بزرگ شدن پروستات ممکن است ناشی از سرطان یا دلایل دیگر باشد. بزرگ شدن پروستات به معنای افزایش تعداد سلول‌هایی است که باعث بزرگ تر شدن پروستات میشود. بزرگ شدن پروستات بین مردان بالای 50 سال بسیار شایع است. همه افراد مبتلا به پروستات بزرگ شده علائمی ندارند. اما به مرور زمان بزرگ شدن پروستات ممکن است باعث اعمال فشار بر قسمت بیرونی مجرای ادرار و باریک شدن مجاری ادرار شود. این وضعیت میتواند تخلیه میزان ادرار را کاهش دهد یا حتی گاهی اوقات آن را متوقف کند. همچنین ممکن است سلول ها در اثر بزرگ شدن پروستات ناشی از سرطان در بدن پخش شوند و درمان را سخت کنند.
در این مقاله با خطر بزرگ شدن پروستات، علائم، علل و درمان آن آشنا خواهید شد. برای درمان بزرگی پروستات باید به یک پزشک باتجربه و ماهر با روش درمان و نحوه کنترل عوارض آشنا است مراجعه کنید. این کار خطرات، عوارض جانبی و زمان بهبودی را پس از درمان را کاهش میدهد.
بزرگ شدن پروستات ممکن است باعث بروز چه مشکلاتی شود؟
تعدا کمی از مردان ممکن است برای تخلیه ادرار از مثانه مشکل داشته باشند که به این حالت احتباس ادرار گفته میشود. اگر دچار بزرگی پروستات شده باشید پزشک نتیاج آزمایشات شما بررسی میکند تا ببیند آیا در معرض خطر احتباس ادرار قرار دارید یا خیر. ممکن است احتمال احتباس ادرار بیشتر شود، اگر:
- سن شما 70 سال یا بیشتر است.
- پروستات شما بزرگ شده است.
- سطح آنتی ژن احتصاصی پروستات (PSA) شما افزایش یافته است.
- علائم ادرار شدید و جریان بسیار کند دارد.
احتباس ادرار مزمن
در این وضعیت شما نمیتوانید مثانه خود را به طور کامل تخلیه کنید، اما همچنان میتوانید کمی ادرار کنید. این مشکل معمولاً در طول زمان به آرامی رشد میکند. مزمن به معنای طولانی مدت است. اولین علائم این مشکل اغلب شامل جریان ضعیف ادرار یا ترشح ادرار در شب است. ممکن است احساس کنید که شکم شما متورم شده است یا اینکه مثانه شما به طور کامل تخلیه نمیشود.
احتباس مزمن ادرار معمولاً بدون درد است. اما فشار ادرار میتواند به آرامی عضله مثانه شما را کشیده و آن را ضعیف تر کند. این وضعیت میتواند هنگام تخلیه ادرار باعث باقی ماندن ادرار در مثانه شود. اگر مثانه خود را به طور کامل تخلیه نکنید ممکن است دچار عفونت ادرار، نیاز به رفع بیشتر ادرار، ترشح ادرار در شب یا سنگ مثانه شوید. همچنین ممکن است مقداری خون در ادرار خود مشاهده کنید. احتباس مزمن ادرار در صورت عدم درمان میتواند به مثانه و کلیه های شما آسیب بزند.
درمان های احتباس مزمن ادرار عبارتند از:
- عبور دادن یک لوله نازک و قابل انعطاف به نام کاتتر برای تخلیه ادرار از مثانه
- جراحی برای گشاد کردن مجرای ادرار
احتباس حاد ادرار
هنگام ابتلا به این مشکل به طور ناگهانی و دردناک اصلاً نمیتوانید ادرار کنید و نیاز به درمان فوری دارید. اگر این اتفاق افتاد با پزشک خود تماس بگیرید یا به نزدیکترین بخش حوادث و اورژانس مراجعه کنید. آنها ممکن است مثانه شما را با استفاده از کاتتر تخلیه کنند. قبل از برداشتن کاتتر ممکن است لازم باشد از دارویی به نام آلفا بلاکر استفاده کنید. این دارو میتواند به جلوگیری از احتباس حاد مجدد کمک کند.
