:

• انجام بیوپسی بیضه عمل ساده است ولی تفسیر نتیجه آن مشکل است.
• در نمونه برداری از بیضه نباید به یک نمونه اکتفا کرد.
• گاهی در بیمارانی که دچار فقدان اسپرم در مایع منی هستند، و فاقد انسداد نیز در مجاری منی بر می باشند، نمونه‌برداری از بیضه در بعضی نقاط وجود اسپرم بالغ را نشان می دهد.

منبع: 7سیب