معاینه پروستات که معاینه دیجیتال رکتوم (DRE) نیز نامیده میشود، زمانی است که پزشک انگشتش را وارد مقعد بیمار می‌کند تا مستقیم غده پروستات که مسئول تولید ترشحات مایع منی است و در زیر مثانه و در پشت آلت تناسلی قرار دارد را احساس و معاینه کند.
این معاینه برای ارزیابی بزرگ شدن یا بی‌نظمی در شکل پروستات انجام میشود که می‌تواند ناهنجاری‌ها یا سرطان پروستات را نشان دهد. انجام این آزمایش فقط چند دقیقه طول می‌کشد و نسبتا بدون درد است.
این معاینه باید حتما توسط پزشک مجرب و ماهر که با آناتومی بدن به ویژه پروستات آشنایی کامل دارد، انجام شود؛ که باعث به دست آمدن نتایج دقیق میشود.
هدف از معاینه پروستات
معاینه پروستات بسیار رایج است و بخشی از توصیه‌های غربالگری عمومی برای مردان بالای ۵۰ سال و برای مردان جوان که خطر ابتلا به سرطان پروستات را دارند می‌باشد. چندین دستورالعمل مختلف برای غربالگری پروستات مردانی که نشانه‌ای ندارند وجود دارد. غربالگری می‌تواند در همان جلسه شامل DRE باشد.
چه کسانی باید معاینه پروستات انجام دهند؟
معاینه پروستات برای سنین زیر انجام میشود:·
- 50 سال برای مردان با خطر متوسط و امید به زندگی بیش از 10 سال·
- 45 سال برای کسانی که در معرض خطر بالایی هستند·
- 40 سال برای افرادی که بیش از یک خویشاوند نزدیک (والدین یا خواهر و برادر) دارند که در سنین پایین (کمتر از 65 سال) به سرطان پروستات مبتلا شده‌اند.
معاینه دیجیتال رکتوم (DRE) همچنین ممکن است در مردانی انجام شود که علائم بزرگی پروستات یا سرطان را دارند که شایع‌ترین این علائم عبارتند از:·
- احتباس ادرار
- ادرار فوری و ضروری
- نشت ادرار
انسداد ادرارافراد زیر ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پروستات قرار داشته باشند:·
- مردان سیاه پوست غیراسپانیایی
- مردان مسن‌تر، زیرا میانگین سنی در هنگام تشخیص 66 سال است
- یک یا چند فامیل با سابقه سرطان پروستات دارند
افرادی که از رژیم غذایی سرشار از چربی و کربوهیدرات‌های بسیار فرآوری شده پیروی می‌کنند·
- اضافه وزن یا چاقی دارند
- سبک زندگی کم تحرک (غیرفعال) دارند
- مواجهه با عامل نارنجی را تجربه کرده‌اند
اگر تجربه‌ی هر یک از نشانه‌های بالا را دارید حتما با پزشک خود در میان بگذارید، چرا که این موضوع بر تعداد دفعات آزمایش پروستات تاثیر خواهد داشت.
افراد چندبار باید آزمایش پروستات انجام دهند؟
شرکت‌های بیمه سلامت در سال یک آزمایش DRE را برای مردان 50 سال و بالاتر که واجد شرایط شرکت‌های بیمه سلامت هستند، پوشش می‌دهند. با این حال، همه غربالگری روتین را توصیه نمی‌کنند. تصمیم برای انجام غربالگری در سنین 55 تا 69 سال باید به عهده خود فرد باشد. به این دلیل که غربالگری می‌تواند منجر به نتایج مثبت کاذب شود که باعث میشود فرد بیوپسی‌های غیر ضروری انجام دهد. همچنین می‌تواند منجر به درمان بیش از حد بیماری کم خطر شود. قبل از انجام غربالگری، فرد باید در مورد خطرات و فواید آن با پزشک خود مشورت کند.
