اگر مواد معدنی موجود در ادرار، به هم بچسبند، در کلیه و مجاری ادراری باعث ایجاد سنگ می شوند. یکی از علل شایع وجود خون در ادرار و درد شدید در شکم، پهلو و یا کشاله ران، وجود سنگ کلیه می باشد.
علل سنگ کلیه
هنگامی که تغییری در مقدار متعادل آب، نمک، مواد معدنی و دیگر ترکیبات موجود در ادرار رخ دهد، سنگ کلیه بوجود می آید.
اسید اوریک و اسید آمینه نیز سنگ کلیه را تشکیل می دهند.
کم آبی بدن در اثر کاهش مصرف مایعات و انجام ورزش های شدید بدون جایگزینی کافی مایعات موجب افزایش ایجاد سنگ کلیه می گردد.
برخی از مردم به خاطر بیماری خاص و یا سابقه ابتلا به سنگ کلیه، مستعد پیدایش سنگ کلیه می باشند.
کلیه برخی افراد نیز به طور ارثی سنگ ساز است.
شیوع سنگ کلیه
در مردان 40 تا 70 ساله
در زنان تا سن 50 سالگی
سی تی اسکن برای تشخیص سنگ و یا انسداد در مجاری ادراری انجام می شود. ولی در زنان باردار و افرادی که نباید در معرض تابش اشعه باشند، سونوگرافی انجام می شود
علائم سنگ کلیه
اغلب، زمانی که سنگ کلیه درون کلیه باشد، دردی وجود ندارد. اما اگر این سنگ ها از کلیه به سمت مثانه حرکت کنند، درد شدیدی شروع می شود.
– درد بسیار شدید در ناحیه کمر، کشاله ران و یا شکم
– وجود خون در ادرار
– اگر به همراه سنگ کلیه، عفونت وجود داشته باشد، تب و لرز نیز دیده می شود.
تشخیص سنگ کلیه
اگر سایر علل احتمالی ایجادکننده درد شکم و یا پهلو توسط پزشک رد شوند، می توان به سنگ کلیه مشکوک شد.
معمولا آزمایشات تصویربرداری برای تشخیص صحیح انجام می شوند.
سی تی اسکن برای تشخیص سنگ و یا انسداد در مجاری ادراری انجام می شود. ولی در زنان باردار و افرادی که نباید در معرض تابش اشعه باشند، سونوگرافی انجام می شود.
درمان سنگ کلیه
– با مصرف زیاد مایعات، بیشتر سنگ ها در عرض 48 ساعت از طریق ادرار خارج می شوند.
– داروهای مسکن ها برای تسکین علائم توسط پزشک داده می شوند.
عوامل مختلفی بر دفع سنگ کلیه اثر دارند، از جمله:
– اندازه فرد
– فرد قبلا، سنگ دفع کرده باشد
– بزرگی پروستات
– بارداری
– اندازه سنگ
اگر اندازه سنگ 4 میلیمتر باشد، در 80 درصد موارد دفع می شود.
اگر اندازه سنگ 5 میلیمتر باشد، در 20 درصد موارد دفع می شود.
اگر اندازه سنگ بیشتر از 9 تا 10 میلیمتر باشد، به ندرت دفع می شود و معمولا نیاز به درمان دارد.
درمان برای سنگ هایی که خود به خود دفع نمی شوند
1- از روش سنگ شکن استفاده می کنند. در این روش از امواج ضربه ای برای شکستن سنگ های بزرگ به قطعات کوچکتر استفاده می کنند، زیرا که سنگ های کوچکتر از مجاری ادراری راحت تر دفع می شوند.
2- روش جراحی برای برداشتن سنگ های کلیه نیز استفاده می شود. پزشک جراح، شکاف کوچکی در پوست ایجاد می کند و از طریق ابزاری، مجرای ادرار، مثانه و حالب را طی می کند و سنگ را می شکند.
جلوگیری از سنگ کلیه
– سعی کنید آب کافی بنوشید (حدود 8 تا 10 لیوان).
– اگر فکر می کنید، رژیم غذایی صحیحی ندارید، به نزد متخصص تغذیه بروید.
– نوشیدن آب گریپ فروت ممکن است احتمال خطر سنگ کلیه را زیاد کند.
– اگر بیشتر از میزان روزانه ویتامین های C و D مصرف کنید، می توانید باعث افزایش خطر سنگ کلیه شوید.
– میزان کلسیم .(کلسیم دارویی)در رژیم غذاییتان نیز بر ایجاد سنگ کلیه اثر می گذارد
– میزان کلسیم به همراه مقدار کم سدیم، رژیم دارای پروتئین کم ممکن است خطر ایجاد سنگ کلیه را کاهش دهد.
– رژیم های دارای پروتئین زیاد، سدیم و اگزالات (مانند سبزیجات برگ سبز) باعث افزایش خطر سنگ کلیه می شوند.
– افزایش وزن می تواند مقاومت نسبت به انسولین و افزایش کلسیم در ادرار را موجب شود و می تواند فرد را در معرض خطر بیشتر برای ایجاد سنگ کلیه کند.
در یک مطالعه مشخص شد که افزایش وزن در دوران بلوغ، افزایش شاخص توده بدن ( BMI) و افزایش اندازه دور کمر می تواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را زیاد کند.
– افرادی که فعال نیستند نیز دچار مشکلات سنگ کلیه می شوند.
– برخی داروها از قبیل acetazolamide (Diamox) ((برای درمان بیماری قلبی و اختلالات تشنجی) و indinavir (Crixivan) (برای درمان بیماری ایدز) می توانند موجب ایجاد سنگ کلیه گردند.
منبع: تبیان