پخش شدن سرطان (متاستاز)
سرطان پروستات میتواند به اندام های مجاور مانند مثانه سرایت کند یا از طریق جریان خونن یا سیستم لنفاوی شما به استخوان ها یا سایر اندام ها برسد. سرطان پروستات که به استخوان ها سرایت میکند میتواند باعث درد و شکستگ استخوان شود. زمانی که سرطان پروستات به سایر نواحی بدن سرایت کرد همچنان میتواند کنترل شود اما احتمال درمان آن کم است.
اختلال نعوذ
اختلال نعوذ میتواند ناشی از سرطان پروستات یا درمان آن از جمله جراحی، پرتو درمانی یا هورمون درمانی باشد. داروها، دستگاههای وکیوم که به نعوذ و جراحی کمک میکند برای درمان اختلال نعوذ وجود دارند.
مرگ
سرطان پروستات میتواند باعث مرگ شود. در مواردی که سرطان پروستات به سایر قسمت های بدن سرایت میکند درمان آن دشوار میشود. اگر این بیماری درمان نشود میتواند منجر به مرگ بیمار شود. در این صورت بیمار باید برای درمان به یک پزشک باتجربه مراجعه کنید.
علائم و نشانه های بزرگی پروستات
بزرگ شدن پروستات شایع ترین علت مشکلات ادرای در مردان است که در اثر افزایش سن ایجاد میشود. علائم احتمالی این وضعیت عبارتند از:
- جریان ضعیف هنگام تخلیه ادرار
- احساس باقی ماندن ادرار در مثانه
- مشکل در شروع تخلیه ادرار
- چکیدن ادرار پس از اتمام ادرار
- نیاز به دفع بیشتر ادرار به خصوص شب ها
- نیاز ناگهانی به دفع ادرار. گاهی اوقات ممکن است قبل از رفتن به توالت ترشح داشته باشید.
ممکن است شما همه این علائم را نداشته باشید. برخی از مردان مبتلا به بزرگی پروستات اصلاً هیچ علائمی ندارند. این علائم همچنین میتوانند ناشی از عوامل دیگری مانند هوای سرد، اضطراب، سایر بیماری ها، سبک زندگی و مصرف برخی داروها باشند. وجود خون در ادرار ممکن است نشانه بزرگ شدن پروستات باشد، اما این یک وضعیت نادر است و معمولاً دلیل دیگری دارد.
اگر هر یک از علائم بالا را دارید باید به پزشک خود مراجعه کنید تا علت آن مشخص شود.
علل بزرگی پروستات
پزشکان هنوز همه عواملی که باعث بزرگ شدن پروستات میشوند را نمیدانند. اما دو عاملی که میتوانند خطر بزرگ شدن پروستات را افزایش دهند عبارتند از:
سن
افزایش سن میتواند خطر بزرگ شدن پروستات را افزایش دهد. بسیار از مردان بالای 50 سال مبتلا به بزرگی پروستات مبتلا میشوند، اما همه علائم گفته شده را ندارند. و برخی مردان علائمی دارند که آنها را آزار میدهند.
سطح هورمون
تعادل هورمون های (استروژن و تستوسترون) در بدن شما با افزایش سن تغییر میکند. این وضعیت ممکن است باعث رشد پروستات شود.
سایر عوامل
برخی از مطالعات نشان میدهند که مردان چاق و مردان مبتلا به دیابت ممکن است بیشتر در معرض بزرگی پروستات قرار داشته باشند. ورزش منظم ممکن است به کاهش خطر علائم ادراری کمک کند. اما ما هنوز به تحقیقات بیشتری در مورد علل بزرگ شدن پروستات نیاز داریم تا مطمئن شویم که چگونه میتوانیم از ابتلا به آن جلوگیری کنیم.