معاینه قدم به قدم پروستات
قبل از آزمایش پروستات
سوالات رایج قبل از معاینه پروستات:
در طول معاینه پروستات چه اتفاقی می‌افتد؟
معاینه چقدر زمان می‌برد؟
آیا دردناک است؟
معاینه پروستات برای یافتن سرطان چقدر دقیق است؟
بعد از این چه اتفاقی رخ می‌دهد؟
در صورت مبتلا بودن به هموروئید یا شقاق مقعدی، فرد باید به تیم مراقبت‌های بهداشتی خود اطلاع دهد، زیرا در این صورت معاینه پروستات ممکن است باعث بدتر شدن این شرایط شود. در صورتی که فرد بیمه است، باید سوال کند که آیا این آزمایشات تحت پوش بیمه هست یا خیر.پس از مشورت با پزشک برای ادامه معاینه باید رضایت‌نامه پر کنید. این روش معمولا دردناک نیست و پس از انجام آن نباید هیچ گونه عارضه یا مشکلی را احساس کنید. اگر مبتلا به بواسیر یا شقاق مقعدی هستید، حتماً باید به پزشک خود اطلاع دهید، زیرا ممکن است این شرایط با معاینه تحریک شوند.
در طول معاینه پروستات
زمانی که پزشک آماده شروع معاینه است:
- از شما خواسته میشود که شلوار و لباس زیرتان را در آورید و لباس‌های معاینه را بپوشانید.
- معمولا از شما خواسته میشود پاهای خود را باز کنید و به سمت جلو خم شوید، طوری که بازوها یا آرنج‌ها روی میز قرار بگیرند. اگر از اینکه نمی‌توانید ببینید چه اتفاقی در حال رخ دادن است عصبی هستید، بهتر است از پزشک بخواهید هر مرحله را قبل از این که اتفاق بیفتد برای شما توصیف کند. سعی کنید برای آرامش بیشتر، نفس عمیق بکشید.
- پزشک قبل از قرار دادن انگشت در راستای مقعد بیمار یک دستکش جراحی در دست کرده و انگشتش را با یک روان کننده چرب و روان می‌کند تا غده پروستات را بررسی کند.
- پزشک انگشتش را در زاویه پایین قرار می‌دهد. ممکن است احساس فشار کمی داشته باشید، اما نباید درد و ناراحتی احساس کنید. در صورت احساس هرگونه درد، بلافاصله به پزشک اطلاع دهید.
- ممکن است پزشک چند ثانیه منتظر بماند تا عضله اسفنکتر خارجی، که سوراخی است که از طریق آن مدفوع می‌کنید، شل شود.
- همانطور که پزشک پروستات را بررسی می‌کند، ممکن است متوجه شوید که انگشتش را بصورت دایره‌ای حرکت می‌دهد. این‌کار برای شناسایی شیار کل غده پروستات است و اینکه مطمئن شود که چه مشکلی وجود دارد. تمام این مرحله باید کمتر از پنج دقیقه طول بکشد.
- سپس پزشک انگشتش را خارج می‌کند.
هنگامی که معاینه تمام میشود، پزشک یا دستیار پزشک یک دستمال مرطوب مخصوص را برای تمیز کردن روان کننده به شما خواهد داد.
نتایج آزمایش پروستات
پزشک اندازه و شکل پروستات را بررسی کرده و آن را با یک آزمایش پروستات قبلی مقایسه خواهد کرد. یک غده پروستات با اندازه طبیعی حدود دو تا چهار سانتی متر طول دارد و به شکل مثلث است و باید سفت و لاستیکی به نظر برسد.
نتایج معاینه پروستات با ارزیابی پزشک، از آنچه در طول معاینه به دست آورده، تعیین میشود. با معاینه پروستات علاوه بر غربالگری سرطان پروستات می‌توان هیپرتروفی پروستات، که بزرگ شدن پروستات است و می‌تواند باعث ایجاد مشکل در ادرار یا ایجاد توده‌ای در راست روده یا مقعد شود، را نیز شناسایی کرد.
