[sbu_post_image]
درد کلیه در پهلوها احساس شده و ممکن است با کمردرد اشتباه گرفته شود. زمانی که کلیه‌ها درد می‌گیرند معمولاً مشکلی در آن‌ها وجود دارد. به منظور گرفتن درمان مناسب لازم است منشأ درد به درستی مشخص شود. درد کلیه ممکن است در اثر سنگ، عفونت، آسیب یا سرطان کلیه ایجاد شود و درمان آن نیز به علت عارضه بستگی خواهد داشت.
درد کلیه چیست؟
کلیه‌ها ارگان‌هایی به اندازه‌ی یک مشت و به شکل لوبیا هستند که در پشت شکم در ناحیه‌ای به نام فلانک یا پهلو قرار گرفته‌اند. کلیه‌ها در سمت چپ و راست ستون فقرات و در زیر قفسه‌ی سینه قرار می‌گیرند. درد کلیه یا درد رنال به ناراحتی نزدیک این ارگان‌ها گفته می‌شود. این درد همیشه به معنی وجود مشکل در کلیه نبوده ولی معمولاً نشانه‌ای از مشکلات دستگاه ادراری است.
بسیاری از افراد درد کلیه را با کمردرد اشتباه می‌گیرند ولی تفاوت‌های کلیدی بین این دو درد وجود دارند.
درد کلیه در مقابل کمردرد
کمردرد معمولاً وسط کمر و روی ستون فقرات را درگیر کرده و در پایین کمر احساس می‌شود. مشکلات مربوط به ستون فقرات ممکن است باعث درد در پاهای شما نیز بشوند. در مقابل درد کلیه در ناحیه‌ی بالاتری بوده و حس عمقی خواهد داشت. در اکثر موارد علائم کلیوی در زیر دنده‌ها و در دو طرف ستون فقرات احساس می‌شوند. ممکن است این درد به شکم یا کشاله‌ی ران نیز انتشار پیدا کند. بعضاً درد مفصل ران با درد کلیه اشتباه گرفته می‌شود ولی محل آن نیز پایین‌تر خواهد بود.
نشانه‌های کلیدی برای تشخیص کمردرد از درد کلیه:
- درد تیر کشنده به پا
- درد شدید در مقابل درد مبهم
- تشدید درد به هنگام انجام فعالیت‌هایی مثل خم شدن یا بلند کردن اجسام سنگین
- ممکن است با استراحت و دراز کشیدن کمردرد تسکین پیدا کند
- ممکن است منشأ درد عضلانی باشد
علائم درد کلیه
عضلات، استخوان‌ها و ارگان‌های دیگر در اطراف کلیه وجود دارند بنابراین جداکردن درد کلیه از اندام‌های دیگر می‌تواند دشوار باشد. نوع و موقعیت درد و علائم دیگر می‌توانند به تشخیص کمک کنند. درد کلیه معمولاً حالتی مبهم و عمیق داشته و در پهلوها احساس می‌شود. این درد به هنگام فشار ملایم بر روی ناحیه تشدید می‌شود. اکثر عارضه‌ها تنها یک کلیه را درگیر می‌کنند و درد کلیه معمولاً یک طرفه خواهد بود. در صورت درگیر بودن هر دو کلیه این درد به صورت دو طرفه احساس می‌شود. علائم همراه با درد کلیه معمولاً عبارتند از:
- وجود خون در ادرار
- تب و لرز
- تکرر ادرار
- تهوع و استفراغ
- درد تیرکشنده به کشاله‌ی ران
- احساس سوزش یا درد به هنگام ادرار کردن
- عفونت ادراری اخیر
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
درد کلیه تقریباً همیشه نشانه‌ای از مشکلات کلیوی است. اگر این درد را احساس کردید در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید تا علت درد شما تشخیص داده شود.
اگر عارضه‌ی ایجاد کننده‌ی درد کلیه به سرعت و به درستی درمان نشود ممکن است به نارسایی کلیه و از کار افتادن آن دچار شوید.
در موارد درد شدید و ناگهانی مراجعه‌ی فوری به پزشک اهمیت ویژه‌ای خواهد داشت. این درد معمولاً علت خطرناکی مثل ترومبوز ورید رنال یا خونریزی کلیه داشته که نیازمند رسیدگی اورژانسی خواهند بود.
علل درد کلیه
درد کلیه نشانه‌ای از وجود مشکل در این ارگان بوده و می‌تواند به علت موارد زیر ایجاد شود:
سنگ کلیه
سنگ یکی از اصلی‌ترین علل درد کلیه است. سنگ کلیه زمانی ایجاد می‌شود که مواد زائد به یکدیگر چسبیده و در کلیه‌ی شما سنگ ایجاد می‌کنند. این سنگ‌ها ممکن است در هر دو کلیه ایجاد شده و معمولاً قبل از وارد شدن به لوله‌ی متصل کننده‌ی کلیه و مثانه، دردی ایجاد نمی‌کنند. ممکن است دفع سنگ‌های کوچک همراه با درد نباشد ولی در صورت ایجاد درد، این درد شدید و تیرکشنده خواهد بود. همچنین ممکن است دچار تهوع و استفراغ شوید.