همچنین تحقیقاتی وجود دارد که نشان میدهد اگر پدر یا برادرتان پروستات بزرگ داشته باشد ممکن است شما بیشتر در معرض خطر بزرگ شدن پروستات قرار داشته باشید. باز هم به مطالعات بیشتری برای تأیید این موضوع نیاز است.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به بزرگی پروستات قرار دارند؟
مردانی که شرایط زیر را دارند بیشتر در معرض بزرگی پروستات قرار دارند:
- سن چهل سال و بالاتر
- مشکلاتی مانند چاقی، بیماری قلبی و گردش خون و دیابت نوع دو
- ورزش نکردن
- اختلال نعوذ
چه زمانی نیاز به درمان داریم؟
بیمار ممکن است علائم ادرای غیر مرتبط با بزرگ شدن پروستات داشته باشد که ناشی از مشکلات مثانه، عفونت های مجرای ادرار (UTIs)، یا التهاب پروستات است. علائم بزرگ شدن پروستات همچنین میتواند نشانه بیماری های جدی تری از جمله سرطان پروستات باشد.
مردانی که علائم بزرگی پروستات دارند باید به پزشک مراجعه کنند.
مردانی که علائم زیر را دارند باید فوراً به دنبال درمان باشد:
- ناتوانی کامل در دفع ادرار
- نیاز دردناک، مکرر و فوری به تخلیه ادرار، تب و لرز
- خون در ادرار
- ناراحتی یا درد شدید در قسمت تحتانی شکم و مجاری ادراری
تشخیص بزرگی پروستات
پزشک بزرگ شدن پروستات را بر اساس مسائل زیر تشخیص میدهد:
- معاینه فیزیکی
- ازمایش های پزشکی
سابقه بیماری های شخصی و خانوادگی
بررسی سابقه بیماری های شخصی و خانوادگی یکی از اولین کارهایی است که پزشک ممکن است برای کمک به تشخیص بزرگی پروستات انجام دهد. پزشک ممکن است سؤالات زیر را از شما بپرسد:
- چه زمانی علائم شما شروع شد و چند بار رخ میدهند؟
- آیا سابقه عفونت ادراری مکرر دارید؟
- چه داروهایی را مصرف میکنید، چه با نسخه و چه بدون نسخه؟
- به طور معمول روزانه چه میزان مایعات مصرف میکنید؟
- آیا کافئین و الکل مصرف میکنید یا خیر؟
- در مورد سابقه بیماری عمومی از جمله هر گونه بیماری یا جراحی مهم.
معاینه فیزیکی
معاینه فیزیکی ممکن است به تشخیص بزرگی پروستات کمک کند. در طول معاینه فیزیکی پزشک اغلب:
- بدن بیمار را معاینه میکند که میتواند شامل موارد زیر باشد:
- ترشح از مجرای ادرار
- بزرگ شدن یا حساس شدن غدد لنفاوی در کشاله ران
- کیسه بیضه متورم یا حساس
- روی نواحی خاصی از بدن بیمار ضربه میزند
- یک معاینه رکتال دیجیتال انجام میدهد
معاینه رکتال دیجیتال یا معاینه رکتال یک معاینه فیزیکی از پروستات است. برای انجام معاینه پزشک از بیمار میخواهد تا روی تخت خم شود یا به پهلو دراز بکشد و زانو های خود را نزدیک سینه اش نگه دارد. پزشک انگشت دستکش دار و چرب را به داخل روده راست میکشد و بخشی از پروستات را که در کنار راست روده قرار دارد احساس میکند. بیمار ممکن است در طول معاینه رکتال ناراحتی مختصری را احساس کند. پزشک اغلب معاینه رکتال را در مطب انجام میدهد و بیمار نیاز به بیهوشی ندارد. این معاینه به پزشک کمک میکند تا ببیند که آیا پروستات بزرگ شده یا حساس است یا هر گونه ناهنجاری دارد که نیاز به آزمایش های بیشتری دارد.
پزشکان معمولاً معاینه رکتال را به عنوان بخشی از یک معاینه فیزیکی معمول برای مردان 40 سال یا بالاتر انجام میدهند، چه مشکلات ادراری داشته باشند چه نداشته باشند.