پیگیری معاینه پروستات
اگر پزشک متوجه یک ناهنجاری در معاینه پروستات شود، ممکن است برای ارزیابی بیشتر آناتومی یا عملکرد پروستات به آزمایش دیگری مانند آزمایش خون PSA (آنتی‌ژن اختصاصی پروستات)، آزمایش تصویربرداری یا بیوپسی نیاز باشد.به طور خاص، سونوگرافی ترانس رکتال (TRUS) می‌تواند برای تصویربرداری از پروستات، و همچنین برای بیوپسی هدایتت شده مورد استفاده قرار گیرد. ام آرآی برای مشخص شدن خود پروستات و همچنین ناحیه اطراف آن استفاده میشود تا مشخص شود آیا ساختارهای مجاور مانند ستون فقرات و مثانه تحت تأثیر بیماری پروستات یا سرطان قرار دارند یا خیر.در صورتی که هنگام معاینه پروستات آزمایش خون PSA انجام نشده باشد، احتمالاً بعد از انجام معاینه انجام میشود. در صورت وجود نگرانی یا بالا بودن آنتی‌ژن اختصاصی پروستات ، اقدامات بعدی انجام خواهد شد.بعد از 50 سالگی، باید در صورت سالم بودن به طور منظم معاینات پروستات سالانه انجام دهید، با این حال، توصیه ها متفاوت است، و شما باید این موضوع را با متخصص پزشکی خود در میان بگذارید.
نکته
بسیاری از مردان از انجام معاینه پروستات واهمه دارند. ترس باعث میشود که افراد انجام معاینه پروستات را به تعویق بی‌اندازند، و حتی با وجود علائم هشدار دهنده از انجام معاینه سر باز بزنند. اگرچه این ترس کاملاً قابل درک است، اما به یاد داشته باشید که معاینه پروستات می‌تواند مشکلات پزشکی را قبل از جدی شدن تشخیص دهد. پس از برداشتن گام برای انجام اولین آزمایش، ممکن است مانند بسیاری از مردان احساس کنید که این آزمایش آنقدرها هم که در ابتدا فکر می‌کردید ترسناک نیست.
سوالات متداول
معاینه رکتال دیجیتال نرمال چیست؟
معاینه رکتال دیجیتال نرمال با عنوان پروستات صاف، متناسب با سن، نامتقارن یا یکنواخت بزرگ شده تعریف شده است. معاینه رکتال دیجیتال غیرطبیعی توسط یک گره یا سفتی تعریف شده است.
آیا معاینه رکتال دیجیتال می‌تواند سرطان رکتوم را تشخیص دهد؟
با معاینه رکتال دیجیتال (DRE) می‌توان برخی از موارد سرطان مقعد را در مراحل اولیه تشخیص داد. در این معاینه، پزشک یک انگشت دستکش‌دار و روغن کاری شده را وارد مقعد می‌کند تا توده‌ها یا رشد غیرمعمول را بررسی کند. گاهی اوقات از این آزمایش برای بررسی سرطان پروستات در مردان استفاده میشود (زیرا غده پروستات از طریق راست روده قابل لمس است).
معاینه رکتال دیجیتال چه چیزی را بررسی می‌کند؟
در طی معاینه رکتال دیجیتال (DRE) قسمت پایین رکتوم، لگن و پایین شکم فرد بررسی میشود. این آزمایش می‌تواند به پزشک در تشخیص سرطان و سایر مشکلات سلامتی از جمله: سرطان پروستات، توده غیرطبیعی در مقعد یا رکتوم، در مردان کمک کند.
آیا آزمایشات دیجیتال پروستات هنوز ضروری است؟
کاملا. غربالگری سرطان پروستات بسیار مهم است و توسط انجمن اورولوژی آمریکا برای مردان بالای 55 سال، و سن 40 سال در صورتی که فرد بیشتر در معرض خطر باشد، توصیه میشود.
بعد از معاینه رکتوم چه انتظاری باید داشت؟
شما میتوانید بلافاصله پس از معاینه رکتال دیجیتال فعالیتهای عادی خود را از سر بگیرید. ممکن است پس از آن خونریزی جزئی مقعدی داشته باشید. اگر بواسیر یا شقاق مقعدی دارید احتمال خونریزی بیشتر است. در صورت داشتن خونریزی زیاد با پزشک خود تماس بگیرید.
پزشکان در معاینه رکتوم به دنبال چه چیزی هستند؟
پزشک به دنبال بررسی مواردی همچون بزرگ شدن پروستات، گرهها یا حساس شدن پروستات، خون ناخالص، هموروئید، شقاق مقعد و تومورهای رکتوم خواهد بود. در صورت مبتلا بودن به یک ناهنجاری که پزشک در زمان معاینه قادر به تشخیص قاطعانه آن نیست، به آزمایشات بیشتری نیاز خواهید داشت.