پیلونفریت (عفونت کلیه)
پیلونفریت به عفونت ایجاد شده در یک یا هر دو کلیه گفته می‌شود. علت این مشکل عفونت‌های ادراری منتشر شده است. پیلونفریت می‌تواند باعث تب، تهوع، سوزش ادرار و درد پهلو شود.
کم آبی
کم آبی بدن بعضاً می‌تواند باعث درد کلیه شود. این مشکل ممکن است در اثر تعریق زیاد، استفراغ، اسهال، ادرار بیش از حد و یا عارضه‌های خاصی مثل دیابت ایجاد شود.
خونریزی
خونریزی کلیه می‌تواند علل مختلفی ازجمله ضربه، عفونت و بیماریهای خاص داشته باشد. در اثر این عارضه احتمالاً همراه با درد شکم و کمر، ادرار خونی نیز وجود خواهد داشت.
ترومبوز ورید رنال
در این عارضه یک لخته‌ی خونی در ورید متصل به کلیه ایجاد می‌شود. در صورت ایجاد تدریجی لخته ممکن است علائمی وجود نداشته باشد ولی با ایجاد ناگهانی لخته، درد بسیار شدیدی در پهلو و اطراف دنده‌ها احساس خواهید کرد.
هیدرونفروز
هیدرونفروز در اثر انسداد جریان ادرار و پر شدن کلیه‌ها و تورم آن‌ها ایجاد می‌شود. این عارضه معمولاً یک کلیه را درگیر کرده ولی ممکن است به صورت دوطرفه نیز بروز پیدا کند. در این عارضه دردی مبهم وجود داشته و درد شدیدی به صورت گاه گاه احساس می‌شود. تهوع و سوزش ادرار نیز از علائم احتمالی این عارضه هستند.
توده یا سرطان
ممکن است در کلیه‌های شما توده‌های خوش خیم یا بدخیم ایجاد شوند. این عارضه می‌تواند باعث خستگی، تورم کلیه و درد مداوم در کمر و پهلو شود.
کیست
کیسه‌های پر از مایع ممکن است در هر دو کلیه‌ی شما ایجاد شوند. کیست کلیه معمولاً علامتی ایجاد نکرده ولی در صورت بزرگ شدن کیست و فشار بر روی ارگان‌ها ممکن است درد شکم ایجاد شود. پاره شدن کیست نیز می‌تواند درد بسیار شدیدی در پهلو ایجاد کند.
سندرم کلیه‌ی پلی کیستیک
در این عارضه‌ی وراثتی کیست‌های متعدد در هر دو کلیه ایجاد شده و می‌توانند باعث آسیب کلیوی شوند. با پیشرفت بیماری و بزرگ‌تر شدن کیست‌ها ممکن است دوره‌هایی از درد شدید در کمر و پهلو را تجربه کنید. همچنین ممکن است به سنگ کلیه، فشار خون و ادرار خونی مبتلا شوید.
آنوریسم شریان رنال
در این عارضه‌ی نادر بخش کوچکی از دیواره‌ی شریان کلیوی سست شده که معمولاً علامتی نخواهد داشت. در صورت پارگی آنوریسم ممکن است در پهلوی خود احساس درد کنید.
بیماریهای آتروامبولیک کلیه
اگر پلاک از یک شریان بزرگ جدا شود می‌تواند باعث انسداد شریان‌های کوچک در کلیه شود. در این صورت دچار درد شکم و علائم دیگری مثل اسهال و تب خواهید شد.
تشخیص درد کلیه
به منظور تشخیص علت درد، ابزارهای متعددی در دسترس پزشک هستند:
- آزمایش ادرار: بدین طریق می‌توان وجود خون، گلبول‌های سفید (که نشان دهنده‌ی عفونت هستند)، پروتئین و مولکول‌های خاص مربوط به برخی عارضه‌های کلیوی را در ادرار تشخیص داد.
- تست‌های تصویربرداری: سونوگرافی یا سی تی اسکن می‌توانند تصاویری از ساختار کلیه و مجاری ادراری را در اختیار پزشک قرار دهند. می‌توان با استفاده از این تصاویر وجود سنگ و جریان مناسب ادرار را نیز تشخیص داد.
درمان درد کلیه
بسته به علت ایجاد کننده‌ی درد ممکن است عارضه‌ی شما با درمان‌های خانگی، دارو و یا عمل جراحی درمان شود. عارضه‌هایی مثل سنگ کلیه و کیست بعضاً به صورت خود به خودی بهبود پیدا می‌کنند.