آزمایشات پزشکی
پزشک ممکن است مردان را به یک اورولوژیست یا پزشک متخصص مشکلات ادراری و دستگاه تناسلی مردان ارجاع دهد اگر چه پزشک اغلب بزرگ شدن پروستات را بر اساس علائم و معاینه دیجیتالی رکتال تشخیص میدهد. متخصص اورولوژی از آزمایش های پزشکی برای کمک به تشخیص مشکلات دستگاه تحتانی مربوط به بزرگ شدن پروستات و توصیه به درمان استفاده میکند. آزمایشات پزشکی ممکن است شامل:
- آزمایش ادرار
- آزمایش های خون آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA).
- آزمایش های یورودینامیک
- سیستوسکوپی
- اولتراسوند ترانس رکتال
- بیوپسی
تکنیک های درمانی بزرگی پروستات
گزینه های درمانی برای بزرگ شدن پروستات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تغییر سبک زندگی
- دارو ها
- روش های کم تهاجمی
- عمل جراحی
پزشک بزرگ شدن پروستات را بر اساس علائم، میزان تأثیر علائم بر زندگی روزمره بیمار و ترجیحات بیمار درمان میکند.
مردان ممکن است برای بزرگ شدن خفیف پروستات نیازی به درمان نداشته باشند مگر اینکه علائم آنها آزار دهنده باشد و کیفیت زندگی آنها را تحت تأثیر قرار دهد. در این مورد ممکن است متخصص اورولوژی به جای درمان، معاینات منظم را توصیه کند. اگر علائم بزرگ شدن پروستات آزار دهنده شود یا خطری برای سلامتی ایجاد کند متخصص اورولوژی اغلب درمان را توصیه میکند.
تغییرات سبک زندگی
پزشک تغییرات سبک زندگی را برای بیمارانی که علائم خفیف یا کمی آزار دهنده دارند توصیه میکند. تغییرات سبک زندگی میتواند شامل موارد زیر باشد:
- کاهش مصرف مایعات به ویژه قبل خروج از منزل و رفتن به مکان های عمومی یا قبل از خواب
- اجتناب یا کاهش مصرف نوشیدنی های کافئین دار و الکل
- اجتناب یا نظارت بر استفاده از داروهایی مانند ضد احتقان ها، آنتی اکسیدان ها، داروهای ضد افسردگی و دیورتیک‌ها
- تمرین دادن مثانه برای نگه داشتن ادرار بیشتر برای مدت طولانی
- ورزش عضلات کف لگن
- پیشگیری یا درمان یبوست
داروها
پزشک یا متخصص اورولوژی ممکن است داروهایی را تجویز کند که رشد پروستات را متوقف یا کم کند یا علائم مرتبط با بزرگ شدن پروستات را کاهش دهد:
- مسدود کننده های آلفا
- مهار کننده های فسفودی استراز 5
- مهار کننده های 5-آلفا ردوکتاز
- دارو های ترکیبی
مسدود کننده های آلفا
این دارو های برای بهبود جریان ادرار و کاهش انسداد مثانه، عضلات پروستات و مثانه را شل میکنند:
- ترازوسین (Hytrin)
- دوکسازوسین (Cardura)
- تامسولوسین (Flomax)
- آلفوزوسین (Uroxatral)
- سیلودوسین (Rapaflo)
مهار کننده های فسفودی استراز 5
اورولوژیست ها این داروها را برای اختلال نعوذ تجویز میکنند. تادالافیل (سیالیس) به این دسته از دارو ها تعلق دارد و میتواند علائم دستگاه ادراری تحتانی را با شل کردن عضلات در دستگاه ادراری تحتانی کاهش دهد. محققان در حال کار بر روی تعیین نقش دارو های اختلال نعوذ در درمان طولانی مدت بزرگی پروستات هستند.
مهارکننده های 5-آلفا ردوکتاز
این دارو ها تولید DHT را که در پروستات جمع میشود و ممکن است باعث رشد پروستات شود مسدود میکنند:
- فیناستراید (Proscar)
- دوتاستراید (Avodart)
این دارو ها میتوانند از پیشرفت رشد پروستات جلوگیری کنند یا در واقع پروستات را در برخی از مردان کوچک کنند. فیناستراید و دوتاستراید کندتر از مسدود کننده های آلفا عمل میکنند و فقط برای پروستات های با بزرگی متوسط مفید هستند.
دارو های ترکیبی
چندین مطالعه مانند درمان پزشکی علائم پروستات (MTOPS) نشان داده است که ترکیب دو دسته از داروها به جای استفاده از یک دارو می تواند به طور مؤثرتری علائم جریان ادرار و کیفیت زندگی را بهبود بخشد. این ترکیبات شامل:
- فیناستراید و دوکسازوسین
- دوتاستراید و تامسولوسین (Jalyn)، ترکیبی از هر دو دارو که در یک قرص موجود است
- مسدود کننده های آلفا و آنتی موسکارینی ها
متخصص اورولوژی ممکن است ترکیبی از مسدودکننده های آلفا و آنتی موسکارینی ها را برای بیماران مبتلا به علائم مثانه بیش فعال تجویز کند. مثانه بیش فعال وضعیتی است که در آن ماهیچه های مثانه به طور غیرقابل کنترلی منقبض می شوند و باعث تکرر ادرار، فوریت ادرار و بی اختیاری ادرار می شوند. آنتی موسکارینی ها دسته ای از داروها هستند که عضلات مثانه را شل می کنند.
روش های کم تهاجمی
محققان برخی روش های کم تهاجمی را توسعه داده اند که علائم بزرگ شدن پروستات را زمانی که داروها ناکارآمد هستند، تسکین میدهند. این روش های شامل:
- فرسایش سوزنی از طریق مجرای ادرار
- گرمادرمانی مایکروویو از طریق مجرای ادرار
- سونوگرافی متمرکز با شدت بالا
- تبخیر الکتریکی از طریق مجرای ادرار
- گرما درمانی ناشی از آب
- قرار دادن استنت پروستات
روش های کم تهاجمی میتوانند بافت بزرگ پروستات را از بین ببرند یا مجرای ادرار را گشاد کننده که میتواند به رفع انسداد و احتباس ادرار ناشی از بزرگ شدن پروستات کمک کند.
اورولوژیست ها روش های کم تهاجمی را با استفاده از روش پیشابراه انجام میدهند که شامل قرار دادن یک کاتتر، یک لوله نازک و انعطاف پذیر یا سیستوسکوپ از طریق مجرای ادرار برای رسیدن به پروستات است. این روش ها ممکن است نیاز به بیهوشی موضعی، منطقه ای یا عمومی داشته باشند. اگرچه تخریب بافت مشکل ساز پروستات بسیاری از علائم بزرگ شدن پروستات را تسکین میدهد اما آن را درمان نمیکند.
یک اورولوژیست بر اساس علائم و سلامت کلی بیمار تصمیم میگیرد که کدام روش را انجام دهد.
جراحی
برای درمان طولانی مدت بزرگی پروستات متخصص اورولوژی ممکن است برداشتن بافت بزرگ پروستات یا ایجاد بریدگی در پروستات برای گشاد شدن مجرای ادرار را توصیه کند.
اورولوژیست ها جراحی را زمانی توصیه میکنند که:
- دارو ها و روش های کم تهاجمی بی اثر باشند.
- علائم آزار دهنده و شدید هستند.
- بیمار دچار عوارض میشود.
اگر چه برداشتن بافت مشکل ساز پروستات بسیار از علائم بزرگ شدن پروستات را تسکین میدهد، اما آن را درمان نمیکند.
جراحی برای برداشتن بافت بزرگ پروستات شامل:
- برداشتن پروستات از طریق مجرای ادرار (TURP)
- جراحی لیزر
- پروستاتکتومی باز
- برش پروستات از طریق مجرای ادرار (TUIP)
متخصص اورولوژی این جراحی ها به جز پروستاتکتومی باز را به روش پیشابراهی انجام میدهد. مردانی که این روش های جراحی را انجام میدهند نیاز به بیهوشی موضعی، منطقه ای یا عمومی دارند و ممکن است لازم شود در بیمارستان بستری شوند.