درمان‌های خانگی برای درد کلیه
نوشیدنی مقادیر زیاد آب یکی از اصلی‌ترین درمان‌ها برای سنگ‌های کوچک خواهد بود. این کار به تخلیه‌ی باکتری‌ها از مجاری ادراری کمک خواهد کرد. از مصرف نوشیدنی‌های الکلی یا کافئین دار خودداری کنید.
دارو درمانی
پزشک ممکن است داروهای مختلفی را برای شما تجویز کند از جمله:
- آنتی بیوتیک برای درمان پیلونفریت یا دیگر عفونت‌های کلیه
- داروهای ضدانعقاد برای عارضه‌هایی مثل ترومبوز ورید رنال
- داروهای ضد سرطان هدفمند مثل سانیتینیب و سورافنیب برای توقف رشد تومور
- داروهای فشار خون برای کمک به بیماران پلی کیستیک
- داروهای کنترل کننده‌ی کلسترول برای بیماران آتروامبولیک
عمل جراحی
در برخی از موارد عمل جراحی ضروری خواهد بود. برای مثال آنوریسم شریان رنال برای ترمیم نیازمند عمل جراحی است. با کمک یک میکروسکوپ کوچک چراغ دار، جراح می‌تواند برش کوچکی ایجاد کرده و کیست‌های کلیه را نیز تخلیه کند. در یوتروسکوپی یک تلسکوپ نازک از طریق مثانه وارد کلیه می‌شود. پزشک می‌تواند با این روش سنگ‌های بزرگ‌تر کلیه را خارج کند.
اگر کلیه در اثر هیدرونفروز یا سرطان آسیب جدی دیده باشد ممکن است برداشتن آن ضروری باشد. برای اکثر افراد کلیه‌ی دیگر کافی خواهد بود. ممکن است جراح تنها بخشی از کلیه که تومور در آن وجود دارد را برداشته و یا از کرایوتراپی برای از بین بردن تومور استفاده کند.
پیشگیری از درد کلیه
می‌توانید با استفاده از روش‌های خانگی زیر از درد کلیه پیشگیری کنید. به منظور کاهش خطر عفونت مثانه بهتر از نکات زیر را در نظر داشته باشید:
- مصرف آب زیاد.
- ادرار کردن به محض احساس نیاز.
- ادرار کردن پس از رابطه‌ی جنسی.
- تمیز کردن ناحیه پس از ادرار کردن در خانم‌ها.
- توجه کنید که در صورت وجود نارسایی کلیه باید مقدار آب مصرفی شما محدود باشد.
با رعایت نکات زیر نیز می‌توانید خطر سرطان کلیه را کاهش دهید:
- ترک سیگار
- ورزش منظم
- رژیم غذایی متعادل و سالم
- حفظ وزن ایده آل
سؤالات متداول
چگونه می‌توانم درد کلیه را از کمردرد تشخیص دهم؟
اگر درد شما منشأ کلیوی داشته باشد محل آن معمولاً بالاتر و نزدیک به قفسه‌ی سینه خواهد بود. همچنین درد شما تناوب داشته و احتمالاً همراه با تب خواهد بود. ممکن است درد در یک طرف شدیدتر باشد.
در صورت احساس درد کلیه چه اقدامی باید انجام دهم؟
با پزشک خود تماس بگیرید. ممکن است پزشک برای شما آزمایش ادرار و تصویربرداری تجویز کرده و علت درد را تشخیص دهد.
اولین علائم مشکلات کلیه چیست؟
با پیشرفت بیماریهای کلیوی ممکن است شاهد تهوع و استفراغ، گرفتگی عضلات، کاهش اشتها، تورم کف و مچ پا، خشک شدن پوست و خارش، تنگی نفس، مشکلات خواب و افزایش یا کاهش میزان ادرار باشید.
درد کلیه کجا احساس می‌شود؟
ممکن است درد کلیه را به شکل یک درد مبهم در یک طرف شکم، پهلو یا کمر خود احساس کنید.
آیا ممکن است درد کلیه به صورت خود به خودی برطرف شود؟
درد کلیه در صورت وجود سنگ شدید بوده و در صورت وجود عفونت حالتی مبهم خواهد داشت. این درد اکثرا مداوم بوده و با حرکت تشدید نشده و به صورت خود به خودی از بین نمی‌رود.
آیا نوشیدن آب زیاد برای کلیه مفید است؟
آب به کلیه در دفع مواد زائد بدن کمک می‌کند. آب همچنین عروق خونی شما را باز نگه داشته و خون می‌تواند آزادانه درون آن‌ها حرکت کرده و مواد مغذی را به نقاط مختلف بدن برساند.