اورولوژیست ممکن است برای جلوگیری از عفونت، قبل یا بلافاصله پس از جراحی آنتی بیوتیک تجویز کند. برخی از اورولوژیست ها آنتی بیوتیک ها را تنها در صورت بروز عفونت تجویز میکنند.
بلافاصله پس از جراحی بزرگ شدن پروستات متخصص اورولوژی ممکن است یک کاتتر مخصوص به نام کاتتر فولی را از طریق دهانه آلت تناسلی مرد وارد کند تا ادرار را از مثانه به داخل کیسه تخلیه کند.
سؤالات پرتکرار
وقتی پروستات بزرگ میشود چه اتفاقی میفتد؟
بزرگ شدن غده پروستات میتواند باعث ایجاد مشکل در دفع ادرار مانند مسدود کردن جریان ادرار از مثانه شود. همچنین میتواند باعث مشکلات مثانه، مجاری ادرار یا کلیه شود.
بهترین درمان های بزرگ شدن پروستات چیست؟
مصرف برخی داروها عضلات مثانه و فیبر های عضلانی در پروستات را شل میکند در نتیجه دفع ادرار راحت تر میشود. مسدود کننده های آلفا که شامل آلفازوسین (Uroxatral)، دوکسازوسین (Cardura)، تامسولوسین (Flomax) و سیلودوسین (Rapaflo) هستند و معمولاً برای مردانی که پروستات نسبتاً کوچکی دارند به سرعت عمل میکنند.
آیا بزرگ شدن پروستات یک بیماری جدی است؟
درمان نشدن بزرگی پروستات برای بسیاری از بیماران میتواند منجر به مسدود شدن مجرای ادرار شود. هنگامی که این اتفاق میفتد علائم شدیدتر میشوند و با گذشت زمان ممکن است شرایط جدی ایجاد شوند مانند: انسداد کامل مجرای ادرار و آسیب کلیوی.
با بزرگ شدن پروستات از مصرف چه نوشیدنی هایی باید پرهیز کرد؟
باید از مصرف نوشیدنی هایی که ادرار شما را افزایش میدهند اجتناب کنید. این نوشیدنی ها میتوانند بدن شما را کم آب کنند که عبارتند از: نوشیدنی های حاوی کافئین مانند قهوه، چای سبز، چای سیاه و نوشابه های گاز دار. الکل هم میتواند بدن را کم آب کند.
اگر پروستات بزرگ شده را بدون درمان رها کنید چه اتفاقی میفتد؟
پروستات بزرگ شده در صورت عدم درمان میتواند منجر به ناتوانی ناگهانی در دفع ادرار، عفونت مجاری ادرار و آسیب مثانه یا کلیه شود.
اورولوژسیت برای بزرگ شدن پروستات چه خواهد کرد؟
متخصص اورولوژی یک رزکتوسکوپ را از طریق مجرای ادرار وارد میکند تا به پروستات برسد و تکه هایی از بافت بزرگ پروستات را با یک حلقه سیمی برش می دهد. مایع مخصوص قطعات بافت را به مثانه می برد و اورولوژیست آنها را در پایان عمل شستشو می دهد.
پروستات متورم چگونه است؟
بیمار ممکن است درد در اطراف قاعده تناسلی و پشت کیسه بیضه، درد در قسمت پایین کمر و احساس پر بودن رکتوم داشته باشد. با متورم تر شدن پروستات ممکن است ادرار کردن برای شما دشوارتر شود و جریان ادرار ممکن است ضعیف شود.
آیا بزرگ شدن پروستات قابل درمان است؟
پروستات بزرگ شده برای اکثر بیماران قابل درمان است. مشکل برخی بیماران تنها با دارو به طور قابل توجهی کاهش میابد. اگر دارو مؤثر نباشد یا پروستات خیلی بزرگ شده باشد بیمار نیاز به جراحی دارد.
آیا می توانید با پروستات بزرگ شده زندگی کنید؟
این مشکل میتواند زندگی را مختل کند، اما با مراقبت صحیح و مصرف درست مایعات این امکان برای اکثر مردان وجود دارد که علائم خود را به حداقل برسانند و با بزرگ شدن پروستات به راحتی زندگی کنند.
